Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 80-nji mej­li­si­niň ple­nar mas­la­ha­tyn­da­ky ta­ry­hy çy­ky­şyn­da «Türk­me­nis­tan eko­lo­gi­ýa we ho­wa ýag­da­ýy bi­len bag­ly me­se­le­ler bo­ýun­ça işi­ni do­wam et­di­rer, bu ugur­da howp­suz­ly­gy üp­jün et­me­giň esa­sy ýö­rel­ge­si hök­mün­de ul­gam­la­ýyn çe­me­leş­mä­ni ýo­la goý­mak, ho­wa, eko­lo­gik we teh­no­gen ha­dy­sa­la­ry gö­zeg­çi­lik­de sak­la­mak hem-de ola­ra jo­gap ber­mek bo­ýun­ça kö­pu­gur­ly me­ha­nizm­le­ri dö­ret­mek ug­run­da yzy­gi­der­li ta­gal­la eder» di­ýip bel­le­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň söz­le­ri ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan, di­ňe mil­li däl-de, se­bit­le­ýin ekoul­gam­la­ry go­rap sak­la­ma­ga gö­nük­di­ri­len öz­gert­me­ler­de öz do­ly su­but­na­ma­sy­ny tap­ýar.
Türk­me­nis­ta­nyň eko­lo­gik stra­te­gi­ýa­sy­nyň düýp öze­ni güýç­li ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy­dyr. Hä­zir­ki wagt­da bin­ýat­la­ýyn hu­kuk na­ma­la­ry­nyň bir to­pa­ry ka­bul edi­lip, üs­tün­lik­li he­re­ket ed­ýär. Bu res­mi­na­ma­lar te­bi­gy baý­lyk­lar­dan re­je­li peý­da­lan­mak, bio­lo­gik köp­dür­lü­li­gi go­rap sak­la­mak hem-de ýur­duň «ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýe­te tap­gyr­la­ýyn geç­me­gi­ni üp­jün et­mek üçin berk hu­kuk esa­sy­ny dö­red­ýär.
Mil­li to­kaý mak­sat­na­ma­sy: öz­gert­me­le­riň aý­ryl­maz bö­le­gi hök­mün­de Türk­me­nis­ta­nyň 2021–2025-nji ýyl­lar üçin Mil­li to­kaý mak­sat­na­ma­sy dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Bu stra­te­gik res­mi­na­ma ýur­du­my­zyň Ho­wanyň üýt­ge­me­gi ba­ra­da­ky mil­li stra­te­gi­ýa­sy­nyň we­zi­pe­le­ri bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­da bo­lup, ýap­rak­ly, pür­li, mi­we­li hem-de çöl ösüm­lik­le­ri­niň mil­li­on­lar­ça na­hal­la­ry­nyň ekil­me­gi­ni göz öňün­de tut­ýar. Şeý­le­lik­de, şä­her­le­riň tö­we­re­gin­de we ulag ýol­la­ry­nyň ug­run­da ýa­şyl gu­şak­lar hem-de to­kaý zo­lak­la­ry dö­re­dil­ýär. Bu bol­sa çöl­leş­mä­niň öňü­ni al­mak­da iň tä­sir­li çä­re­le­riň bi­ri­dir.
Ýa­kyn­da ýur­du­myz­da güýz­ki äh­li­halk bag ek­mek çä­re­si ge­çi­ri­ler. Bu giň ge­rim­li eko­lo­gik çä­re ýur­duň äh­li se­bit­le­rin­de gu­ra­lar. Çä­rä­niň do­wa­myn­da türk­men ar­ça­sy­nyň na­hal­la­ry­nyň hem otur­dyl­ma­gy me­ýil­leş­di­ril­ýär. Türk­me­nis­tan­da döw­let mak­sat­na­ma­la­ry­nyň çäk­le­rin­de şeý­le äh­li­halk bag ek­mek çä­re­le­ri yzy­gi­der­li ge­çi­ril­ýär. Ola­ry ge­çir­mek bi­len esa­sy mak­sat ýur­duň ba­gy-bos­san­ly­ga öw­rül­me­gi­ni we eko­lo­gik ýag­da­ýyň go­wu­lan­ma­gy­ny ga­zan­mak­dan yba­rat­dyr.
Ýur­du­my­zyň alym­la­ry deg­ra­dir­le­nen çöl we öri meý­dan­la­ry­ny di­kelt­mek bo­ýun­ça yl­my mas­la­hat­la­ry taý­ýar­la­mak ug­run­da iş alyp bar­ýar­lar. Bu iş ekoul­gam­la­ry go­ra­mak­da mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir.
Hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk: Türk­me­nis­tan dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň jo­gap­kär ag­za­sy hök­mün­de daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak bo­ýun­ça on­lar­ça hal­ka­ra kon­wen­si­ýa­la­ryň we şert­na­ma­la­ryň gat­na­şy­jy­sy­dyr. 2023-nji ýy­lyň de­kabr aýyn­da Du­baý­da ge­çi­ri­len COP28 ho­wa sam­mi­tin­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Türk­me­nis­ta­nyň Bü­tin­dün­ýä me­tan borç­na­ma­sy­na go­şul­ýan­dy­gy­ny aýt­dy. Bu ädim da­şa­ry döw­let­ler we hal­ka­ra gu­ra­ma­lar bi­len me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň Ýol kar­ta­sy­nyň ka­bul edil­me­gi bi­len ber­ki­dil­di.
Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry üçin çöl­leş­mä gar­şy gö­reş bo­ýun­ça Se­bit­le­ýin mer­ke­zi dö­ret­mek baş­lan­gy­jy aý­ra­tyn üns be­ril­mä­ge my­na­syp­dyr. Bu tas­la­ma­nyň esa­sy mak­sa­dy se­bit­le­ýin yl­my-teh­ni­ki müm­kin­çi­lik­le­ri bir­leş­dir­mek we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ba­bat­da hyz­mat­daş­ly­gy güýç­len­dir­mek­dir.
Şeý­le­lik­de, Türk­me­nis­tan oňyn bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne berk eýer­ýän döw­let hök­mün­de se­bit­le­ýin we hal­ka­ra de­re­je­de eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len anyk, ne­ti­je­li tek­lip­ler bi­len çy­kyş ed­ýär. Içer­ki öz­gert­me­le­riň top­lum­la­ýyn hä­si­ýe­ti we da­şa­ry sy­ýa­sat­da iş­jeň­lik ýur­du­my­zyň dün­ýä­niň eko­lo­gik gün ter­ti­bin­de mö­hüm or­ny eýe­le­me­gi­ni üp­jün ed­ýär.

Aýbölek PERDÄÝEWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň medisina ekologiýasy we gigiýena kafedrasynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА