«Bom­bar­di­er B-12» gar ula­gy

Täsin tehnika

1900-nji ýyl­lar­da gyş pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len Ka­na­da­nyň oba­lyk se­bit­le­ri­ne gi­dip-gel­mek kyn­çy­ly­gy ýü­ze çy­kyp­dyr. Ga­ryň köp ýag­ma­gy bi­len oba ýa­şaý­jy­la­ry gar­da ýö­re­ýän ulag se­riş­de­le­ri­niň ýok­du­gy se­bäp­li, şä­he­re, hat­da goň­şy oba­la­ra git­mek­de hem kyn­çy­lyk çe­kip­dir­ler. Şol ýyl­lar su­gu­na, ata go­şu­lan ara­ba­lar so­wuk se­bit­ler­de ýa­şa­ýan­la­ryň esa­sy ula­gy bo­lup­dyr. Bu ýag­daý 1930-njy ýyl­la­ra çen­li do­wam edip, gar­da ýö­re­ýän il­kin­ji mo­tor­ly ulag­lar peý­da bo­lup ug­ra­ýar. Mo­tor­ly ulag­lar il­ki­baş­da ýol­la­ry gar­dan aras­sa­la­mak, ýük da­şa­mak üçin ula­nyl­ýar. Ka­na­da­nyň Kwe­bek se­bi­ti­niň Wal­kur şä­her­çe­sin­de dog­lan fran­suz-ka­na­da oý­lap ta­py­jy­sy Ar­man Bom­bar­de ýet­gin­jek­lik ýyl­la­ryn­dan başlap gar­da ýö­re­ýän ula­gy iş­läp düz­me­giň ar­zu­wyn­da gez­ýär. Ol 1922-nji ýyl­da ýö­ne­keý gar ula­gy­ny iş­läp düz­ýär we 1927-nji ýyl­da gar­da ýö­re­ýän «Bom­bar­di­er» ula­gy üçin pa­tent al­ýar. Ol bir­nä­çe sy­na­ny­şyk­lar­dan soň 1937-nji ýyl­da «Bom­bar­di­er» ula­gy­nyň B-7 nus­ga­sy­ny köp­çü­li­ge hö­dür­le­ýär. Gar­da bat­maz­ly­gy üçin ulag ti­gir­li däl-de, zyn­jyr­ly edi­lip ýa­sal­ýar. Ma­şy­nyň öň ta­ra­py­na bol­sa tig­riň ýe­ri­ne ly­ža meň­zeş edip tag­ta ber­kid­ýär. 7 ada­ma ni­ýet­le­nen gar ula­gy­nyň ga­ba­ra­sy il­ki­baş­da agaç­dyr de­ri bi­len ör­tül­ýär. Bom­bar­de bu ula­gy kä­mil­leş­dir­me­gi­ni do­wam edip, 1942-nji ýyl­da «Bom­bar­di­er Snow­mo­bi­le Li­mi­ted» kom­pa­ni­ýa­sy­ny esas­lan­dyr­ýar. Şol ýyl hem gar­da ýö­re­ýän ula­gyň B-12 mo­de­li­ni iş­läp taý­ýar­la­ýar. Daş­ky gör­nü­şi B-7-ä meň­zeş gar­da ýö­re­ýän ula­gyň bu nus­ga­sy me­tal­dan ýa­sa­lyp, 12 ada­ma ni­ýet­len­ýär. Soň­ra bu ula­gyň B-18, ýag­ny has uly bo­lan 18 orun­lyk nus­ga­sy hem ön­düril­ýär. Şow­ly ne­ti­je be­ren­soň, ula­gyň mek­dep okuw­çy­la­ry­ny gat­nat­ma­ga ni­ýet­le­nen sa­ry reňk­li­si hem ön­dü­ril­ýär.
1950-nji ýyl­lar­da «Bom­bar­di­er» ulag­la­ry Ka­na­da­nyň çet­ki ýa­şa­ýyş mer­kez­le­rin­de tiz kö­mek, mek­dep aw­to­bu­sy, poç­ta ula­gy, ýo­lag­çy aw­to­bu­sy, tak­si hyz­ma­ty we te­bi­ga­ty go­ra­mak hyz­mat­la­ryn­da giň­den peý­da­la­nyl­ýar. Gar­da ýö­re­ýän «tom­zak­lar» sa­gat­da 48 ki­lo­metr tiz­lik bi­len he­re­ket edip, 1945-1951-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da 2 müň 596 sa­ny­sy ön­dü­ril­ýär. 1950-nji ýyl­la­ryň ba­şyn­da bol­sa, «Bom­bar­di­er B-12» ula­gy­nyň zyn­jy­ry­ po­lat­dan däl-de, re­zin­den ön­dü­ri­lip baş­lan­ýar. Re­zin zyn­jyr hem ýe­ňil, hem-de taý­gak bu­zuň ýü­zü­ne dem­re gö­rä has mä­käm «ýa­pyş­ýar». V-8 mo­tor­ly, pro­pan ga­zy bi­len iş­le­ýän, aw­to­ma­tik ge­çi­ri­ji­li, ses­siz iş­le­ýän «Bom­bar­di­er B-12» in­že­ner­çi­li­giň ýo­ka­ry de­re­je­si ha­sap­lan­ýar. Ula­gyň pen­ji­re­le­ri gä­mi­niň­ki ýa­ly te­ge­lek edi­lip­dir. Şeý­le­lik­de, do­ňan köl­den bar­ýan wag­ty bu­zuň dö­wül­me­gi bi­len ulag su­wa çü­me­nin­de, ýo­lag­çy­lar aň­sat­lyk bi­len ha­las bo­lup bil­ýär­ler. 1968-nji ýyl­dan soň­ra bol­sa, «Bom­bar­di­er» kom­pa­ni­ýa­sy «Ski-doo» at­ly bir we iki orun­lyk iş ula­gy­nyň köp­çü­lik­le­ýin önüm­çi­li­gi­ni ýo­la goý­ýar. Il­kin­ji gar mo­to­sik­li ha­sap­la­nan «Ski-doo» ha­las ediş, aw­çy­lyk we ho­ja­lyk hyz­mat­la­ryn­da ula­ny­lyp, soň­ra Olim­pi­ýa oýun­la­ry­nyň sport ula­gy gör­nü­şi­ne hem gi­ri­zil­ýär. Hä­zir­ki wagtda giň­den ýaý­ran gar­mo­bil­le­riň il­kin­ji baş­lan­gy­jy bo­lan «Ski-doo» mo­tou­lagy kompaniýanyň ta­ry­hyn­da iň go­wy oý­lap ta­pyş­la­ryň bi­ri ha­sap­lan­ýar.
2003-nji ýyl­da kom­pa­ni­ýa­nyň ady «Bom­bar­di­er Recrea­tio­nal Pro­ducts Inc.» diý­lip üýt­ge­dil­ýär. Hä­zir­ki wagt­da «Bom­bar­di­er» gar ulag­la­ry­nyň önüm­çi­li­gi Ka­na­da­da, ABŞ-da, Mek­si­ka­da, Finl­ýan­di­ýa­da we Aws­t­ri­ýa­da al­nyp ba­ryl­ýar.