Ulag kommunikasiýalarynyň ösdürilmegi hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu möhüm strategik ulgamda ýurdumyzyň amala aşyrýan taslamalary halkara söwda-ykdysady, syýahatçylyk, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek üçin uly mümkinçilikleri açýar.
Ýurdumyz dünýäniň ykdysady ösüşiniň esasy ýagdaýlarynyň biri bolan ulag ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmegiň zerurdygyndan ugur alyp, bu babatda döwrebap düzümleriň döredilmegine örän uly üns berýär hem-de gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlar bilen aýry-aýry döwletler bilen bolşy ýaly, abraýly halkara guramalar bilen hem bilelikde sebit we transkontinental ähmiýetli iri taslamalaryň başyny başlaýar we olary yzygiderli durmuşa geçirýär.
Muňa Gazagystan – Türkmenistan – Eýran demir ýolunyň ulanylmaga berilmegini mysal hökmünde agzap bolar. Türkmenistanyň Demir ýol ulaglary ministrliginiň maglumatlaryna görä, şu ýylyň 10 aýynda HHR-den biziň ýurdumyzyň üsti bilen Eýran Yslam Respublikasyna konteýnerli ýükleriň geçirilmegi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 1,5 esse artdy. Hytaý – Gazagystan – Türkmenistan – Eýran ugrunyň umumy uzynlygy 10 müň kilometre golaýdyr. HHR-iň dürli senagat merkezlerinden iberilýän demir ýol düzümleriniň ýol geçýän wagty bolsa, iki hepde töweregidir, bu bolsa deňiz ýoly bilen deňeşdirilendäkiden ortaça iki esse çaltdyr.
Ýoly geçmegiň wagtynyň kemelmegi, degişlilikde, şol ugruň ykdysady düşewüntliligini artdyryp, ulag çykdajylaryny azaldýar. Şonuň üçin hem Gazagystan – Türkmenistan – Eýran demir ýoly häzir sebitde ýük daşamagyň esasy ugruna öwrülmek bilen, sebitiň iri ykdysady merkezlerini baglanyşdyrýar.
Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, Serhetýaka – Akýaýla demir ýoly boýunça ýük daşalyşynyň mukdarynyň 3,5 esse artmagy hem munuň güwäsidir. Şol ugur bilen Eýrandan Türkmenistanyň üsti bilen Gazagystana hem-de yzyna gaýdylanda bolsa, ýük daşalyşynyň möçberi 2 esse artdy.
Türkmenistan – Owganystan – Täjigistan polat ýoly hem Aziýa sebitiniň ýurtlarynyň arasynda ulaglarda ýük daşamagyň möhüm düzüm bölegi boldy. 2016-njy ýylyň noýabrynda Kerki – Ymamnazar – Akina demir ýoly – Aziýa halkara demir ýol ulag geçelgesiniň ilkinji nobatdakysy ulanmaga berildi. Ol Hytaýa, Hindistana, Pakistanyň deňiz portlaryna çykalgany üpjün etmäge gönükdirilendir.
“Türkmenistan – Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi” şygary astynda geçýän 2018-nji ýyl hem ulag ulgamynda iri taslamalaryň amala aşyrylmagyna beslendi. Şu ýylyň fewral aýynda Serhetabat – Turgundy demir ýoly ulanmaga berildi. Polat ýollar hem-de awtoýollar Turgundy şäherini Aşgabat bilen, soňra Hazarda Türkmenbaşy şäheriniň Halkara porty bilen birleşdirýär. Ondan aňryk geçelge Hazaryň üsti bilen Bakuwa çenli, soňra bolsa, Tbilisiniň üsti bilen Ankara we Stambula çenli dowam eder.
Agajan ATAÝEW,
S. A. Nyýazow adyndaky
TOHU-nyň mugallymy.