Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rü­niň her ýy­ly tä­ze ösüş­le­re bes­len­ýär. Bu dö­wür­de ýur­du­myz­da her ýy­ly döw­re­bap at­lan­dyr­mak üçin ýy­lyň şy­ga­ry yg­lan edi­lip, ny­şa­ny­nyň ka­bul edil­me­gi şol ýy­lyň çä­re­le­ri­ni, jem­gy­ýe­tiň ru­hy ah­wa­ly­ny çe­per be­ýan ed­ýär. 2024-nji ýy­lyň şy­ga­ry Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň «Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» di­ýen kä­mil goş­gu­sy­nyň ady­ny gö­te­rip, ýy­lyň esa­sy wa­ka­sy bi­len ut­ga­şyp gid­ýär. Ne­sip bol­sa, bu ýyl akyl­dar şa­hy­ry­my­zyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li giň ge­rim­li çä­re­ler ge­çi­ri­ler.
Hä­zir­ki döwü­r­de şöh­rat­ly ta­ry­hy­myz, mad­dy hem-de ru­hy mi­ra­sy­myz yl­my esas­da düýp­li öw­re­nil­ýär. Şa­hy­ryň şy­gyr­la­ry­ny oka­nyň­da, onuň yl­myň dür­li ugur­la­ryn­dan giň dü­şün­je­si­niň bo­lan­dy­gy­ny gö­rüp bol­ýar. Şa­hyr «Ki­tap okan gul­lar mag­ny­dan dok­dur» di­ýip, oka­ma­gy, öw­ren­me­gi wa­gyz edip­dir.
Özü­niň öl­mez-ýit­mez ede­bi mi­ra­sy – şy­gyr­la­ry bi­len bü­tin dün­ýä ta­nal­ýan söz us­sa­dy­nyň dö­re­di­ji­li­gi umu­ma­dam­zat bäh­bi­di­ni gol­da­ýan pi­kir­le­ri bi­len äh­mi­ýet­li­dir. Pa­ra­sat­ly hal­ky­myz şa­hy­ryň dö­re­di­ji­li­gi­ne akyl-paý­has jem­le­nen mi­ras hök­mün­de uly äh­mi­ýet be­rip­dir. Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy­nyň Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Dil, ede­bi­ýat we mil­li gol­ýaz­ma­lar ins­ti­tu­ty­nyň ede­bi ha­zy­na­syn­da Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň goş­gu­la­ry­nyň 300-e go­laý gol­ýaz­ma nus­ga­la­ry sak­la­nyp, şa­hy­ryň dö­re­di­ji­li­gi­ni yl­my taý­dan öw­ren­mek­de ön­jeý­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şol gol­ýaz­ma­la­ryň 80-e go­la­ýy Mag­tym­gu­ly­nyň bi­te­wi di­wa­ny­dyr.
Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň wa­tan­çy­lyk, ah­lak päk­li­gi, söý­gi, mert­lik, öz­baş­dak­lyk, ag­zy­bir­lik, myh­man­pa­raz­lyk, ze­nan mer­te­be­si, zäh­met­sö­ýer­li­gi, sa­ly­hat­ly­ly­gy ba­ra­da aý­dan pi­kir­le­ri bi­ziň gün­le­ri­mi­ze tä­ze şöh­le bi­len şug­la saç­ýar. Hut şu se­bä­be gö­rä, hal­ky­myz­da şa­hy­ryň şy­gyr­la­ry na­kyl­dyr ata­lar sö­zi hök­mün­de kalp­la­ra na­gyş­la­nyp, dil­le­riň se­na­sy­na öw­rül­di. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň yn­san­per­wer ga­raý­şy öz hal­ky­na bo­lan çäk­siz söý­gü­si­niň üs­ti bi­len ýü­ze çyk­ýar.
Akyl­dar şa­hyr söz ter­bi­ýe­si ha­kyn­da soň­suz baý ede­bi mi­ras gal­dyr­dy. Olar­da hoş­söz­li, dog­ry söz­li, ýe­ri­ni bi­lip söz­le­mek, sö­züň­de dur­mak ýa­ly söz ter­bi­ýe­si­ne de­giş­li gym­mat­ly pi­kir­ler bar. Şa­hyr «De­la­lat ýag­şy» at­ly goş­gu­sy­ny: «As­la adam­za­da ajy söz ur­maň» di­ýip, baş­la­mak bi­len, hiç bir yn­sa­na yn­jy­dy­jy söz­le­ri aýt­maz­ly­gy öwüt ber­ýär. «Bir gam­ly gö­reň­de şi­rin söz ber­gil» di­ýip, dert­li ada­ma hoş söz­le­ri aý­dyp, onuň göw­nü­ni gal­kyn­dyr­ma­gy mas­la­hat ber­ýär. Hoş söz ba­ra­da­ky ga­ra­ýyş­lar şa­hy­ryň gy­zyl­dan gym­mat­ly dö­re­di­ji­li­gin­de uly orun eýe­le­ýär. Ol yn­san­la­ryň he­mi­şe bi­rek-bi­re­ge ýag­şy­lyk et­mek­le­ri­ni, al­kyş al­mak­la­ry­ny is­läp­dir. Şa­hyr goş­gy se­tir­le­rin­de uly bol­sun, ki­çi bol­sun, adam­la­ryň ýag­şy söz­ler­den hoş bol­ýan­dy­gy­ny nyg­ta­ýar.
Şa­hyr ber­ka­rar döw­le­ti ar­zuw et­mek bi­len, yn­san mer­te­be­si­ni be­len­de gö­ter­me­gi öz goş­gu­la­ry­nyň üs­ti bi­len çe­per be­ýan edip­dir. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň yn­san­per­wer pi­kir-ga­ra­ýyş­la­ry ber­ka­rar ýur­du­my­zyň döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň esas­la­ry­ny düz­ýär. Akyl­da­ryň ada­ma hor­mat-sar­pa goý­mak we onuň mer­te­be­si­ni ýo­ka­ry tut­mak ýö­rel­ge­si Esa­sy Ka­nu­ny­myz­da: «Türk­me­nis­tan­da jem­gy­ýe­tiň we döw­le­tiň iň ýo­ka­ry gym­mat­ly­gy adam­dyr. Ada­my go­ra­mak, gol­da­mak we oňa hyz­mat et­mek döw­let hä­ki­mi­ýet eda­ra­la­ry­nyň baş we­zi­pe­le­ri­dir» diý­lip kes­git­le­nil­me­gi, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň «Wa­tan di­ňe hal­ky bi­len Wa­tan­dyr! Döw­let di­ňe hal­ky bi­len döw­let­dir!» di­ýen yn­san­per­wer şy­ga­ry bi­len da­ba­ra­lan­ýar.
Mag­tym­gu­ly­nyň adam­za­dyň ru­hy päk­li­gi­ni has-da da­ba­ra­lan­dyr­ýan goş­gy se­tir­le­ri, haý­sy ýaş­da oka­sa­ňam, özü­ne ben­di ed­ýär. Mu­nuň özi ola­ryň ru­hy gym­mat­ly­ga öw­rü­len­di­gi­niň ny­şa­ny­dyr. Söz us­sa­dy­nyň ma­ny-maz­mu­na baý çe­per goş­gu­la­ry adam­zat jem­gy­ýe­ti­ni wa­tan­sö­ýü­ji­li­ge, ag­zy­bir­li­ge, ru­hu­be­lent­li­ge, mert­li­ge, eder­men­li­ge, ar-na­mys­ly­ly­ga, ha­lal­ly­ga, adam­kär­çi­li­ge ça­gyr­ýar. Da­na şa­hy­ry­my­zyň kal­ba ýa­kyn, hal­kyň ýü­re­gin­de ebe­di­lik orun alan aja­ýyp goş­gu­la­ry ne­sil­den-nes­le ge­çip, aňy­myz­da we kal­by­myz­da ýa­şa­ýar. Onuň baý dö­re­di­ji­lik mi­ra­sy sö­ze sar­pa goý­ýan adam­la­ra gym­mat­ly ede­bi ha­zy­na­dyr.
Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­z «Mäh­ri­ban türk­men top­ra­gy­my­zyň ha­ky­ky wa­tan­çy­sy, joş­gun­ly we şi­rin zy­ban­ly Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň şy­gyr di­wan­la­ry ne­sil­ler­de wa­tan­sö­ýü­ji­li­gi, yn­san­per­wer­li­gi ter­bi­ýe­le­mek­de gym­mat­ly ru­hy çeş­me­dir» di­ýip bel­läp geç­ýär. Goý, be­ýik şa­hy­ra hor­mat-sar­pa goý­ýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ja­ny sag, öm­ri uzak, il-ýurt äh­mi­ýet­li tu­tum­ly iş­le­ri ro­waç bol­sun!

Aý­sol­tan ATA­ÝE­WA,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА