Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 27 ýyllyk şanly baýramçylygynyň öňüsyrasynda paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň birinji mejlisi geçirildi. Ýurdumyzyň durmuşynda şanly waka öwrülen umumymilli maslahatyň gün tertibinde türkmen döwletini we jemgyýetini mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmegiň esasy maksady halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmek, uzak möhletleýin geljegi nazara almak bilen ata Watanymyzyň gülläp ösmeginiň ygtybarly esasyny goýjak oňyn özgertmeleri yzygiderli amala aşyrmagyň ileri tutulýan wezipeleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Milli Liderimiz maslahatyň dowamynda eden uly maksatnamalaýyn çykyşynda ýurdumyzyň Garaşsyzlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň gazanan üstünlikleri, pudaklar boýunça amala aşyrylan giň gerimli özgertmeler hem-de türkmen halkynyň mundan beýläk-de bolelin durmuşda ýaşamagy üçin amala aşyryljak maksatnamalar barada durup geçdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiziň Halk Maslahatynda eden çykyşynda belläp geçişi ýaly, Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzy agrar ülkeden senagat taýdan ösen döwlete öwürmek boýunça ägirt uly işler durmuşa geçirildi. Milli Liderimiziň çykyşynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny açyp görkezmek üçin mälim eden käbir sanlary we maglumatlary taryhy taýdan gysga wagtda uly möçberli işleriň amala aşyrylandygynyň aýdyň subutnamasydyr.
Türkmen ykdysadyýetiniň
batly gadamlary
Garaşsyzlygymyzyň 27 ýylynyň içinde ykdysadyýetimize goýlan esasy maýa goýumlarynyň möçberi 350 esseden hem köp artdy we 500 milliard manada ýa-da 185 milliard amerikan dollaryna golaýlady.
Munuň 68 göterimi, ýagny 335 milliard manada ýa-da 124 milliard amerikan dollaryna golaýy önümçilik pudagyna gönükdirildi. Bu serişdeler 2600-den gowrak önümçilik-tehniki we medeni-durmuş maksatly iri desgalary gurmaga mümkinçilik berdi.
Ýurdumyzda köp pudakly ykdysadyýet döredildi. Ykdysadyýetimiz dürli ugurlary – elektrik energetikasy, nebitgaz, maşyngurluşyk, metallurgiýa, himiýa, gurluşyk, elektron, ýeňil we azyk senagaty pudaklaryny hem-de beýleki senagat pudaklaryny öz içine alýar.
Orta we kiçi hususy telekeçilik hem yzygiderli ösdürilýär. Häzir ýangyç-energetika toplumyny hasaba almazdan, umumy içerki önümiň düzüminde ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz böleginiň paýy 68 göterime ýetdi.
NEBITGAZ SENAGATY
Nebitgaz senagatyny ösdürmek Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan esasy ugurlarynyň birine öwrüldi.
Soňky ýyllarda amala aşyrylan giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň hatarynda Hytaýa we Eýrana täze gaz geçirijileriň gurulmagyny, şeýle hem Türkmenistan – Owganystan – Pakistan – Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny görkezmek bolar.
“Galkynyş” gaz känini senagat taýdan özleşdirmäge 8 milliard amerikan dollaryna golaý maýa goýumlary gönükdirildi.
Häzirki döwürde Balkan welaýatynyň Gyýanly şäherçesinde ýylda 386 müň tonna polietilen we 81 müň tonna polipropilen öndürýän gazhimiýa toplumynyň gurluşygy tamamlanyp barýar. Ahal welaýatynyň Owadandepe şäherçesinde tebigy gazdan “Euro-5” ölçeginiň ekologiýa talaplaryna laýyk gelýän A-92 görnüşli benziniň (gaz benziniň) ýylda 600 müň tonnasyny öndürýän zawodyň gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar.
SENAGAT PUDAGY
Garaşsyzlyk ýyllarynda welaýatlarymyzda we Aşgabat şäherinde 7 sany kuwwatly, häzirki zaman elektrik stansiýalary guruldy. Şolaryň biri – utgaşdyrylan görnüşde işleýän täze elektrik stansiýasy ýaňy-ýakynda Mary şäherinde işe girizildi.
Daşary ýurtly maýadarlar bilen Lebap welaýatynda ýylda 1 million 400 müň tonna kaliý hloridini öndürýän kärhana guruldy.
Mary şäherinde ýylda 400 müň tonna ammiak we 640 müň tonna karbamid öndürýän döwrebap zawod işe girizildi.
Garabogaz şäherinde ýapon we türk kompaniýalary bilen bilelikde, ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid öndürýän täze zawodyň gurluşygy tamamlandy.
ULAG WE ARAGATNAŞYK ULGAMY
Gazagystan – Türkmenistan – Eýran demir ýolunyň gurluşygynyň tamamlanmagy, şeýle hem Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasynda utgaşdyrylan awtomobil, demir ýol we deňiz gatnawlarynyň ýola goýulmagy bilen döwletimiziň we goňşy ýurtlaryň öňünde giň mümkinçilikler açyldy.
Türkmenbaşy şäherinde köp ugurly döwrebap port toplumynyň işe girizilmegi bolsa, Garaşsyz döwletimiziň çäklerinden üstaşyr gatnawlary birnäçe esse artdyryp, eksport şertlerimizi has-da ýokarlandyrdy.
Ýurdumyzda gurlan köprüler hem möhüm ähmiýetli desgalara öwrüldi. Diňe Amyderýanyň üstünden bäş sany demir ýol we awtomobil köprüsi guruldy.
“Demirgazyk – Günorta” we Kerki – Ymamnazar – Akina demir ýollarynyň işe girizilmegi ýükleri Günorta Hytaýyň kenarlaryndan Pars aýlagynyň bazarlaryna has amatly ýagdaýda eltmäge şert döretdi.
Häzirki döwürde Türkmenbaşy – Farap we Aşgabat – Daşoguz awtomobil ýollarynyň gurluşygy we durkuny täzelemek işleri hem giň gerimde dowam edýär.
Berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda ilkinji milli emeli hemramyz älem giňişligine çykaryldy. Şonuň netijesinde, halk hojalygynda iň kämil aragatnaşyk, sanly telewideniýe hem-de internet ulgamlary giňden ulanylýar.
YLYM-BILIM, SAGLYGY GORAÝYŞ,
MEDENIÝET WE SPORT
Garaşsyzlyk ýyllarynda 509 sany häzirki zaman täze bilim edaralary açyldy. Ýokary okuw mekdepleri iň öňdebaryjy tehnologiýalar, multimediýa ulgamlary bilen üpjün edildi.
Ýurdumyzyň ähli sebitlerinde häzirki zaman kliniki we ylmy-kliniki merkezler bina edildi. Lukmançylyk we sagaldyş-şypahana ugurly dürli edaralaryň durky täzelendi.
Diňe soňky ýyllarda paýtagtymyzda Kardiologiýa merkezi, Enäniň we çaganyň saglygyny goramagyň ylmy-kliniki merkezi, Newrologiýa, Morfologiýa hem-de Aýratyn howply ýokanç keselleriň öňüni alyş merkezleri, Jemgyýetçilik saglygy we iýmitlenmek, Halkara okuw-ylmy merkezleri, şeýle hem Halkara hirurgiýa we endokrinologiýa merkezi açyldy. Mary şäherinde çagalar hassahanasy, Türkmenabat şäherinde köpugurly hassahana, Türkmenbaşy şäherinde “Awaza” şypahanasy, welaýatlarda “Tiz kömek” merkezleri işe girizildi.
Häzir ýurdumyzda 122 sany hassahana işleýär. Köp bölegi oba ýerlerinde ýerleşýän saglyk öýleriniň ulgamy giň gerime eýe boldy.
Türkmenistanyň sport döwleti diýlip ykrar edilmegi Garaşsyzlyk ýyllarynda biziň gazanan iň uly üstünligimizdir.
Geçen ýyl ýokary derejede geçirilen Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary, ýakynda geçirilen “Amul – Hazar 2018” halkara awtorallisi Garaşsyz döwletimizi tutuş dünýäde iri sport ýaryşlaryny halkara derejede guramaga ukyply ýurt hökmünde tanatdy.
Häzir ýurdumyzda teatrlaryň 10-sy, muzeýleriň 36-sy, kitaphanalaryň hem 230-sy işleýär. Her ýyl bir hepdäniň dowamynda geçirilýän Medeniýet günleri milli çeper döredijilik we medeniýet baýramçylygyna öwrülip, gadymy mirasymyza buýsanç duýgymyzy artdyrýar.
OBASENAGAT TOPLUMY
Kanunçylyga laýyklykda, ýörite ýer gaznasyny döretmegi hem-de iş toparynyň çözgüdi esasynda ýerleri 99 ýyl möhlet bilen isleg bildirýänlere bermek göz öňünde tutuldy.
Bölünip berlen ýerleriň 70 göteriminde pagta we bugdaý ekmek, galan 30 göteriminde bolsa beýleki oba hojalyk ekinlerini ýetişdirmek maksadalaýyk hasaplanýar.
Daýhan birleşiklerine hem-de hojalyklaryna, oba hojalyk paýdarlar jemgyýetlerine we ylmy-barlag institutlaryna suw hojalyk işlerinde ulanyljak ýer gazýan tehnikalary we buldozerleri satyn almak üçin, 10 ýyl möhlete çenli ýylda 1 göterim ýeňillikli bank karzlaryny bermek meýilleşdirildi.
«Zaman–Türkmenistan».