Dün­ýä­niň iň uly ada­sy ha­sap­lan­ýan Gren­lan­di­ýa­da ga­lyň buz gat­la­gy­nyň aşa­gyn­da 56 sa­ny tä­ze köl ta­pyl­dy. Şeý­le­lik­de, bu­zas­ty köl­le­riň sa­ny 60-a ýet­di. Bu­zuň aşa­gyn­da dür­li ulu­lyk­da­ky köl­ler bo­lup, ola­ryň dö­re­me­gi­niň bir­nä­çe se­bä­bi bar. Bu­zuň agyr­ly­gy se­bä­pli dö­re­ýän ba­syş, buz­la­ryň sür­tül­me ne­ti­je­sin­de gyz­ma­gy we şeý­le­lik­de ere­me­gi, ýe­riň aşa­gyn­da­ky ter­mal he­re­ket­ler kö­lüň dö­re­me­gi­ne ge­ti­rip bil­ýär. Bu­zas­ty köl­ler An­tark­ti­ka­da hem az däl. “Na­tu­re Com­mu­nications” žur­na­lyn­da çap edi­len ma­ka­la­da Gren­lan­di­ýa­da bu ugur­da ge­çi­ri­len il­kin­ji bar­lag ba­ra­da mag­lu­mat be­ril­ýär. Gren­lan­di­ýa­nyň 80 gö­te­ri­mi­ni buz gat­la­gy gap­lap, onuň meý­da­ny 1,710,000 ine­dör­dül ki­lo­met­re ýet­ýär. Bu­zuň ga­lyň ýe­ri 3 ki­lo­met­re ýet­ýär. Bu ýer­de Lan­kas­ter, Şef­fild we Sten­ford uni­wer­si­tet­le­ri­niň hü­när­men­le­ri ra­dio­tol­kun­la­ry­ny ulan­mak ar­ka­ly gi­ňiş­le­ýin bar­lag­la­ry ge­çir­di­ler.
Yl­my işiň aw­to­ry Jeýd Bow­ling mun­dan ozal An­tark­ti­ka­da­ky bu­zas­ty köl­le­riň öw­re­ni­len­di­gi­ni, em­ma bu ýer­de il­kin­ji ge­zek bar­lag ge­çi­ri­len­di­gi­ni aýd­ýar. Tä­ze ta­py­lan köl­le­riň ulu­ly­gy 200-5900 metr ara­ly­gyn­da. Glo­bal ma­ýyl­gan­lyk art­dy­gy­ça ýe­riň ýo­kar­ky gat­la­gyn­da­ky su­wuň kö­pe­lip-azal­ýan­dy­gy aý­dyl­ýar. Ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da su­wy çe­ki­lip, gaý­ta­dan do­lan köl­le­riň bar­dy­gy anyk­lan­dy.
Şef­fild uni­wer­si­te­ti­niň yl­my iş­gä­ri, dok­tor Ste­fen J. Li­wings­ton köl­le­riň gel­jek­de ýa­şa­ý­şy göz­le­mek üçin ge­çi­ril­ýän bar­lag­lar­da we eko­lo­gi­ýa ba­bat­da­ky üýt­geş­me­le­ri öw­ren­mek­dä­ki bar­lag­lar üçin baş­lan­gyç bol­jak­dy­gy­ny bel­le­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА