Köp dil bil­me­giň peý­da­sy

Hä­zir­ki wagt­da da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni bil­ýän­le­riň sa­ny bar­ha kö­pel­ýär. Eý­sem, adam­lar nä­me üçin köp dil öw­ren­ýär­kä? Köp dil bil­me­giň nä­hi­li peý­da­la­ry bar­ka?!
Dil bil­mek ar­ka­ly da­şa­ry ýur­da ge­ze­len­je gi­di­len­de ýa-da da­şa­ry ýurt­dan myh­man­lar ge­len­de, olar bi­len gep­le­şip bol­ýar. So­rag-jo­gap alyş­mak ar­ka­ly şol hal­kyň me­de­ni­ýe­ti we däp-des­sur­la­ry bi­len tan­şyp bol­ýar. Şeý­le hem baş­ga dil­dä­ki aý­dym-saz­la­ra, film­le­re, ki­tap­la­ra we peý­da­ly mag­lu­mat­la­ra dü­şü­nip bol­ýar.
Dil bil­mek beý­ni­niň iki ta­ra­py­ny hem – sag we çep beý­ni­ji­gi iş­jeň­leş­dir­ýär. Em­ma dil bi­len mag­lu­mat­lar, esa­san, beý­ni­niň çep bö­le­gin­de ýat­da sak­lan­ýar. Da­şa­ry ýurt di­li­ni ça­ga­lyk­da ýa-da ýaş­lyk­da öw­ren­mek has aň­sat bol­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da or­ta mek­dep­le­riň äh­li­sin­de hem da­şa­ry ýurt dil­le­ri­niň azyn­dan iki­si, üçü­si öw­re­dil­ýär. Ene di­lin­den baş­ga dil­de gep­läp, pi­kir­le­nip bil­ýän ça­ga okuw ders­le­ri­ne has ök­de bol­ýar. Da­şa­ry ýurt di­li­ni bil­mek okuw ders­le­ri­ni öz­leş­dir­mek­de üs­tün­lik ge­tir­ýär.
«Bir dil bi­len – bir adam, iki dil bi­len – iki adam» di­ýen aýt­gy ýö­ne ýe­re aý­dyl­man­dyr. Baş­ga bir di­li öw­ren­mek, şol dil­de gep­leş­ýän ýur­duň ede­bi­ýa­ty­ny, me­de­ni­ýe­ti­ni öw­ren­mä­ge giň müm­kin­çi­lik ber­ýär. My­sal üçin, fran­suz di­li­ni öw­re­nen adam şol dil­de ýa­zy­lan äh­li mag­lu­mat­la­ra dü­şü­nip bil­ýär. Şeý­le hem fran­suz­ça ýa­zy­lan is­len­dik ese­ri, ki­ta­by okap bil­ýär. Da­şa­ry ýurt di­li­ni su­wa­ra bil­ýän ada­myň özü­ne bo­lan yna­my hem art­ýar.
Tä­ze dil öw­ren­mek ýat­keş­li­giň ös­me­gi­ne we güýç­len­me­gi­ne hem ýar­dam ed­ýär.

Nä­dip öw­ren­me­li?
Dil­çi­ler dil öw­ren­me­giň pi­kir edi­li­şin­den has aň­sat­dy­gy­ny bel­le­ýär­ler. Gün­de­lik dur­muş­da bir dil­de dü­şü­niş­mek üçin iki müň söz ýe­ter­lik. Ikin­ji dil öw­re­ni­len­den soň­ra bol­sa, üçün­ji­ni öw­ren­me­giň has aň­sat bol­ýan­dy­gy bel­le­nil­ýär. Bir di­li te­bi­gy ýag­daý­da öw­ren­mek üçin şol di­liň gep­le­şil­ýän ýe­rin­de bo­lup ýa-da şol dil­dä­ki ki­no­la­ry köp­räk gö­rüp, 5-6 ýy­lyň do­wa­myn­da öw­re­nip bol­ýar. Da­şa­ry ýurt di­li­ni diň­läp öw­ren­mek has tä­sir­li bo­lup, aý­dym­dyr ki­no­nyň söz­le­ri­ni diň­le­mek ar­ka­ly çalt öw­re­nip bol­ýar. Di­li düýp­li öw­ren­mek üçin bol­sa, köp oka­ma­ly bol­ýar. Her di­liň gur­lu­şy ta­pa­wut­ly bo­lup, bu ýag­daý dil öw­re­ni­len­de beý­ni­ni iş­jeň­leş­dir­ýär. Şeý­le hem da­şa­ry ýurt di­lin­dä­ki ses­ler hem baş­ga­ça bo­lup, su­wa­ra gür­le­mek üçin «di­li­ňi ýenç­me­li» bol­ýar.