Öz­be­gis­ta­nyň ta­ry­hy Sa­mar­kant şäherinde Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Bi­lim, ylym we me­de­ni­ýet bo­ýun­ça gu­ra­ma­sy­nyň (ÝU­NES­KO) Baş mas­la­ha­ty­nyň no­bat­da­ky 43-nji mej­li­si ge­çi­ril­ýär. Oňa Türk­me­nis­ta­nyň me­de­ni­ýet mi­nist­ri­niň ýol­baş­çy­ly­gyn­da­ky we­ki­li­ýet gat­naş­ýar. Mas­la­ha­tyň gün ter­ti­bi­ne la­ýyk­lyk­da, bö­lüm­çe­ler­de ýaş­la­ryň hu­kuk­la­ry­ny we müm­kin­çi­lik­le­ri­ni gi­ňelt­mek, pa­ra­hat­çy­ly­gy we jem­gy­ýet­çi­lik bi­te­wü­li­gi­ni ber­kit­mek, san­ly eý­ýam­da me­de­ni­ýet­le­ri bir­leş­dir­mek, dur­nuk­ly sy­ýa­hat­çy­ly­gy we mi­ra­sy go­rap sak­la­ma­gy ös­dür­mek, şeý­le hem mil­li to­par­la­ryň ara­syn­da gat­na­şyk­la­ry we tej­ri­be al­şy­gy­ny kä­mil­leş­dir­mek me­se­le­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­ýar. Ştab-kwar­ti­ra­sy Fran­si­ýa­nyň Pa­riž şä­he­rin­de ýer­leş­ýän Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Bi­lim, ylym we me­de­ni­ýet me­se­le­le­ri bo­ýun­ça ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­sy (ÝU­NES­KO) 1945-nji ýy­lyň 16-njy no­ýab­ryn­da dö­re­dil­ýär we şol gün bu gu­ra­ma­nyň Düz­gün­na­ma­sy­na gol çe­kil­ýär.
Ýur­du­myz 1993-nji ýy­lyň 13-nji aw­gus­tyn­da ÝUNESKO-nyň do­ly hu­kuk­ly ag­za­sy bol­dy. 1994-nji ýyl­da ýur­du­myz bu gu­ra­ma­nyň «Bü­tin­dün­ýä me­de­ni we te­bi­gy mi­ra­sy­ny go­ra­mak ba­ra­da­ky» Kon­wen­si­ýa­sy­na go­şul­dy. ÝU­NES­KO-nyň «Bü­tin­dün­ýä me­de­ni we te­bi­gy mi­ra­sy­ny go­ra­mak ba­ra­da­ky» Kon­wen­si­ýa­sy­nyň çäk­le­rin­de hä­zir­ki wagt­da Türk­me­nis­ta­nyň çä­gin­de ta­ry­hy we me­de­ni äh­mi­ýet­li köp san­ly ýa­dy­gär­lik­ler ýü­ze çy­ka­ryl­dy we ha­sa­ba alyn­dy. Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap döw­le­ti­mi­ziň 2011-nji ýyl­da ÝUNESKO-nyň «Mad­dy däl me­de­ni mi­ra­sy go­ra­mak ba­ra­da­ky» Kon­wen­si­ýa­sy­na go­şul­ma­gy netijesinde bu gu­ra­ma bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­my­zyň ge­ri­mi has-da gi­ňe­di.
1995-nji ýyl­da Pa­riž şä­he­rin­de ÝU­NES­KO-nyň ýa­nyn­da Türk­me­nis­ta­nyň we­kil­ha­na­sy açyl­dy. ÝUNESKO-nyň iş­le­ri bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li to­pa­ry­nyň dö­re­dil­me­gi bi­len hyz­mat­daş­lyk has-da mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe bol­dy. 2020-nji ýy­lyň 23-nji okt­ýab­ryn­da Türk­me­nis­tan bi­len ÝU­NES­KO-nyň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek we bu to­pa­ryň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek ha­kyn­da ka­rar ka­bul edil­di. Bu ka­ra­ra la­ýyk­lyk­da, ÝUNESKO-nyň iş­le­ri bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň mil­li to­pa­ry­nyň dü­zü­mi we onuň Düz­gün­na­ma­sy tas­syk­lan­dy.
ÝU­NES­KO bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň ne­ti­je­sin­de «Ga­dy­my Merw» döw­let me­de­ni-ta­ry­hy go­rag­ha­na­sy, «Kö­ne­ür­genç» döw­let me­de­ni-ta­ry­hy go­rag­ha­na­sy, «Nu­sa­ýyň Par­fi­ýa ga­la­la­ry» döw­let me­de­ni-ta­ry­hy go­rag­ha­na­sy, «Gö­rog­ly» şa­des­sa­ny, «Küşt­dep­di» aý­dym we tans des­su­ry, «Now­ruz» baý­ra­my, «Türk­men mil­li ha­ly­çy­lyk sun­ga­ty», «Du­tar ýa­sa­mak se­net­çi­li­gi hem-de du­tar­da saz çal­mak we bag­şy­çy­lyk sun­ga­ty», «Türk­men keş­de­çi­lik sun­ga­ty», akyl­dar şa­hy­ry­myz Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň «Gol­ýaz­ma­lar ýy­gyn­dy­sy», «Ahal­te­ke at­çy­lyk sun­ga­ty we at­la­ry be­ze­mek däp­le­ri» ýa­ly bir­nä­çe ta­ry­hy ýa­dy­gär­lik­le­ri­miz, mil­li me­de­ni mi­ra­sy­myz ÝU­NES­KO-nyň gym­mat­lyk­la­ry­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zil­di. Paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat şä­he­ri ÝU­NES­KO-
nyň dö­re­di­ji­lik şä­her­le­ri­niň to­ru­na «Di­zaýn ug­ry» bo­ýun­ça go­şul­dy, Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Ýaş­lar gu­ra­ma­sy ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä Ýaş­lar jem­gy­ýe­ti­niň res­mi ag­za­ly­gy­na ka­bul edil­di.
Dün­ýä­dä­ki il­kin­ji ÝU­NES­KO klu­by 1947-nji ýyl­da Ýa­po­ni­ýa­nyň Sen­daý şä­he­rin­de açyl­ýar. Ýur­du­my­zyň bu gu­ra­ma bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­nyň çäk­le­rin­de Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Türk­men döw­let uni­wer­si­te­tin­de «Me­de­ni mi­ras: geç­miş­den gel­je­ge», Se­ýit­na­zar Seý­di adyn­da­ky Türk­men döw­let mu­gal­lym­çy­lyk ins­ti­tu­tyn­da «Dur­nuk­ly ösüş üçin Eko­lo­gi­ýa bi­li­mi» ÝU­NES­KO ka­fed­ra­la­ry, Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ins­ti­tu­tyn­da «Pa­ra­hat­çy­lyk me­de­ni­ýe­ti», My­rat Gar­ry­ýew adyn­da­ky Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let luk­man­çy­lyk uni­wer­si­te­tin­de «Der­man­lyk ösüm­lik­le­ri­miz – sag­ly­myz, mi­ra­sy­myz», Türk­men oba ho­ja­lyk ins­ti­tu­tyn­da «Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak – dur­nuk­ly ösü­şiň mö­hüm kon­sep­si­ýa­sy», Döw­let­mäm­met Aza­dy adyn­da­ky Türk­men mil­li dün­ýä dil­le­ri ins­ti­tu­tyn­da «Pa­ra­hat­çy­lyk dil­le­ri», Aba An­na­ýew adyn­da­ky Hal­ka­ra at­çy­lyk aka­de­mi­ýa­syn­da «Ahal­te­ke at­la­ry – pa­ra­hat­çy­ly­gyň il­çi­le­ri», Hal­ka­ra yn­san­per­wer ylym­la­ry we ösüş uni­wer­si­te­tin­de «Pa­ra­hat­çy­lyk, yna­nyş­mak – yn­san­per­wer­li­giň we ösü­şiň bin­ýa­dy» at­ly klub­lar açyl­dy.
«ÝU­NES­KO-nyň As­so­sir­le­nen mek­dep­le­ri» at­ly tas­la­ma 1953-nji ýyl­da öz işi­ne baş­la­ýar. Ýurdumyzyň birnäçe or­ta mek­depleri «ÝUNESKO-nyň As­so­sir­le­nen mek­dep­ler to­ru­na» gi­ri­zil­di.
Gör­nü­şi ýa­ly, ýur­du­myz ÝU­NES­KO bi­len örän giň we ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy ama­la aşyr­ýar. Mu­nuň ha­ky­kat­dan hem şeý­le­di­gi­ne biz ýur­du­my­zyň bu gu­ra­ma bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­nyň çä­gin­de ýe­ten sep­git­le­rin­den hem do­ly göz ýe­ti­rip bil­ýä­ris.

Güýçmyrat Soltanmyradow,
Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА