Söý­gi­niň ny­şa­ny bo­lan ni­ka ýü­zü­gi­ni dak­mak dä­bi­niň 3 müň ýyl ozal baş­lan­dy­gy aý­dyl­ýar. Är-aýa­lyň ara­syn­da­ky res­mi bag­la­ny­şy­gy aň­lad­ýan bu ny­şa­nyň iň ga­dy­my gör­nüş­le­ri Mü­sür­den ta­py­lyp­dyr. Pa­pi­rus ýaz­gy­la­ryn­da ke­nep sü­ýü­min­den ýa-da in­çe­jik ga­myş­dan örü­len ýü­zük­ler ba­ra­da bel­le­nil­ýär. Bu ýü­zük­le­ri uzak wagt da­ky­nyp bol­man­dyr. Soň­lu­gy bi­len ga­myş­dyr ke­nep­den ýa­sa­lan ýü­zük­le­riň ýe­ri­ne de­ri­den ýa-da pi­liň süň­kün­den taý­ýar­la­nan hal­ka­lar peý­da bo­lup­dyr. Dag-mag­dan kä­ni­ni ere­dip, me­tal al­mak usu­ly­nyň oý­la­nyp ta­pyl­ma­gy bi­len dür­li gör­nüş­li gym­mat ba­ha­ly eg­rem­çe­ler ýa­sa­lyp baş­la­nyp­dyr. Şol ýyl­lar­da adam­lar­da ýü­zü­giň hi­li nä­çe ýo­ka­ry bol­sa, şol ada­myň söý­gü­si hem şon­ça güýç­li di­ýen ga­ra­ýyş bo­lup­dyr. Ni­ka ýü­zü­gi­niň daş­ky te­ge­le­gi ebe­di söý­gi­ni, iç­ki te­ge­le­gi bol­sa gel­je­gi aň­la­dyp­dyr.

Nä­me üçin çep ele da­kyl­ýar?
Toý ýü­zü­gi bi­len bag­ly däp-des­sur­lar XIII asyr­da Rim­de hem ýö­re­di­lip­dir. Şol dö­wür­de ni­ka­laş­mak da­ba­ra­syn­da jü­büt­ler hök­ma­ny ýag­daý­da bi­ri-bi­ri­niň bar­ma­gy­na ýü­zük da­kyp­dyr­lar. Ola­ryň söý­gü­si­niň ny­şa­ny il­ki­baş­da de­mir­den, soň­lu­gy bi­len al­tyn­dan ýa­sa­lyp­dyr. Ni­ka ýü­zü­gi­ni çep ele dak­mak dä­bi hem grek­ler­den we rim­li­ler­den göz­baş al­ýar. Bu halk­lar dör­dün­ji bar­mak­da ýer­leş­ýän «we­na amo­ris» (söý­gi da­ma­ry) at­ly da­ma­ryň ýü­re­ge gö­ni bar­ýan­dy­gy­na yna­nyp­dyr­lar. Şeý­le­lik­de, söý­gi­niň we güý­jüň ýü­re­ge çalt tä­sir et­me­gi üçin ni­ka ýü­zü­gi­ni çep eliň ogul­ha­jat bar­ma­gy­na da­kyp­dyr­lar. Bu ynam beý­le­ki halk­lar ta­ra­pyn­dan gol­da­nyp, soň­lu­gy bi­len ka­da öw­rü­lip­dir.
Ni­ka ýü­zü­gi­ni dak­mak ka­da­sy tu­tuş Ýew­ro­pa, Azi­ýa­dyr Ame­ri­ka ýurt­la­ry­na hem ýaý­rap ug­rap­dyr. 1800-nji ýyl­lar­da ame­ri­kan er­kek­le­ri ge­lin­li­gi­ne toý­dan öň gym­mat ly­bas­la­ry sow­gat edip­dir­ler. Toý­dan soň bol­sa, iň­lis däp-des­su­ry­na gö­rä, bir jü­büt al­tyn ýa-da kü­müş ýü­zü­gi bi­ri-bi­ri­niň bar­ma­gy­na il­di­rip­dir­ler. Bir­nä­çe wagt­dan soň
awst­ri­ýa­ly­lar ta­ra­pyn­dan göw­her gaş­ly ýü­zük­ler oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Em­ma göw­her gaş­ly ni­ka ýü­zük­le­ri 1900-nji ýyl­lar­dan soň köp­çü­li­giň ara­syn­da meş­hur bo­lup baş­la­ýar. Şol ýyl­lar­da Gü­nor­ta Af­ri­ka­dan uly göw­her kän­le­ri ta­pyl­ýar. Göw­her se­na­ga­ty­na eýe­çi­lik ed­ýän te­le­ke­çi­ler göw­he­riň al­tyn­dan hem gym­mat­dy­gy­ny we te­bi­gat­da seý­rek duş gel­ýän daş­dy­gy­ny aý­dyp, is­le­gi has-da ýo­kar­lan­dyr­ýar­lar. Şeý­le­lik­de, göw­her gaş­ly ýü­zük­le­riň sa­tu­wy ar­typ, kä­bir ýer­ler­de göw­her maş­ga­la mi­ras­dar­ly­gy hök­mün­de ne­sil­den-nes­le ge­çi­ri­lip­dir.

Ni­ka ýü­zü­gi­ni nä­hi­li saý­la­ma­ly?
Toý ýü­zü­gi­ni saý­la­ny­ňyz­da, il­ki bi­len, ony uzak ýyl­la­ryň do­wa­myn­da da­kyn­jak­dy­gy­ňy­zy göz öňün­de tut­ma­ly. Ha­la­ýan, özü­ňi­ze oňaý­ly we çy­dam­ly eg­rem­çä­ni saý­la­ma­ly. Soň­ky ýyl­lar­da al­tyn­dyr kü­müş­den ýa­sa­lan ni­ka ýü­zük­le­ri­ne gö­rä, pla­ti­na­dan (ýal­pyl­da­wuk berk me­tal) ýa­sa­lan hal­ka­la­ra has köp is­leg bil­di­ril­ýär. Pla­ti­na te­bi­gat­da seý­rek duş gel­ýän­di­gi üçin öň­ki dö­wür­ler­de güý­jüň we baý­ly­gyň ny­şa­ny ha­sap­la­nyp­dyr. Al­tyn­dan iki es­se gym­mat ha­sap­lan­ýan bu me­tal berk­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Pla­ti­na al­ty­na gö­rä agyr bo­lup, daş­ky tä­sir­le­re we çy­zyl­ma­la­ra çy­dam­ly­dyr. Pla­ti­na­dan ýa­sa­lan ni­ka ýü­zü­gi hiç wagt kö­nel­me­ýär, ýal­pyl­dy­sy öç­me­ýär. Ta­ryh­da iň gym­mat sa­ty­lan ni­ka ýü­zü­gi «Pink Star» bo­lup, göw­her ýü­zü­giň ba­ha­sy 71,2 mil­li­on dol­la­ra deň­dir.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА