«Ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýet – ýur­du­my­zyň möhüm ugry

Bü­tin dün­ýä­de ila­tyň sa­ny­nyň art­ma­gy, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ýo­ka­ry de­re­je­de ös­me­gi te­bi­gy baý­lyk­la­ryň gor­la­ry­nyň sarp edi­li­şi­niň art­ma­gy­na ge­tir­di. Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ös­me­gi, sarp edi­li­şiň ýo­kar­lan­ma­gy bol­sa, te­bi­gy baý­lyk­la­ryň re­je­li peý­da­la­nyl­ma­gy we daş­ky gur­şa­wa ýe­ti­ril­ýän tä­si­riň art­ma­gy, ho­wa­nyň maý­la­ma­gy, buz­luk­la­ryň ere­me­gi, ozon gat­la­gy­nyň go­ral­ma­gy ýa­ly ýag­daý­la­ra ge­tir­ýär. Şeý­le­lik­de, ýa­şa­ýyş üçin ze­rur bo­lan ener­gi­ýa­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän gör­nüş­le­ri­ni ön­dür­mek ne­ti­je­li çöz­güt bo­lup oý­la­nyp ta­pyl­dy. Ge­çen asy­ryň ahyr­la­ryn­dan baş­lap adam­zat ener­gi­ýa­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri­ni, has dog­ru­sy, Gün ener­gi­ýa­sy­ny, ýel ener­gi­ýa­sy­ny, suw akym­la­ry­nyň te­bi­gy he­re­ke­ti­niň ener­gi­ýa­sy­ny, ýe­riň we daş­ky gur­şa­wyň ýy­ly­lyk ener­gi­ýa­sy­ny, il­kin­ji ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň ant­ro­po­gen çeş­me­le­ri­ni (bio­mas­sa, bio­gaz we or­ga­ni­ki ga­lyn­dy­lar­dan alyn­ýan beý­le­ki ýan­gyç), şeý­le hem gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän­le­re de­giş­li bol­ma­dyk beý­le­ki ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ni öz içi­ne al­ýan, te­bi­gy aky­my­na geç­ýän te­bi­gy ha­dy­sa­la­ryň ha­sa­by­na üz­nük­siz we tü­ke­nik­siz gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ni ön­dür­mä­ge we peý­da­lan­ma­ga baş­la­dy. Bu yk­dy­sat­çy­la­ryň di­lin­de, «ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýe­te geç­mek­lik diý­lip at­lan­dy­ryl­ýar.
«Ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýet tag­ly­ma­ty adam­za­dyň glo­bal me­se­le­le­ri, şol san­da daş­ky gur­şaw me­se­le­le­ri, yk­dy­sa­dy ösü­şi we hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­ny öw­ren­mek we çöz­mek bi­len meş­gul­lan­ýan tä­jir­çi­lik mak­sa­dy bol­ma­dyk Rim klu­bunyň 1972-nji ýyl­da taý­ýar­lan «Ösü­şiň çäk­le­ri» at­ly ha­sa­ba­ty çap edi­len­den soň­ra, te­bi­gy baý­lyk­la­ryň çäk­li­li­gi we daş­ky gur­şaw me­se­le­le­ri ba­ra­da­ky bar­ha art­ýan yn­ja­lyk­syz­lyk­lar bi­len bag­ly­lyk­da eme­le gel­mä­ge baş­la­dy. «Ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýet dur­nuk­ly­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan we daş­ky gur­şa­wa ýet­ýän tä­si­ri azalt­ma­ga, çäk­len­di­ril­me­dik yk­dy­sa­dy ösüş­de çäk­li te­bi­gy çeş­me­le­ri ulan­ma­gyň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga we dur­muş taý­dan deň­li­gi öňe sür­mä­ge ça­lyş­ýan yk­dy­sa­dy ösüş çe­me­leş­me­si­dir. «Ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýe­te ge­çiş daş­ky gur­şa­wa zy­ýan ber­mez­den, uzak möh­let­li yk­dy­sa­dy ösü­şi ga­zan­ma­gy mak­sat edin­ýär. Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň şu gör­nü­şe ge­çil­me­gi, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek­li­giň hem esa­sy gu­ra­ly bo­lup dur­ýar. Çün­ki, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­nyň bir­nä­çe­si­niň, has dog­ru­sy, sag­dyn dur­muş we aba­dan­çy­lyk, aras­sa suw we aras­sa­çy­lyk, el­ýe­ter­li we aras­sa ener­gi­ýa, my­na­syp iş­le­ri üp­jün et­mek, yk­dysa­dy ösüş, se­na­gat­laş­dyr­ma, in­no­wa­si­ýa­lar we inf­rast­ruk­tu­ra, dur­nuk­ly şä­her­ler we ilat­ly ýer­ler, jo­gap­kär­çi­lik­li sarp ediş­lik we önüm­çi­lik, ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne gar­şy gö­reş, de­ňiz eko­lo­gik ul­ga­my­ny go­rap sak­la­mak, gu­ry ýer eko­lo­gik ul­ga­my­ny sak­la­mak mak­sat­la­ry­nyň «ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýet bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dy­gy­ny gör­mek bol­ýar.
2015-nji ýy­lyň sent­ýabr aýyn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň äh­li ag­za döw­let­le­ri ta­ra­pyn­dan ka­bul edi­len Durnuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na Türk­me­nis­tan Gün ter­ti­bi­ni ka­bul eden döw­let­le­riň il­kin­ji­le­ri­niň ha­ta­ryn­da, ýag­ny 2016-njy ýyldan bu mak­sat­la­ry iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çir­mä­ge gi­riş­di. Şeý­le hem 2015-nji ýy­lyň 12-nji de­kab­ryn­da BMG-niň Ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi ba­ra­da­ky Çar­çu­wa­ly kon­wen­si­ýa­sy­nyň Pa­riž yla­la­şy­gy­na gol çe­kil­me­gi bi­len, Ýer ýü­zün­de re­surs­la­ry ulan­ma­gyň ne­ti­je­li­li­gi ýo­kar­la­nyp, gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ne çe­kil­ýän ma­ýa go­ýum­la­ryň ge­ri­mi gi­ňe­ýär we daş­ky gur­şa­wa zy­ýan­syz teh­no­lo­gi­ýa­lar or­naş­dy­ryl­ma­ga baş­lan­ýar. 2016-njy ýy­lyň okt­ýabr aýyn­da ka­bul edi­len bu yla­la­şyk­dan ge­lip çyk­ýan borç­na­ma­la­ry ýe­ri­ne ýe­tir­me­giň çäk­le­rin­de ýur­du­myz­da bir­nä­çe mak­sat­na­ma­la­ýyn iş­ler üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. 2019-njy ýyl­da Ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi ba­ra­da­ky Mil­li stra­te­gi­ýa­nyň tä­ze re­dak­si­ýa­sy­nyň tas­syk­la­nyl­ma­gy, 2021-nji ýyl­da «Gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny­nyň ka­bul edil­me­gi, 2022-nji ýy­lyň 12-nji ma­ýyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ka­ra­ry bi­len Pa­riž yla­la­şy­gy bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li de­re­je­de kes­git­le­ni­len go­şan­dy­nyň tas­syk­la­nyl­ma­gy, «Türk­me­nis­ta­nyň 2021-2025-nji ýyl­lar üçin Mil­li to­kaý-mak­sat­na­ma­sy­nyň» ka­bul edil­me­gi, «Türk­me­nis­tan­da ösüm­lik­le­ri go­ra­ma­gyň 2022-2025-nji ýyl­lar üçin Döw­let mak­sat­na­ma­sy­nyň» ka­bul edil­me­gi, 2020-nji ýy­lyň de­kabr aýyn­da «Türk­me­nis­ta­nyň ener­ge­ti­ka dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny ös­dür­me­giň 2021-2025-nji ýyl­lar üçin Mak­sat­na­ma­sy­nyň» ka­bul edil­me­gi we «Türk­me­nis­tan­da 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür­de gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­ge­ti­ka­ny ös­dür­mek bo­ýun­ça Mil­li stra­te­gi­ýa­nyň» ka­bul edil­me­gi, 2024-nji ýyl­da «Ener­gi­ýa­ny tyg­şyt­la­mak we ener­gi­ýa­dan ne­ti­je­li peý­da­lan­mak ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny­nyň ka­bul edil­me­gi, 2023-nji ýy­lyň 13-nji no­ýab­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak mi­nistr­li­gi bi­len BMG-niň Daş­ky gur­şaw bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­sy­nyň (ÝU­NEP) ara­syn­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma gol çe­kil­me­gi bi­len 2023-nji ýyl­da Me­tan zy­ňyn­dy gaz­la­ry­ny azalt­mak bo­ýun­ça ýo­ka­ry de­re­je­li pu­da­ga­ra to­pa­ry­nyň dö­re­dil­me­gi esa­syn­da ho­wa­da me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak bo­ýun­ça da­şa­ry ýurt döw­let­le­ri we hal­ka­ra gu­ra­ma­lar bi­len hyz­mat­daş­lyk et­me­giň «Ýol kar­ta­sy­nyň» ka­bul edil­me­gi ýa­ly bir­nä­çe mö­hüm res­mi­na­ma­la­ryň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi ýo­kar­da aý­dan­la­ry­my­zy anyk my­sal­la­ryň üs­ti bi­len tas­syk­la­ýar.
Ýur­du­myz hä­zir­ki wagt­da uzak gel­jek üçin saz­la­şyk­ly ösü­şi üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len giň ge­rim­li öz­gert­me­le­ri dur­mu­şa ge­çir­mek bi­len, Wa­ta­ny­my­zyň ener­ge­ti­ka kuw­wa­ty­ny düz­ýän te­bi­gy ga­zyň umu­my go­ry bo­ýun­ça dün­ýä­de dör­dün­ji or­ny eýe­le­ýän­di­gi­ne ga­ra­maz­dan, ener­gi­ýa­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri­ni al­mak­ly­ga aý­ra­tyn äh­mi­ýet ber­ýär.
Ýur­du­my­zyň ho­wa şert­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­ny ös­dür­mek müm­kin­çi­li­gi örän ulu­dyr. Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­tin­de Gün we ýel po­ten­sia­ly bo­ýun­ça ikin­ji orun­da dur­mak bi­len, Di­ýa­ry­myz­da ýy­lyň do­wa­myn­da 300-den gow­rak gü­neş­li gün bo­lup, or­ta­ça Gün şöh­le­si­niň do­wam­ly­ly­gy 2700-3150 sa­gat­dyr. Türk­me­nis­ta­nyň çä­gi­niň, tak­my­nan, 40 gö­te­ri­mi ýe­liň ener­gi­ýa­sy­ny ulan­ma­ga amat­ly ha­sap edil­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň 2022-nji ýyl­da gol çe­ken Ka­ra­ry­na la­ýyk­lyk­da Bal­kan we­la­ýa­ty­nyň Gy­zy­lar­bat et­ra­byn­da kuw­wat­ly­ly­gy 10 me­ga­wat bo­lan kö­pu­gur­ly Gün we ýel elekt­rik stan­si­ýa­sy­nyň gu­rul­ma­gy hem şeý­le tas­la­ma­la­ryň il­kin­ji­si­dir. Des­ga eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny ön­dür­mek bi­len, «Al­tyn asyr» Türk­men kö­lü­niň ke­na­ryn­da gu­rul­ýan tä­ze, döw­re­bap oba­da elekt­rik üp­jün­çi­li­gi­ni gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­rin­den peý­da­lan­mak­ly­gyň mak­sat edi­nil­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Se­bit­de il­kin­ji «akyl­ly» şä­her bo­lan Ar­ka­dag şä­he­ri­niň gur­lu­şy­gy­nyň hä­zir­ki ikin­ji tap­gy­ry­nyň gur­lu­şy­gyn­da iş­le­ri güýç­li dep­gin­de al­nyp ba­ryl­ýan de­mir ýol we aw­to­mo­bil men­zil­le­rin­de Gün pa­nel­le­ri­niň or­naş­dy­ryl­jak­dy­gy, ýo­lag­çy­la­ra ýo­ka­ry de­re­je­de hyz­mat et­mek­de tä­ze top­lum­la­ryň do­lan­dy­ryş dü­züm­le­ri­ni we yşyk­lan­dy­ryş ul­ga­my­ny ze­rur bo­lan elekt­rik ener­gi­ýa­sy bi­len bök­denç­siz üp­jün edil­jek­di­gi gu­wan­dy­ry­jy ha­ky­kat­dyr.
Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let ener­ge­ti­ka ins­ti­tu­tyn­da 2019-njy ýyl­da «Gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri» yl­my-önüm­çi­lik mer­ke­zi­niň dö­re­dil­me­gi bi­len gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni düýp­li öw­ren­mek, yl­my-teh­ni­ki bar­lag­la­ry döw­rüň ta­lap­la­ry­na la­ýyk­lyk­da kä­mil­leş­dir­mek, yl­myň, bi­li­miň we önüm­çi­li­giň ara­bag­la­ny­şy­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak mak­sat edi­nil­ýär. Bu yl­my-önüm­çi­lik mer­ke­zi in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry iş­läp taý­ýar­la­mak we or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça yl­my iş­le­ri alyp bar­mak bi­len, ener­gi­ýa­nyň di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri­niň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni we ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy hem-de dur­muş ul­gam­la­ryn­da ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy teh­ni­ka­la­ryň, en­jam­la­ryň we ma­te­ri­al­la­ryň hä­zir­ki za­man gör­nüş­le­ri­ni öw­ren­ýär.
Türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň we hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ar­ka­dag­ly Gahryman Serdarymyzyň da­şa­ry ýurt­la­ra ama­la aşyr­ýan sa­par­la­ryn­da, ýo­ka­ry de­re­je­li ge­çi­ril­ýän du­şu­şyk­la­ryň we gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­sin­de hem ýur­du­my­zyň bu ug­ra mö­hüm äh­mi­ýet ber­ýän­di­gi­ni gör­mek bol­ýar. Şu ýy­lyň 4-nji ap­re­lin­de Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Sa­mar­kant şä­he­rin­de ge­çi­ri­len «Mer­ke­zi Azi­ýa-Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi» gör­nü­şin­dä­ki bi­rin­ji sam­mit­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz eden çy­ky­şyn­da: «Türk­me­nis­tan Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi bi­len ne­ti­je­li ener­go­dia­lo­gy tä­ze de­re­je­de ýo­la goý­ma­ga ça­lyş­ýar we bu ba­bat­da iş ýü­zün­dä­ki ädim­le­ri ät­mä­ge taý­ýar­dyr. Ýur­du­myz «ýa­şyl» ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry ama­la aşyr­mak ug­run­da çy­kyş ed­ýär. My­sal üçin, Türk­me­nis­tan elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny ön­dür­me­giň kuw­wa­ty­ny art­dyr­ýar we ony Ýew­ro­pa iber­mä­ge taý­ýar. Elekt­rik ul­gam­lar çäk­le­rin­den geç­ýän döw­let­le­riň bir­le­şen ta­gal­la­sy bo­lan­da, bu tas­la­ma­nyň ýa­kyn wagt­da öza­ra bäh­bit­li­lik esa­syn­da ýe­ri­ne ýe­ti­ril­jek­di­gi­ne ynan­ýa­ryn. Ýel we Gün ener­gi­ýa­sy­ny peý­da­lan­mak­da hem biz ýew­ro­pa­ly hyz­mat­daş­lar bi­len iş­le­mä­ge taý­ýar­dy­rys. Mun­dan baş­ga-da, wo­do­rod ener­ge­ti­ka­sy ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­me­giň müm­kin­çi­li­gi­ne se­ret­mek üçin hem açyk­dy­rys» di­ýip bel­le­di. Ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň has köp sarp edil­ýän ýe­ri bo­lan Ýew­ro­pa ýurt­la­ry­na, mu­nuň Ha­za­rüs­ti ge­çi­ril­me­gin­de bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­la­ryň bu işi has-da tiz­leş­dir­jek­di­gi­ni gör­mek bol­ýar. Şeý­le-de şu ýy­lyň 15-nji ap­re­lin­de Gü­nüň dog­ýan ýur­dun­da sa­par­da bo­lan hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ýa­po­ni­ýa­nyň işe­wür to­par­la­ry­nyň we­kil­le­ri bi­len bo­lan du­şu­şy­gyn­da «Bi­ziň ýur­du­myz suw tyg­şyt­laý­jy we aras­sa­laý­jy, ga­lyn­dy­la­ry gaý­ta­dan iş­le­mek, «ýa­şyl» hem-de wo­do­rod ener­ge­ti­ka­sy bo­ýun­ça ösen ýa­pon teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny or­naş­dyr­ma­ga gy­zyk­lan­ýar» di­ýip bel­le­me­gi, teh­no­lo­gi­ýa ba­bat­da öň­de­ba­ry­jy ýurt bo­lan Ýa­po­ni­ýa bi­len hyz­mat­daş­lyk­da, ýur­du­myz­da «ýa­şyl» ener­gi­ýa­ny ön­dür­mek­de gel­je­gi uly tas­la­ma­la­ryň dur­mu­şa ge­çi­ril­jek­di­gi­ne gü­wä geç­ýär. Sa­pa­ryň do­wa­myn­da Türk­me­nis­ta­nyň Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak mi­nistr­li­gi bi­len Ýa­po­ni­ýa­nyň Çuo uni­wer­si­te­ti­niň Göz­leg we ösüş baş­lan­gy­jy­nyň ara­syn­da par­nik gaz­la­ry­nyň mil­li sa­na­wy­ny kä­mil­leş­dir­mek we Pa­riž yla­la­şy­gy­na la­ýyk­lyk­da ha­sa­bat ber­mek bo­ýun­ça müm­kin­çi­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma gol çe­kil­me­gi hem ýo­kar­da aý­dan­la­ry­my­zyň üs­tü­ni ýe­tir­ýär.
Gör­nü­şi ýa­ly, «ýa­şyl» ener­ge­ti­ka ba­bat­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­na uly äh­mi­ýet ber­ýän ýur­du­myz 2018-nji ýy­lyň okt­ýab­ryn­da Ener­gi­ýa­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri bo­ýun­ça hal­ka­ra agent­li­gi­niň (IRE­NA) ag­za­ly­gy­na ka­bul edil­di. Şeý­le-de Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Ösüş Mak­sat­na­ma­sy­nyň (UNDP) «Türk­me­nis­tan­da şä­her­le­riň dur­nuk­ly ös­dü­ri­li­şi: Aş­ga­bat­da we Awa­za­da «ýa­şyl» şä­her­le­riň top­lum­la­ýyn ös­dü­ri­li­şi» tas­la­ma­sy­ny, Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň Türk­me­nis­tan­da gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa­nyň ös­dü­ril­me­gin­de esa­sy or­ny eýe­le­ýän, «ýa­şyl» ener­gi­ýa­nyň ös­dü­ril­me­gi üçin tas­la­ma­la­ra ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek­li­ge ýö­ri­te­le­şen «Glo­bal Ga­te­way» yk­dy­sa­dy tas­la­ma­sy­ny, Mer­ke­zi Azi­ýa­da dur­nuk­ly ener­gi­ýa ara­bag­la­ny­şy­gy (SECCA) tas­la­ma­sy­ny we Mer­ke­zi Azi­ýa­da gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa (RECA) tas­la­ma­sy­ny, Ger­ma­ni­ýa­nyň hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy jem­gy­ýe­ti­niň «Türk­me­nis­ta­nyň «ýa­şyl» ösü­şi üçin: Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi (ÝB): 2024-2028-nji ýyl­lar üçin sy­ýa­sy dia­log we ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bo­ýun­ça he­re­ket­ler» tas­la­ma­sy­ny, Azi­ýa­nyň Ösüş ban­ky­nyň «Türk­me­nis­tan­da «ýa­şyl» öz­gert­me­le­ri gol­da­mak üçin gaý­ta­dan di­keldil­ýän ener­gi­ýa pu­da­gyn­da or­naş­dy­ryl­ýan çöz­güt­ler» at­ly tas­la­ma­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­ýän­di­gi­ni ýat­la­mak ýa­kym­ly­dyr.
Ha­za­ryň türk­men ke­na­ryn­da ýo­ka­ry gu­ra­ma­çy­lyk de­re­je­sin­de ge­çi­ri­len BMG-niň deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan döw­let­ler bo­ýun­ça üçün­ji mas­la­ha­tyn­da hem dün­ýä­de «ýa­şyl» gün ter­ti­bi­ne ge­çil­me­gi dog­ru­syn­da edi­len ýo­ka­ry de­re­je­li çy­kyş­lar­da we ugur­daş çä­re­ler­dir «te­ge­lek» sto­luň ba­şyn­da­ky söh­bet­deş­lik­ler­de hem ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Şeý­le hem bu ugur­da ga­za­ny­lan tej­ri­be­ler we öň­de goý­lan mak­sat­lar­dyr tek­lip­ler be­ýan edil­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz mas­la­ha­tyň bi­rin­ji umu­my mej­li­sin­de eden ta­ry­hy çy­ky­şyn­da «ýa­şyl» ener­ge­ti­ka­nyň hä­zir­ki dö­wür­de ýur­duň için­de hem, hal­ka­ra ener­gi­ýa gi­ňiş­li­gin­de hem bi­ziň ener­ge­ti­ka pu­da­gyn­da­ky işi­mi­ziň hök­ma­ny, düýp­li öl­çe­gi bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny nyg­ta­mak bi­len, «Wo­do­rod ener­ge­ti­ka­sy­ny ös­dür­mä­ge gat­naş­ma­ga-da taý­ýar­dy­gy­my­zy be­ýan ed­ýä­ris. Bu me­se­le­de hyz­mat­daş­lyk et­me­giň anyk bi­le­lik­dä­ki me­ýil­na­ma­la­ry we al­go­ritm­le­ri ze­rur­dyr. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, 2030-2040-njy ýyl­lar ara­ly­gyn­da­ky dö­wür üçin wo­do­rod ener­ge­ti­ka­sy­na geç­me­giň äh­lu­mu­my mak­sat­na­ma­sy­ny dö­ret­mek baş­lan­gy­jy­ny öňe sür­ýä­ris. Şo­ňa gö­rä-de, gel­jek ýyl­dan baş­lap, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­syn­da şu mak­sat­na­ma­ny iş­läp taý­ýar­la­mak me­se­le­si­ni ara alyp mas­la­hat­laş­ma­ga gi­riş­me­gi tek­lip ed­ýä­ris» di­ýip bel­le­me­gi, bi­ziň ýur­du­my­zyň dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň şu gör­nü­şi­ne ge­çil­me­gi­ne tä­si­ri­niň nä­de­re­je­de ýo­ka­ry­dy­gy­ny gör­kez­ýär. Türk­me­nis­tan eko­lo­gi­ýa sy­ýa­sa­ty­ny iş­jeň dur­mu­şa ge­çir­mek bi­len, bu me­se­lä örän jo­gap­kär­li we tu­tan­ýer­li ga­ra­ýar. Ka­bul edi­len stra­te­gi­ki mak­sat­na­ma­lar­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýan şeý­le asyl­ly baş­lan­gyç­la­ryň bol­sa iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi, ýur­du­my­zyň hal­ka­ra ab­ra­ýy­ny has-da be­lent­lik­le­re atar­ýar.
Goý, türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gahryman Arkadagymy­zyň we hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ar­ka­dag­ly
Gahryman Ser­da­ry­my­zyň döw­let­li baş­lan­gyç­la­ry mun­dan beý­läk hem ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin.

Orazgeldi Saparow,
Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy.