Ga­dy­my wa­wi­lon­ly­lar we mü­sür­li­ler di­şi­ni aras­sa­la­mak üçin hoş­boý ys­ly agaç­la­ryň şa­ha­jyk­la­ryn­dan peý­da­la­nyp­dyr­lar. Şeý­le ta­ýa­jyk­la­ryň pars sal­wa­do­ra­sy (la­tyn­ça: «Salvado­ra per­sica») at­ly gy­rym­sy agaç­dan al­nan gör­nü­şi­ne mes­wäk di­ýil­ýär. Bu ösüm­lik De­mir­ga­zyk Af­ri­ka­da, Hin­dis­tan­da, Pa­kis­tan­da we Şri-Lan­ka­da te­bi­gy ýag­daý­da ös­ýär.

Arap ýa­ry­ma­da­syn­da diş çot­ga­sy­nyň miladydan öňki 3000-nji ýyl­lar­da oý­la­nyp ta­py­lan­dy­gy çak­la­nyl­ýar. «Diş ta­ýa­jyk­la­ry» diý­lip at­lan­dy­ry­lan aras­sa­çy­lyk en­ja­my­ny hy­taý­ly­lar kä­mil­leş­dir­ýär. 1498-nji ýyl­da Hy­taý­da diş çot­ga­sy­nyň döw­re­bap gör­nü­şi­ne pa­tent alyn­ýar. Tä­ze çot­ga süňk ýa-da bam­buk ta­ýa­jy­ga otur­dy­lan doň­zuň tü­ýün­den yba­rat bo­lup­dyr. Wag­tyň geç­me­gi bi­len Hy­taý­dan Ýew­ro­pa ug­ra­dy­lan diş çot­ga­la­ry kä­mil­leş­di­ri­lip, ýew­ro­pa­ly­lar atyň ýum­şak tü­ýü­ni ula­nyp ug­ra­ýar­lar. 1780-nji ýyl­lar­da Ang­li­ýa­da diş çot­ga­sy­nyň döw­re­bap gör­nü­şi ýa­sal­ýar. 1844-nji ýyl­da hä­zir­ki­le­re meň­zeş 3 ha­tar tüý­li çot­ga­lar oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Em­ma bu çot­ga­lar di­şi aras­sa­la­mak­da dür­li bök­denç­lik­ler dö­red­ýär. 1938-nji ýyl­da fran­suz-ame­ri­kan hi­mi­gi we se­na­gat­çy­sy Du­pont de Ne­mours neý­lon diş çot­ga­sy­ny oý­lap tap­ýar. Şeý­le­lik­de, diş çot­ga­sy­ny ön­dür­mek­de uly ne­ti­je ga­za­nyl­ýar. 1939-njy ýyl­da Şweý­sa­ri­ýa­da il­kin­ji elekt­rik diş çot­ga­sy oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Hä­zir­ki wagt­da bu aras­sa­çy­lyk en­ja­my­nyň is­len­dik ýaş­da­ky ada­ma ni­ýet­le­nen we eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa «akyl­ly» gör­nüş­le­ri hem bar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА