Dün­ýä­de her bir hal­kyň özü­ne mah­sus me­de­ni­ýe­ti we ýa­şa­ýyş dur­mu­şy bar. Me­de­ni­ýet­le­riň we dur­muş şert­le­ri­niň kö­pü­si bi­ri-bi­ri­ne ga­bat gel­ýän hem bol­sa, kä­bi­ri gö­ren­le­ri haý­ra­na goý­ýar. Şeý­le halk­la­ryň bi­ri hem amiş­ler bo­lup, hä­zir­ki za­man dur­muş şert­le­ri­ni düý­bün­den ret ed­ýär­ler. De­mir­ga­zyk Ame­ri­ka­da ýa­şa­ýan bu halk teh­no­lo­gik se­riş­de­le­ri, hä­zir­ki za­man ulag­la­ry­ny ulan­maz­dan «XVII asyr­da ýa­şa­ýar­lar». Ta­ry­hy ýer­le­re we ga­dy­my­ýe­te ge­ze­lenç et­me­gi ha­la­ýan sy­ýa­hat­çy­la­ryň ün­sü­ni çek­ýän amiş hal­ky XVII asy­ryň egin-eşik­le­ri­ni ge­ýip, oba ho­ja­lyk iş­le­ri­ni zäh­met gu­ral­la­ry we iş ma­ly bi­len ýe­ri­ne ýe­tir­ýär­ler. Ulag se­riş­de­le­rin­den uzak­da ýa­şa­ýan bu halk bir ýe­re git­me­li bo­lan­la­ryn­da hem at ara­ba­sy­ny ulan­ýar­lar. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da tä­sin dur­muş­da ýa­şa­ýan amiş hal­ky ba­ra­da ýa­kyn­dan ta­nyşdyrmagy makul bildik.
Amiş­ler hä­zir­ki za­man teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny we amat­lyk­la­ry­ny ulan­ma­gy ha­la­ma­ýar­lar we ter­si­ne ýö­ne­keý dur­muş ýö­rel­ge­sin­de ýa­şa­ma­ga üns ber­ýär­ler. Olar bu tak­wa ter­tip-düz­gü­ne berk eýe­rip, bir­nä­çe asyr­dan bä­ri do­wam et­di­rip gel­ýär­ler. Di­ni ynanç­la­ry­na gö­rä, bu halk ýö­ne­keý ru­hy dur­muş­da ýa­şa­mak yk­ba­ly­na ýa­zy­lan di­ýip dü­şün­ýär­. Amiş hal­ky Ame­ri­ka­nyň 30-a go­laý şta­ty­na ýaý­ran halk bo­lup, hem­me­sin­de bir­meň­zeş düz­gün­ler do­wam ed­ýär. Gep­le­şik di­lin­de bu halk ýa­şa­ýan se­bi­ti­ne gö­rä, iň­lis, ne­mes dil­le­rin­de gep­leş­ýär­ler. Amiş­ler Ame­ri­ka­nyň iň çalt kö­pel­ýän ilat to­pa­ry bo­lup, hä­zir­ki wagt­da 300 müň tö­we­re­gi amiş halky bar.
Amiş hal­ky­nyň köp bö­le­gi aw­tou­lag edin­me­gi, elekt­rik to­gu­ny ulan­ma­gy, oba ho­ja­lyk teh­ni­ka­la­ry­ny ulan­ma­gy, te­le­wi­zor, ra­dio we komp­ýu­ter edin­me­gi, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­rin­de oka­ma­gy ret ed­ýär. Şeý­le hem bu hal­kyň dä­bi­ne gö­rä su­ra­ta düş­mek ga­da­gan edil­ýär. Amiş hal­kyn­da 18 ýaş­da dur­muş gur­ma­ga rug­sat be­ril­ýär we saý­lan ýa­ryň­dan ýa-da ýan­ýol­da­şyň­dan aý­ry­lyş­mak ga­da­gan edil­ýär.
Amiş­le­riň gün­de­lik dur­mu­şyn­da eke­ran­çy­lyk esa­sy or­ny eýe­le­ýär. Mun­dan baş­ga-da, te­le­ke­çi­lik kär­ha­na­la­ryn­da zäh­met çek­ýän agaç us­sa­la­ry­nyň we oba ho­ja­lyk gu­ral­la­ry­ny ýa­sa­ýan­la­ryň kö­pü­si amiş hal­kyn­dan­dyr. Bu halk­dan bo­lan ýaş ne­sil­ler hem edil beý­le­ki­le­r ýaly bi­lim al­ýar­lar. Ýö­ne ge­ýim-ge­ji­min­de, gat­naw ul­ga­myn­da öz mil­li­ligi­ni sak­la­ýar­lar. Kel­le­si ýag­lyk­ly, gök kö­ýne­gi­ne öň­lük da­ky­lan gyz­ja­gaz­la­ry we kel­le­si sa­ry şlýa­pa­ly, eg­na­şyr ke­mer­li jal­bar­ly og­lan­jyk­la­ry ka­ka­sy at ara­ba­syn­da mek­de­be äki­dip ge­tir­ýär. Amiş ça­ga­la­ry se­ki­zin­ji syn­pa çen­li mek­de­be gat­na­ýar­lar. Ame­ri­ka­da amiş hal­ky köp­çü­lik­le­ýin ýyg­nak­la­ra ça­gy­ryl­ma­ýar. Şeý­le hem bu halk har­by gul­luk­dan, sal­gyt­lar­dan bo­şa­dyl­ýar. Amiş­le­r döw­let eda­ra­la­ryn­da iş­le­me­ýän­di­gi se­bäp­li, saý­law­la­rda hem ses ber­me­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА