Energetika howpsuzlygy

Ener­gi­ýa – hä­zir­ki za­man yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň we jem­gy­ýe­tiň dur­nuk­ly ösü­şi­niň bin­ýa­dy­dyr. Her bir döw­le­tiň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty, se­na­gat ösü­şi hem-de ila­tyň dur­muş de­re­je­si, il­kin­ji no­bat­da, onuň ener­gi­ýa howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek uky­by­na bag­ly­dyr. Şo­nuň üçin-de, ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy me­se­le­si hä­zir­ki za­man dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup, ýur­du­my­zyň hem stra­te­gik ösü­şi­niň mer­ke­zin­de dur­ýar.
Ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy – bu ýur­duň içer­ki we da­şar­ky ener­gi­ýa is­leg­le­ri­niň dur­nuk­ly we yg­ty­bar­ly üp­jün edil­me­gi­ni, şeý­le hem ener­ge­ti­ka ul­ga­my­nyň döw­re­bap, dur­nuk­ly iş­le­me­gi­ni aň­lad­ýar. Başgaça aýdylanda, ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy – ýur­duň yk­dy­sa­dy, dur­muş we eko­lo­gik dur­nuk­ly­ly­gy­nyň esas­la­ry­ny üp­jün ed­ýän mil­li howp­suz­ly­gyň mö­hüm dü­züm bö­le­gi­dir.

Energetika howpsuzlygynyň düzüm bölekleri
1. Ul­ga­myň teh­ni­ki dur­nuk­ly­ly­gy – des­ga­la­ryň we inf­rast­ruk­tu­ra­la­ryň yg­ty­bar­ly iş­le­me­gi.
2. Ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň dür­lü­li­gi – di­ňe bir çeş­mä bag­ly bol­maz­lyk üçin gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri ös­dür­mek.
3. Ener­gi­ýa tyg­şyt­la­mak – tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­lar ar­ka­ly sarp edi­li­şi azalt­mak.
4. Da­şar­ky eks­port müm­kin­çi­lik­le­ri – ener­ge­ti­ka hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mek.
Ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de eko­lo­gik dur­nuk­ly­lyk aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär. Döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň, «ýa­şyl» ener­ge­ti­ka­nyň we aras­sa önüm­çi­li­giň ös­dü­ril­me­gi ar­ka­ly daş­ky gur­şa­wyň go­ra­gy üp­jün edil­ýär.
Türk­me­nis­tan­da ener­ge­ti­ka pu­da­gy döw­let ösü­şi­niň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Hormatly Prezidentimiz ta­ra­pyn­dan al­nyp ba­ryl­ýan sy­ýa­sat şu ugur­la­ry öz içi­ne al­ýar: tä­ze ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň göz­len­me­gi, ener­ge­ti­ka inf­rast­ruk­tu­ra­sy­nyň döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy, eks­port müm­kin­çi­lik­le­ri­niň gi­ňel­dil­me­gi, mag­lu­mat we san­ly do­lan­dy­ryş ul­gam­la­ry­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy we ener­gi­ýa tyg­şyt­la­ýyş çä­re­le­ri­niň kä­mil­leş­di­ril­me­gi.
Ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy – ýur­duň yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň, jem­gy­ýe­tiň aba­dan­çy­ly­gy­nyň we döw­let ga­raş­syz­ly­gy­nyň mö­hüm gu­ra­ly­dyr. Ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni ne­ti­je­li ulan­mak, tä­ze çeş­me­le­ri ös­dür­mek, ener­gi­ýa tyg­şyt­la­mak we eko­lo­gik dur­nuk­ly­ly­gy üp­jün et­mek ar­ka­ly ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy ber­ki­dil­ýär. Türk­me­nis­tan öz te­bi­gy baý­lyk­la­ry­na, yl­my-teh­ni­ki müm­kin­çi­lik­le­ri­ne hem-de stra­te­gik sy­ýa­sa­ty­na da­ýa­nyp, dur­nuk­ly ener­ge­ti­ka ösü­şi­niň we hal­ka­ra ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­nyň mö­hüm paý­da­ry hök­mün­de çy­kyş ed­ýär.

Batyr ATABAÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.