23-24-nji ap­rel­de Ýa­po­ni­ýa­nyň Ku­ma­mo­to şä­he­rin­de 4-nji Azi­ýa-Ýu­waş um­man Suw sam­mi­ti ge­çi­ril­di. Azi­ýa-Ýu­waş um­man suw fo­ru­my 2006-njy ýyl­da Ýa­po­ni­ýa­nyň öň­ki Prem­ýer-mi­nist­ri Rýu­ta­ro Ha­si­mo­to­nyň baş­lan­gy­jy bi­len suw äti­ýaç­lyk­la­ry­nyň dur­nuk­ly ula­nyl­ma­gy­na ýar­dam ber­mek mak­sa­dy bi­len esaslandyryldy. Ila­tyň aras­sa agyz su­wu­na el­ýe­ter­li­li­gi­ni go­wu­lan­dyr­mak, suw inf­rast­ruk­tu­ra­sy­ny kä­mil­leş­dir­mek, der­ýa how­dan­la­ry­ny abat­la­mak we beý­le­kiler forumyň esasy ileri tutýan ugur­lary bolup durýar. Sam­mi­te Azi­ýa-Ýu­waş um­man se­bi­ti­niň 49 ýur­dun­dan döw­let Baş­tu­tan­la­ry, hö­kü­met Baş­tu­tan­la­ry, de­giş­li mi­nistr­lik­le­riň ýol­baş­çy­la­ry, hu­su­sy pu­da­gyň we hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry­nyň we­kil­le­ri gat­naş­dy.
Bu ýyl­ky sam­mi­tiň mow­zu­gy «Dur­nuk­ly ösüş üçin suw: Gel­jek­ki ne­sil­ler üçin iň oňat tej­ri­be». Bu çä­re se­bi­tiň suw howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­me­giň ze­rur­ly­gy­ny we ila­tyň agyz su­wu­na bo­lan is­le­gi­ni nazara alyp, tej­ri­be alyş­mak, suw äti­ýaç­lyk­la­ry­ny ulan­mak we paý­la­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly mö­hüm me­se­le­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şmak maksady bilen gu­ral­dy. Sam­mi­te Azi­ýa-Ýu­waş um­man Suw sam­mi­ti­niň bi­le­lik­dä­ki ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji ko­mi­te­ti­niň baş­ly­gy, Azi­ýa-Ýu­waş um­man suw fo­ru­my­nyň we Ýa­po­ni­ýa suw fo­ru­my­nyň pre­zi­den­ti Ýo­şi­ru Mo­ri ýol­baş­çy­lyk et­di.
2004-nji ýyl­da dö­re­di­len Azi­ýa-Ýu­waş um­man Suw sam­mi­ti, Azi­ýa-Ýu­waş um­man suw fo­ru­my­nyň mü­di­ri­ýe­tiniň wezipelerini ýerine ýetirýär. Glo­bal suw me­se­le­le­ri bo­ýun­ça bar­laglary ge­çir­mek, teklipleri taýýarlamak hem-de su­wy tyg­şyt­ly ulan­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly Ýa­po­ni­ýa­da top­la­nan nou-hau we teh­no­lo­gi­ýa­lar bi­len ta­nyş­ma­ga hö­wes­len­dir­mek we Ýa­po­ni­ýa­da we beýleki ýurt­lar­da suw serişdeleri bi­len gy­zyk­lan­ýan ta­rap­la­ryň ara­syn­da hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek forumyň esasy we­zi­pe­leridir. Ýa­po­ni­ýa suw fo­ru­my­nyň kor­po­ra­tiw ag­za­la­ry 85 sa­ny öň­de­ba­ry­jy ýa­pon kom­pa­ni­ýa­sy­dyr. Fo­rum suw pu­da­gy­na ma­ýa go­ýum­la­ry­ny çek­mek we bu ugur­da se­bit­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mek üçin bir­leş­di­ri­ji plat­for­ma bo­lup dur­ýar.
Gib­rid for­mat­da ge­çi­ri­len sam­mi­tiň açy­ly­şyn­da Ýa­po­ni­ýa­nyň Im­pe­ra­to­ry Na­ru­hi­to suw serişdelerinden tyg­şyt­ly peý­da­lan­ma­gyň me­ha­nizm­le­ri­ni ös­dür­mek­de ýur­duň tej­ri­be­si ba­ra­da gür­rüň ber­di we bu ugur­da köp­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek­de Ýa­po­ni­ýa­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny be­ýan et­di.
Sam­mi­tiň dowamynda Ýa­po­ni­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri Ki­si­da Fu­mio çy­kyş et­di. Ol soň­ky ýyl­lar­da dün­ýä­niň dür­li kün­jek­le­rin­de suw bi­len bag­la­ny­şyk­ly ha­dy­sa­la­ryň ýy­gy-ýy­gy­dan ýüze çykýandygyny belläp, Azi­ýa-Ýu­waş um­man se­bi­ti­ne suw bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­ler­de kö­mek ber­mek baş­lan­gy­jy­ny yg­lan et­di. Ol se­bi­te ýa­kyn bäş ýyl­da, tak­my­nan, 500 mil­liard ýen ýa-da 4 mil­liard dol­lar tö­we­re­gi kö­mek ber­jek­di­gi­ni aýt­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Ýa­po­ni­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri Fu­mio Ki­si­da­nyň ça­gyr­ma­gy bo­ýun­ça san­ly ul­gam ar­ka­ly dör­dün­ji Azi­ýa-Ýu­waş um­man Suw sam­mi­ti­ne (APWS) gat­naş­dy. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň nyg­taý­şy ýa­ly, Azi­ýa-Ýu­waş um­man se­bi­ti hä­zir­ki dö­wür­de äh­lu­mu­my ösü­şiň we iler­le­me­giň iň kuw­wat­ly se­bit­le­ri­niň bi­ri hök­mün­de çy­kyş ed­ýär. Şo­ňa gö­rä-de, de­giş­li­lik­de, se­bi­tiň döw­let­le­ri­niň üs­tü­ne uly jo­gap­kär­çi­lik düş­ýär. Bu döw­let­le­riň dün­ýä­niň suw se­riş­de­le­ri­ni go­rap sak­la­mak hem-de peý­da­lan­mak me­se­le­si­ne çe­me­leş­me­le­ri umu­my hal­ka­ra dur­nuk­ly­ly­gy­ny we howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­me­giň aý­ryl­maz bö­le­gi hök­mün­de ga­ra­ýar. Mil­li, se­bit de­re­je­sin­de dur­muş-yk­dy­sa­dy tas­la­ma­lar hem-de mak­sat­na­ma­lar ama­la aşy­ry­lan­da, bäh­bit­le­riň köp­ta­rap­la­ýyn ha­sa­ba alyn­ma­gy­na, oý­la­ny­şyk­ly de­ňe­çer­li­ge we ze­lel­le­ri azalt­ma­ga esas­lan­ýar.
Maslahatyň ahy­ryn­da, sam­mi­te gat­naş­ýan ýurt­la­ryň we­ki­li­ýet­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry­nyň ýyg­nak­la­ry we işe­wür­lik mak­sat­na­ma­sy­na go­şu­lan beý­le­ki çä­re­ler ge­çi­ril­di. Sammitde jem­gy­ýe­ti öz­gert­mek we dur­mu­şyň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­mak, ma­ýa go­ýum­la­ry­ny ardyrmak we adam po­ten­sia­ly­ny ýo­kar­lan­dyr­mak ug­run­da­ky ta­gal­la­la­ry gol­da­mak, şeý­le hem, se­bit­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mek we sam­mi­te gat­naş­ýan ýurt­lar­da bo­lup geç­ýän suw me­se­le­le­ri­ni çöz­mek üçin köp­ta­rap­la­ýyn öza­ra gat­na­şyk­la­ryň gu­ral­la­ry­ny mo­bi­liz­le­mek mak­sa­dy bi­len anyk tek­lip­le­ri öz içi­ne al­ýan «Ku­ma­mo­to Jar­na­ma­sy» ka­bul edil­di.
Jar­na­ma­da se­bit­dä­ki ýurt­la­ryň yl­my we teh­ni­ki jem­gy­ýet­çi­li­gi suw me­se­le­le­ri­ni çöz­mek maksady bilen ho­wa, ge­og­ra­fi­k we mil­li şert­le­ri nazara alyp, suw ho­ja­ly­gy pu­da­gyn­da­ky in­no­wa­si­ýa­la­ry iş­läp düz­mek we dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ra go­şul­ma­ga ça­gyrylýar.
Iki gün do­wam eden çä­rä­niň do­wa­myn­da do­kuz sa­ny pa­ral­lel te­ma­ti­ki ses­si­ýa, bö­lüm ser­gi­le­ri we dört top­lum­la­ýyn ses­si­ýa ge­çi­ril­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА