Her bir halkyň milli keşbini, taryhyny we medeni mirasyny saklaýan iň gymmatly hazynasy onuň dilidir. Türkmen dili halkymyzyň ruhy baýlygynyň, aň-paýhasynyň we milli aýratynlygynyň aýdyň beýanydyr. Şonuň üçin ýaş nesillerde türkmen diline, edebiýatyna we medeni mirasyna bolan söýgini, gyzyklanmany hem-de hormaty ösdürmek döwlet derejesinde möhüm wezipe bolup durýar. Häzirki döwürde jemgyýetde ylmy-tehnologik ösüşler bilen birlikde, ýaşlaryň düşünje dünýäsine täze maglumat çeşmeleri täsir edýär. Şeýle şertlerde milli dilimizi we edebi mirasymyzy ýaşlara döwrebap, gyzykly we döredijilikli görnüşde ýetirmegiň ähmiýeti örän uludyr.
Türkmen dili we edebiýaty sapaklary diňe bir dil öwretmek däl, eýsem, şahsyýetiň ahlak, medeni we watançylyk taýdan kämilleşmeginiň hem esasy guralydyr. Bu sapaklaryň dowamynda okuwçy halk döredijiliginiň baý dünýäsi bilen tanyşýar, ýazyjy-şahyrlaryň döredijiligini öwrenýär, dil we düşünje baýlygyny ösdürýär, döredijilikli pikirlenmegi we öz pikirini çeper beýan etmegi öwrenýär. Edebiýat ýaşlaryň söz baýlygyny artdyrmak bilen birlikde, duýgudaşlyk, ynsanperwerlik, zähmetsöýerlik, watansöýüjilik ýaly ruhy gymmatlyklary hem siňdirýär.
Okuwçylaryň höwesini artdyrmagyň netijeli usullary
1.Dili we edebiýaty öwredýän mugallymlar sapaklaryny diňleýjini gyzyklandyrýan görnüşde geçirmelidir. Teswirli oýunlar, toparlara bölünen döredijilik ýaryşlary, sesli okuwlar, interaktiw sowallar, sahna çykyşlary ýaly usullar okuwçylaryň işjeňligini ýokarlandyrýar.
2.Türkmen diline bagyşlanan çäreleri (dil güni, şahyrlaryň hatyra günleri, edebi agşamlary) geçirmek okuwçylarda milli buýsanç duýgusyny artdyrýar.
3.Döredijilik bäsleşikleri okuwçylaryň ukybyny ýüze çykarmaga mümkinçilik berýär. Bäsleşiklerde üstünlik gazanan okuwçylar dil we edebiýat sapaklaryna aýratyn höwes bilen gatnaşýarlar, bu bolsa beýleki okuwçylara hem täsir edýär.
4.Okuwçylaryň sanly serişdeler arkaly dil öwretmek täsirli usullaryň biridir. Elektron kitaplar, ses ýazgyly edebiýatlar, onlaýn testler we interaktiw maglumat platformalary arkaly okuwçylaryň gyzyklanmasy artýar.
5. Mugallymyň türkmen diline bolan söýgüsi, döredijilikli çemeleşmesi we medeni derejesi okuwçylara ruhy täsir edýär.
Döredijilikli okuw usullary, döwrüň talabyna laýyk sanly mümkinçilikler, medeni çäreler ýaş nesilde öz diline bolan söýgini we buýsanç duýgusyny ösdürilýär. Söýgi bilen öwrenilen dil diňe bir aragatnaşyk serişdesi däl, eýsem, halkyň ruhy baýlygynyň dowamlylygyny üpjün edýän beýik mirasdyr.
Çynar ÇARYÝEWA,
Aşgabat şäherindäki tebigy ugurly derslere ýöriteleşdirilen 44-nji orta mekdebiň türkmen dili we edebiýaty mugallymy.
PDF









