15-nji oktýabrda «Merkezi Aziýa + Russiýa» derejesinde daşary işler ministrleriniň nobatdaky duşuşygy geçirildi. Oňa Türkmenistanyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň Daşary işler ministrlikleriniň baştutanlary gatnaşdylar.

Du­şu­şy­gyň do­wa­myn­da Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň ara­syn­da­ky döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň ýo­ka­ry de­re­je­si bel­le­nil­di. Hä­zir­ki wagt­da köp­u­gur­ly­lyk esa­syn­da do­wam ed­ýän bu däp bo­lan gat­na­şyk­lar hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän da­şa­ry sy­ýa­sa­tyn­da aý­ra­tyn stra­te­gik or­ny eýe­le­ýär. Ta­rap­lar sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik, söw­da-yk­dy­sa­dy hem-de me­de­ni-yn­san­per­wer ugur­lar bo­ýun­ça bir­nä­çe der­wa­ýys me­se­le­le­ri ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar.
COVID-19 pan­de­mi­ýa­sy­na gar­şy gö­reş­mek, adat­dan da­şa­ry ýag­daý­la­ryň öňü­ni alyş me­ýil­na­ma­la­ry­ny we mak­sat­na­ma­la­ry­ny iş­läp taý­ýar­la­mak hem-de se­bit ýurt­la­ry­na bo­lan dur­muş-yk­dy­sa­dy tä­sir­le­ri­ni ýe­ňip geç­mek bi­len bag­ly me­se­le­le­re aý­ra­tyn üns be­ril­di.
Türk­men ta­ra­py şeý­le hem ýur­du­myz­da pan­de­mi­ýa how­pu­na gar­şy dur­mak bo­ýun­ça ge­çi­ril­ýän çä­re­le­ri be­ýan et­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, se­bit­le­ýin we hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny pug­ta­lan­dyr­ma­gyň äh­mi­ýe­ti nyg­tal­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 75-nji mej­li­si­ne gat­na­şy­jy­la­ra wi­deo ara­gat­na­şyk ar­ka­ly ýüz­len­me­si­niň do­wa­myn­da be­ýan eden baş­lan­gyç­la­ry­na la­ýyk­lyk­da yl­my dip­lo­ma­ti­ýa­nyň gu­ral­la­ry­ny ulan­mak hem-de döw­let­le­riň de­giş­li eda­ra­la­ry­nyň, il­kin­ji no­bat­da sag­ly­gy go­ra­ýyş mi­nistr­lik­le­ri­niň we aras­sa­çy­lyk-epi­de­mio­lo­gi­ki gul­luk­la­ry­nyň ta­gal­la­la­ry­ny bir­leş­dir­me­giň ze­rur­dy­gy nyg­tal­dy.
Mi­nistr­ler Ow­ga­nys­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­syn­da do­wam ed­ýän ýag­da­ýy göz öňün­de tu­tup, se­bit­le­ýin howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň hä­zir­ki ýag­da­ýy­ny we gel­jek­ki müm­kin­çi­lik­le­ri­ni jik­me-jik ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar. Türk­me­nis­tan bu ýurt­da­ky ýag­daý­la­ryň ka­da­laş­dy­ryl­ma­gy, umu­my­mil­li raý­daş­ly­gy­ny pa­ra­hat­çy­lyk­ly gep­le­şik­ler ar­ka­ly ýo­la goý­mak üçin şert­le­riň dö­re­dil­me­gi hem-de Ow­ga­nys­ta­nyň hal­ky­na yk­dy­sa­dy we yn­san­per­wer kö­me­gi­ni ber­mek ug­run­da çy­kyş ed­ýän­di­gi­ni tas­syk­la­dy.
Da­şa­ry sy­ýa­sat eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry umu­my howp­lar we we­him­ler bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň ge­ri­mi­ni gi­ňelt­mek me­se­le­le­ri ba­ra­da hem pi­kir alyş­dy­lar. Bu ugur­da umu­my ka­bul edi­len ka­da­la­ryň we ýö­rel­ge­le­riň göz öňün­de tu­tul­ma­gy bi­len, se­bit­le­ýin hem-de hal­ka­ra dü­züm­le­riň çäk­le­rin­de hyz­mat­daş­ly­gy ber­kit­me­giň ze­rur­ly­gy nyg­tal­dy.
Ýew­ra­zi­ýa gi­ňiş­li­gin­de deň­hu­kuk­ly we öza­ra bäh­bit­li gat­na­şyk­la­ry iş­jeň­leş­dir­me­giň, şol san­da söw­da-yk­dy­sa­dy hem-de ma­ýa go­ýum ba­bat­da hyz­mat­daş­ly­gy iler­let­me­giň ýol­la­ry hem-de gör­nüş­leri ba­ra­da pi­kir al­şyl­dy.
Pan­de­mi­ýa­dan soň­ky dö­wür­de söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na, oňyn nyrh şert­le­ri­niň üp­jün edil­me­gi­ne we bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gyň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na iter­gi ber­jek Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň, Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň we Azi­ýa-Ýu­waş um­man ýurt­la­ry­nyň ulag-lo­gis­ti­ka ul­ga­myn­da­ky äh­mi­ýet­li baş­lan­gyç­la­ryň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­niň aý­ra­tyn­lyk­la­ry hem ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy.
Ta­rap­lar şeý­le hem me­de­ni-yn­san­per­wer ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­ly­gy sel­jer­di­ler we bi­lim, ylym we me­de­ni­ýet ugur­la­ry bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry ös­dür­me­giň wa­jyp­dy­gy­ny nyg­ta­dy­lar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýurt­la­ryň ara­syn­da me­de­ni hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len «Ýew­ra­zi­ýa­nyň kal­by» baş­lan­gy­jy­nyň äh­mi­ýe­ti nyg­tal­dy.
Mej­li­siň ahy­ryn­da, mi­nistr­ler şu de­re­je­de öza­ra he­re­ket­le­ri do­wam et­mä­ge yg­rar­ly­dyk­la­ry­ny nyg­ta­mak bi­len, hyz­mat­daş­ly­gyň stra­te­gi­ki ugur­la­ry bo­ýun­ça Be­ýan­na­ma­ny ka­bul et­di­ler.
* * *
Şol gün ýur­du­my­zyň Ma­li­ýe we yk­dy­sa­dy­ýet mi­nistr­li­gin­de Hal­ka­ra wal­ýu­ta gaz­na­sy­nyň we Bü­tin­dün­ýä bank to­pa­ry­nyň we­kil­le­ri bi­len on­laýn ter­ti­bin­de du­şu­şyk ge­çi­ril­di. On­da öza­ra gat­na­şyk­la­ryň gel­jek­ki mö­hüm ugur­la­ry we bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy.
Ab­raý­ly ma­li­ýe dü­züm­le­ri­niň ýur­du­my­za iri ma­ýa go­ýum se­riş­de­le­ri­ni gö­nük­dir­mä­ge gy­zyk­lan­ma­la­ry hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­na hem-de Türk­me­nis­ta­na yg­ty­bar­ly we jo­gap­kär hyz­mat­daş we ägirt uly kuw­wa­ty bo­lan ýurt hök­mün­de uly ynam bil­di­ril­ýän­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­sy bo­lan Hal­ka­ra pul gaz­na­sy­nyň we­kil­le­ri bi­len ge­çi­ri­len on­laýn du­şu­şy­gyn­da bir­nä­çe ugur­lar bo­ýun­ça ýo­la goý­lan hyz­mat­daş­ly­gyň gel­jek­ki ugur­la­ry­na ga­ral­dy. Hu­su­san-da, äh­lu­mu­my yk­dy­sa­dy­ýet­de eme­le ge­len ýag­daý we COVID-19 ýo­kan­jy­na gar­şy gö­reş­mek bi­len bag­ly­lyk­da gel­jek­ki me­ýil­na­ma­lar ba­ra­da mag­lu­mat­lar be­ýan edil­di.

Bü­tin­dün­ýä ban­ky­nyň Ýew­ro­pa we Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­ti bo­ýun­ça wi­se-pre­zi­den­ti ha­nym An­na Be­ýer­de hem-de Bü­tin­dün­ýä ban­ky­nyň Mer­ke­zi Azi­ýa bo­ýun­ça se­bit di­rek­to­ry ha­nym Li­li­ýa Bu­run­çuk bi­len bo­lan wi­deo­mas­la­ha­tyň do­wa­myn­da ko­ro­na­wi­rus ýo­kan­jy­na gar­şy gö­reş­me­giň gu­ra­ly­ny iş­läp taý­ýar­la­mak mak­sa­dy bi­len Türk­me­nis­ta­ny ma­li­ýe­leş­dir­me­giň me­se­le­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy.
Di­ýa­ry­my­zyň ener­ge­ti­ka, ulag ul­gam­la­ry­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak, äh­li dü­züm­le­re döw­re­bap mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny or­naş­dyr­mak, oba ho­ja­ly­gy bi­len bag­la­ny­şyk­ly pu­dak­la­ry ös­dür­mek hormatly Prezidentimiziň ýa­kyn gel­jek üçin kes­git­län esa­sy we­zi­pe­le­ri­niň bi­ri bo­lup dur­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýur­du­myz­da gök, bak­ja we mi­we önüm­çi­li­gi­ni ös­dür­mek bo­ýun­ça tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek ba­bat­da pi­kir alyş­ma bol­dy.
Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň pu­dak­la­ry­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak­da we di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak­da, ýo­ka­ry hil­li, bäs­deş­li­ge ukyp­ly önüm­le­riň ön­dü­ril­ýän muk­da­ry­ny hem-de gör­nüş­le­ri­ni art­dyr­mak­da, azyk bol­çu­ly­gy­ny we ýur­du­my­zyň eks­port kuw­wa­ty­ny pug­ta­lan­dyr­mak­da hu­su­sy te­le­ke­çi­li­ge mö­hüm or­nuň de­giş­li­di­gi nyg­tal­dy.
Hu­su­sy pu­da­gyň we­kil­le­ri­niň tas­la­ma­la­ry­na gol­daw ber­mek iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň gel­je­gi uly ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da gör­ke­zil­di. Bü­tin­dün­ýä ban­ky hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek üçin bu ugur­da bar bo­lan kuw­wa­ty na­za­ra alyp, türk­men ta­ra­py­na «Doing Bu­si­ness» (işe­wür­li­gi alyp bar­mak) tas­la­ma­sy­nyň soň­ky de­re­je­si we oňa go­şul­ma­gyň ýag­da­ýy ba­ra­da mag­lu­mat ber­di.
COVID-19-yň äh­lu­mu­my yk­dy­sa­dy­ýe­te tä­si­ri hem-de dur­nuk­ly ösü­şe gol­daw ber­mek mak­sa­dy bi­len Bü­tin­dün­ýä wal­ýu­ta gaz­na­sy­nyň jo­gap çä­re­le­ri We­kil­çi­lik­li to­pa­ryň öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ry­nyň mer­ke­zi bank­la­ry­nyň we ma­li­ýe dü­züm­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry bi­len Hal­ka­ra wal­ýu­ta we ma­li­ýe ko­mi­te­ti­niň ge­çi­ren on­laýn mej­li­si­niň öze­ni­ni düz­di.
Şeý­le hem Bü­tin­dün­ýä ban­ky­nyň We­kil­çi­lik­li to­pa­ry­nyň hem-de Bü­tin­dün­ýä pul gaz­na­sy­nyň ýurt­la­ryň 9-sy­nyň ara­syn­da gö­ni ara­gat­na­şyk ar­ka­ly ge­çi­ri­len du­şu­şyk­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň esa­sy ugur­la­ry ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy.
* * *
14-nji okt­ýabr­da ýur­du­my­zyň DIM-in­de Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nist­ri­niň orun­ba­sa­ry­nyň Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri­niň Da­şa­ry iş­ler we hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy mi­nist­ri­niň orun­ba­sa­ry­nyň wi­deo­kon­fe­ren­si­ýa gör­nü­şin­dä­ki du­şu­şy­gy ge­çi­ril­di.
Dip­lo­mat­lar sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik ugur bo­ýun­ça öza­ra he­re­ket­le­re se­re­dip, se­bit we hal­ka­ra gün ter­ti­bi bo­ýun­ça nuk­daý­na­zar­la­ry­nyň ga­bat gel­ýän­di­gi­ni nyg­ta­dy­lar. Ta­rap­lar hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry­nyň, il­kin­ji no­bat­da, BMG-niň çäk­le­rin­dä­ki iş­jeň hyz­mat­daş­ly­gy ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar hem-de pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li baş­lan­gyç­la­ry­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi bo­ýun­ça öza­ra gat­na­şyk­la­ryň do­wam edil­me­gi ba­ba­tyn­da pi­kir­le­ri­ni be­ýan et­di­ler. Türk­me­nis­tan bi­len Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri­niň ara­syn­da Hyz­mat­daş­lyk bo­ýun­ça bi­le­lik­dä­ki ko­mi­te­tiň gö­ni wi­deoa­ra­gat­na­şyk ar­ka­ly ge­çi­ril­jek üçün­ji mej­li­si­ne taý­ýar­lyk gör­mek, şol san­da du­şu­şy­gyň gün ter­ti­bi ba­bat­da pi­kir­le­ri alyş­mak mas­la­ha­tyň esa­sy te­ma­la­ry­nyň bi­ri bol­dy.
Dip­lo­mat­lar no­bat­da­ky du­şu­şy­gyň iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň, hu­su­san-da, söw­da, ma­ýa go­ýum­la­ry, ne­bit­gaz pu­da­gy, ener­ge­ti­ka, gur­lu­şyk, oba ho­ja­ly­gy, eko­lo­gi­ýa, azyk howp­suz­ly­gy, bi­lim, ylym we me­de­ni­ýet ul­gam­la­ryn­da­ky gat­na­şyk­la­ryň mun­dan beý­läk-de çuň­laş­dy­ryl­ma­gy­na iter­gi ber­jek­di­gi­ne ynam bil­dir­di­ler.

ЭТО МОЖЕТ БЫТЬ ИНТЕРЕСНОЕЩЕ ОТ АВТОРА