Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­lyn­da ýur­du­myz­da Ne­bit­gaz se­na­ga­ty we geo­lo­gi­ýa iş­gär­le­ri­niň gü­ni giň­den bel­le­nil­di. Eziz Di­ýa­ry­myz­da ne­bit­gaz ýa­tak­la­ry­ny göz­le­me­giň, ýü­ze çy­kar­ma­gyň we tap­gyr­la­ýyn öz­leş­dir­me­giň ha­sa­by­na ne­bi­tiň, te­bi­gy ga­zyň çy­ka­ryl­ýan möç­be­ri­ni yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­dyr­ma­ga iri ma­ýa go­ýum­la­rynyň gö­nük­di­ril­me­gi, pu­da­gyň hü­när­men­le­ri üçin ze­rur bo­lan hä­zir­ki za­man en­jam­la­ry­nyň, se­riş­de­le­riň, in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy ne­ti­je­sin­de ýur­du­my­zyň dür­li se­bit­le­rin­de ýer­leş­ýän gaz kän­le­rin­dä­ki ula­nyş gu­ýu­la­ryn­dan te­bi­gy ga­zyň we ne­bi­tiň se­na­gat äh­mi­ýet­li akym­la­ry alyn­ýar.
Ýur­du­my­zyň ener­ge­ti­ka sy­ýa­sa­ty­na la­ýyk­lyk­da, ne­bit­gaz top­lu­myn­da ga­za­nyl­ýan üs­tün­lik­ler, ýe­ti­len sep­git­ler Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny has-da pug­ta­lan­dyr­ma­ga uly go­şant goş­ýar. Uzak gel­je­gi na­zar­la­ýan «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022-2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­syn­da», «Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2022-2028-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­syn­da» ne­bit­gaz pu­da­gy­nyň önün­de goý­lan stra­te­gik we­zi­pe­le­ri üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar.
Şu ýy­lyň güý­zün­de türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň Türk­me­nis­tan-Ow­ga­nys­tan-Pa­kis­tan-Hin­dis­tan gaz ge­çi­ri­ji­si­niň tas­la­ma­sy­nyň mö­hüm tap­gy­ry bo­lan Ar­ka­da­gyň ak ýo­ly bi­len Ser­he­ta­bat-Hy­rat gaz ge­çi­ri­ji­si­niň Ow­ga­nys­ta­nyň Hy­rat we­la­ýa­ty­na bar­ýan no­bat­da­ky tap­gy­ry­na ak pa­ta ber­me­gi ýurdumyzyň ener­ge­ti­ka sy­ýa­sa­ty­nyň giň­den da­ba­ra­lan­ýan­dy­gy­nyň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­ boldy.
Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ta­gal­la­la­ry ne­ti­je­sin­de 2009-njy ýy­lyň
14-nji de­kab­ryn­da Türk­me­nis­tan-Hy­taý hal­ka­ra gaz ge­çi­ri­ji­si­niň açy­lyp ulan­ma­ga ber­lip, ta­ry­hyň sa­hy­pa­la­ry­na al­tyn harp­lar bi­len ýa­zy­lan şol se­nä­niň ýur­du­myz­da Ne­bit­gaz se­na­ga­ty we geo­lo­gi­ýa iş­gär­le­ri­niň gü­ni hök­mün­de bel­le­nil­me­gi öz­bo­luş­ly ma­ny-maz­mu­na eýe­dir. Eziz Di­ýa­ry­my­zyň dür­li kün­jek­le­rin­de ne­bit­li we gaz­ly tä­ze ýa­tak­la­ryň açyl­ma­gy­ny, Türk­me­nis­tan-Hy­taý, Gün­do­gar-Gün­ba­tar gaz ge­çi­ri­ji­le­ri­ni, gur­lu­şy­gy al­nyp ba­ryl­ýan Türk­me­nis­tan-Ow­ga­nys­tan-Pa­kis­tan-Hin­dis­tan gaz ge­çi­ri­ji­si­niň tas­la­ma­sy­ny pu­dak­da ga­za­ny­lan üs­tün­lik­le­riň ha­ta­ryn­da gör­kez­mek bo­lar.
Bü­tin dün­ýä­de tä­ze ener­gi­ýa gör­nüş­le­ri­ne giň ge­rim­de geç­mä­ge ça­lşylýan döw­ür­de Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz hem öz­ger­ýär. Gu­ry ýer­dä­ki iň uly gaz ýa­tak­la­ry­nyň bi­ri bo­lan «Gal­ky­nyş» gaz kä­ni­niň ösü­şin­den baş­lap, Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň ne­ti­je­li ös­me­gi üçin amat­ly te­bi­gy we ho­wa şert­le­ri­ne çen­li döw­le­ti­miz ma­ýa­dar­lar üçin giň müm­kin­çi­lik­leri dö­red­ýär. Türk­me­nis­tan Azi­ýa­nyň ne­bit we gaz ba­za­ryn­da­ky iň esa­sy döw­let­le­riň bi­ri we hä­zir­ki wagt­da te­bi­gy gaz gor­la­ry bo­ýun­ça dün­ýä­de öňdäki orun­larda dur­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň te­bi­gy ga­zy­ny iň köp sarp edi­ji­le­riň bi­ri-de Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy­dyr.
Gal­ky­nyş ýa­ta­gy dün­ýä­dä­ki iň uly gu­ry te­bi­gy gaz ýa­ta­gydyr. Meý­da­ny­nyň ulu­ly­gy we gaz gor­la­ry se­bäp­li ýa­ta­gy tap­gyr­la­ýyn ös­dür­mek stra­te­gi­ýa­sy ka­bul edil­di.
Türk­me­nis­tan te­bi­gy ga­zyň eks­por­ty bi­len bir ha­tar­da, gaý­ta­dan iş­le­n­me­gi­ne hem aý­ra­tyn üns ber­ýär. Soň­ky ýyl­lar­da bir­nä­çe gazhi­mi­ýa top­lum­la­ry işe gi­ri­zil­di we ýa­kyn wagt­da dün­ýä ba­zar­la­ryn­da is­leg bil­di­ril­ýän ýo­ka­ry ba­ha­ly önüm­le­ri ön­dür­mek üçin ýe­ne bir­nä­çe­si­ni gur­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär. Ha­zar deň­zi­niň ke­na­ryn­da we ýur­dumyzyň gün­ba­ta­ryn­da­ky gu­ry ýer­ler­de nebitgaz ýataklary iş­jeň ös­düril­ýär. Bu se­bit­de ENI, «Dra­gon Oil», «Pet­ro­nas» ýa­ly bir­nä­çe iri ne­bitgaz kom­pa­ni­ýa­la­ry şert­na­ma­la­ýyn ýer­ler­de ne­bit we gaz ön­dür­mek bi­len meş­gul­lan­ýar­lar.
Ýur­du­myz­da her ýyl­da ge­çi­ril­me­gi asyl­ly ýö­rel­gä öw­rü­len «Türk­me­nis­ta­nyň ne­bi­ti we ga­zy» at­ly hal­ka­ra mas­la­hat yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň bin­ýat­lyk pu­da­gyn­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän düýp­li öz­gert­me­le­re oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Se­bä­bi bu hal­ka­ra mas­la­hat pu­da­ga da­hyl­ly tej­ri­be­le­ri alyş­mak­da, ýan­gyç-ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy iler­let­mek­de öz­bo­luş­ly meý­dan­ça bo­lup hyz­mat ed­ýär. Yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li ul­gam­la­ry bi­len bir­lik­de, ne­bit­gaz pu­da­gyn­da al­nyp ba­ryl­ýan düýp­li tu­tum­lar üçin Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­za hem-de Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­za al­kyş­la­ry­myz eg­sil­mez­dir.

Allaberdi DÖWLETSÄHEDOW,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА