Dün­ýä­niň iri port­la­ry

Dün­ýä­niň 70 gö­te­rim­den gow­rak önüm­le­ri kon­teý­ner­le­riň ýar­da­my bi­len um­man­lar ar­ka­ly da­şal­ýar. Dün­ýä­niň iň uly port­la­ry Hy­taý­da ýer­leş­ýär. Mu­nuň Hy­taý bi­len bir ha­tar­da beý­le­ki Uzak Gün­do­gar ýurt­la­ryn­da hem önüm­çi­li­giň ýo­ka­ry bol­ma­gy­nyň tä­si­ri ulu­dyr. Azi­ýa ýurt­la­ryn­dan dün­ýä­niň dür­li kün­jek­le­ri­ne eks­por­tuň muk­da­ry ýo­ka­ry de­re­je­de bol­ma­gyn­da gal­ýar. Dün­ýä­niň iri port­la­ry­nyň ara­syn­da Şan­haý öň­dä­ki orun­la­ry eýe­le­ýär. Sin­ga­pu­ryň por­ty bi­len bäs­leş­ýän Şan­haý por­ty ýyl­da 25 mil­li­on­dan gow­rak kon­teý­ner ka­bul et­mä­ge ukyp­ly­dyr. Bu port örän uly gir­de­ji ge­tir­ýär. Sin­ga­pur uzak wagt­lap dün­ýä­niň iň iri port­la­ry­nyň bi­ri bol­ma­gy­ny do­wam et­dir­ýär. Port 600 gek­tar­dan gow­rak ýe­ri eýe­läp, bu ýer­de 200 tö­we­re­gi söw­da ug­ry he­re­ket ed­ýär. Hä­zir­ki wagt­da bu hal­ka­ra por­ty dün­ýä­niň 120-den gow­rak döw­le­ti, 600 tö­we­re­gi por­ty bi­len hyz­mat­daş­lyk ed­ýär. Mag­lu­mat­la­ra gö­rä, äh­li kon­teý­ner gat­naw­la­ry­nyň 7 gö­te­ri­mi Sin­ga­pu­ryň üs­ti bi­len gel­ýär. Hy­ta­ýyň iri port­la­ry­nyň bi­ri ýer­leş­ýän Gon­kong ýyl­da 21 mil­li­on kon­teý­ner ka­bul et­mä­ge ukyp­ly­dyr. Ýur­duň Ženç­žen­ şäherinde yk­ly­myň ýe­ne-de bir iri por­ty bo­lup, ol ýyl­da 18 mil­li­on kon­teý­ner ka­bul edip bil­ýär.
Gä­migur­lu­şy­gyn­da we de­ňiz ar­ka­ly ýük gat­na­wyn­da öň­dä­ki orun­la­ry eýe­le­ýän Gü­nor­ta Ko­re­ýa­nyň Pu­san por­ty hem dün­ýä­niň iň uly port­la­ry­nyň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Onuň du­ral­ga­sy­na ýyl­da 12 mil­li­on ýük­li kon­teý­ner gel­ýär. Ge­og­ra­fik taý­dan amat­ly ýer­de ýer­leş­ýän Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri­niň da­şa­ry söw­da­syn­da Je­bel Ali por­tu­nyň pa­ýy ulu­dyr. Alys ýurt­lar­dan bu ýe­re gel­ýän ha­ryt­la­ryň kö­pü­si ga­ra ýol­la­r ar­ka­ly ýur­duň we se­bi­tiň beý­le­ki ýer­le­rin­e ug­ra­dyl­ýar. Du­baý por­ty ulu­ly­gy bo­ýun­ça dün­ýä­niň dör­dün­ji ter­mi­na­ly­dyr. Ol ýyl­da 12 mil­li­on kon­teý­ne­ri ka­bul ed­ýär.
Ni­der­land­la­ryň Rot­ter­dam por­ty ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly ýük­läp-dü­şü­ri­ji we ýük da­şaý­jy teh­ni­ka­la­ry bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Ýew­ro­pa­nyň iň iri por­tu­nyň hyz­mat ediş müm­kin­çi­li­gi ýyl­da 10 mil­li­on kon­teý­ne­re ba­ra­bar­dyr.