Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 4-nji iýulynda «Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatyny geçirmek hakynda» kabul eden Kararynyň esasynda amala aşyrylan taýýarlyk işleri gojaman Hazaryň türkmen kenaryny toý lybasyna besledi. Bu dünýä ähmiýetli forumy üstünlikli geçirmek, onuň çäklerindäki ugurdaş çäreleri ýokary derejede guramak bilen baglanyşykly Gahryman Arkadagymyzyň Balkan welaýatyna iş saparynyň barşynda beren tabşyryklarydyr görkezmeleriniň miwelerini bu gözel mekanyň her bir künjeginde görmek bolýar.

Mä­lim bol­şy ýa­ly, BMG ta­ra­pyn­dan Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar hök­mün­de ha­sa­ba al­nan 32 döw­le­tiň 16-sy Af­ri­ka­da, 12-si Azi­ýa­da, 2-si La­tyn Ame­ri­ka­syn­da, 2-si Mer­ke­zi we Gün­do­gar Ýew­ro­pa­da ýer­leş­ýär. Mu­nuň özi bi­ziň ýur­du­myz­da ge­çi­ril­me­gi me­ýil­leş­di­ri­len bu hal­ka­ra mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­la­ryň dün­ýä­niň äh­li yk­lym­la­ry­na di­ýen ýa­ly we­kil­çi­lik ed­ýän­dik­le­ri­ni gör­kez­ýär. Diý­mek, bu fo­rum ata Wa­ta­ny­my­zyň ab­raý-mer­te­be­sini has-da be­len­de gö­te­rer.
Fo­ru­myň do­wa­myn­da je­mi 7 ugur bo­ýun­ça gu­ral­jak çä­re­le­riň çäk­le­rin­dä­ki mej­lis­ler­de, te­ge­lek stol­lar­da, söh­bet­deş­lik­ler­de, pi­kir alyş­ma­lar bi­len bir ha­tar­da ýur­du­my­zyň baş­lan­gy­jy bo­ýun­ça hem dür­li çä­re­ler gu­ra­lar. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mek ug­run­da­ky ta­gal­la­la­ry­nyň dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­ne ýe­ti­ril­me­gi­ne uly ýar­dam be­rer.
Par­la­ment dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň çäk­le­rin­dä­ki hyz­mat­daş­lyk ýo­ka­ry de­re­je­li ýe­di fo­ru­myň esa­sy mow­zuk­la­ry­nyň bi­ri bo­lar. Soň­ky dö­wür­de mil­li par­la­men­tiň alyp bar­ýan işi hil taý­dan tä­ze de­re­jä çy­ka­ryl­dy. Par­la­men­ta­ra dost­luk to­par­la­ry­nyň müm­kin­çi­lik­le­ri­niň ne­ti­je­li ula­nyl­ma­gy mu­nuň aý­dyň my­sa­ly­dyr. Soň­ky ýyl­lar­da Mej­li­siň hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ge­ri­mi düýp­li gi­ňe­di. Da­şa­ry ýurt­la­ryň 40-dan gow­ra­gy­nyň par­la­ment­le­ri bi­len iki­ta­rap­la­ýyn esas­da dost­luk to­par­la­ry­nyň he­re­ket et­me­gi hem mu­ňa şa­ýat­lyk ed­ýär. Şeý­le dü­züm­ler hyz­mat­daş döw­let­le­riň ka­nun çy­ka­ry­jy eda­ra­la­ry bi­len gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek üçin he­mi­şe­lik meý­dan­ça bo­lup, olar bi­len açyk we ne­ti­je­li dia­log üçin amat­ly gu­ral­dyr.
Par­la­ment dip­lo­ma­ti­ýa­sy ýurt­la­ryň mil­li da­şa­ry sy­ýa­sy stra­te­gi­ýa­la­ry­ny ne­ti­je­li dur­mu­şa ge­çir­mek­de mö­hüm se­riş­de, dün­ýä ýurt­la­ry­nyň ara­syn­da yna­nyş­ma­gy we öza­ra dü­şü­niş­me­gi ber­kit­mek­de ka­nun çy­ka­ry­jy eda­ra­la­ryň tä­sir et­me­gi­niň ýö­ri­te gu­ra­ly bol­ma­ga, dur­nuk­ly ösüş ins­ti­tut­la­ry­ny ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Mä­lim bol­şy ýa­ly, döw­le­ta­ra gat­na­şyk­lar­da yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­ga aý­ra­tyn orun de­giş­li­dir. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, öza­ra bäh­bit­li uzak möh­let­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek ýurt­lar üçin mö­hüm ze­rur­lyk bo­lup dur­ýar. Şun­da par­la­ment dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň üs­ti bi­len gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­mak hem ile­ri tu­tul­ýan ugur bo­lup çy­kyş ed­ýär. Hu­su­san-da, ulag, ener­ge­ti­ka, se­na­gat hyz­mat­daş­ly­gy ýa­ly stra­te­gik ugur­lar­da hal­ka­ra hu­kuk gol­da­wy­ny dö­ret­mek we he­re­ke­te ge­tir­mek wa­jyp me­se­le­dir.
570 mil­li­on­dan gow­rak ila­ty bo­lan, dün­ýä­niň sy­ýa­sy kar­ta­syn­da şeý­le öz­bo­luş­ly ýer­le­şi­şe eýe bo­lan döw­let­le­riň halk­la­ry­nyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ne oňyn tä­sir eder. Hal­ka­ra mas­la­ha­tyň çäk­le­rin­de par­la­ment fo­ru­my, ýaş­lar fo­ru­my, ze­nan ýol­baş­çy­la­ryň du­şu­şy­gy ýa­ly ugur­daş mas­la­hat­la­ryň ge­çi­ril­me­gi-de göz öňü­ne tu­tul­ýar.
BMG-niň Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar bo­ýun­ça üçün­ji mas­la­ha­ty­nyň çäk­le­rin­de ge­çi­ril­me­gi me­ýil­leş­di­ril­ýän par­la­ment fo­ru­my­na hä­zir­ki wagt­da Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­sin­de hem ýo­ka­ry gu­ra­ma­çy­lyk de­re­je­sin­de taý­ýar­lyk iş­le­ri al­nyp ba­ryl­ýar. Bil­şi­miz ýa­ly, mil­li par­la­ment­de ge­çen 2024-nji ýyl­da «Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk döw­let­le­riň üs­ta­şyr söw­da­sy ha­kyn­da Kon­wen­si­ýa go­şul­mak ha­kyn­da» we «Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar üçin hal­ka­ra sel­jer­me mer­ke­zi­ni dö­ret­mek ha­kyn­da köp­ta­rap­la­ýyn Yla­la­şy­ga go­şul­mak ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nun­la­ry ka­bul edil­di. Şeý­le Ka­nun­la­ryň ka­bul edil­me­gi ýur­du­my­zyň ulag we söw­da ul­ga­myn­da uly öňe­gi­diş­lik­le­ri ga­zan­ma­ga iter­gi ber­ýär.
Şun­luk­da, BMG-niň Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar bo­ýun­ça üçün­ji mas­la­ha­ty­nyň esa­sy mak­sa­dy dün­ýä­niň dür­li yk­lym­la­ryn­da ýer­leş­ýän bu döw­let­le­re öz­le­ri­ni gy­zyk­lan­dyr­ýan me­se­le­le­ri çöz­mek­le­ri­ne ýar­dam ber­mek­den, ola­ryň öz ara­syn­da, şo­nuň ýa­ly-da, beý­le­ki ýurt­lar bi­len gat­na­şyk­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­mak­la­ry üçin ze­rur şert­le­riň dö­re­dil­me­gi­ne go­şant goş­mak­dan yba­rat­dyr.
El­bet­de, BMG-niň bu iri hal­ka­ra fo­ru­my­nyň ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki mas­la­hat­la­ryň, sam­mit­le­riň yzy­gi­der­li ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne öw­rü­len ata Wa­ta­ny­myz­da, Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­lyn­da, mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 34, ba­ky Bi­ta­rap­ly­gy­my­zyň 30 ýyl­lyk şöh­rat­ly baý­ram­la­ry­na ba­ryl­ýan dö­wür­de ge­çi­ril­me­gi­niň uly ma­ny­sy hem-de äh­mi­ýe­ti bar. Çün­ki on­da or­ta atyl­ýan me­se­le­ler di­ňe bir fo­ru­ma gat­na­şy­jy ýurt­la­ryň däl, eý­sem, tu­tuş adam­za­dyň gel­je­gi­ne da­hyl­ly­dyr.

Be­genç­mu­ham­met DUR­DY­ÝEW,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА