10-njy iýul­da Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň Si­was şä­he­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet gün­le­ri öz işi­ne baş­la­dy. Şä­he­riň Şems-i Si­wa­si we­la­ýat ki­tap­ha­na­sy­nyň ser­gi ja­ýyn­da ýur­du­my­zyň ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň eser­le­ri­niň, mu­zeý gym­mat­lyk­la­ry­nyň fo­to­ser­gi­si ýaý­baň­lan­dy­ryl­dy. Mun­dan baş­ga-da, Si­was şä­he­ri­niň Ata­türk adyn­da­ky Me­de­ni­ýet mer­ke­zin­de ýur­du­my­zyň me­de­ni­ýet we sun­gat us­sat­la­ry­nyň kon­ser­ti bol­dy. Şol gün Si­wa­syň kong­res bi­na­syn­da “At-my­rat” at­ly ki­no­film gör­ke­zil­di.
Türk­me­nis­ta­nyň me­de­ni­ýet we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry An­ka­ra şä­he­rin­den Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň Si­was şä­he­ri­ne gel­di. Bu ga­dy­my şä­her türk­men we­ki­li­ýe­ti­ni Tür­ki­ýä­niň öz­bo­luş­ly dag ho­wa­sy­ bi­len gar­şy­la­dy. Şä­he­riň Şems-i Si­wa­sy we­la­ýat ki­tap­ha­na­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­syn­da­ky Me­de­ni­ýet gün­le­ri­niň açy­lyş da­ba­ra­sy bol­dy. Da­ba­ra­da çy­kyş eden­ler iki ýur­duň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň ta­gal­la­sy bi­len äh­li ugur­lar bi­len bir ha­tar­da me­de­ni­ýet, bi­lim, ylym, me­de­ni mi­ra­sy go­ra­mak, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri we ýaş­lar sy­ýa­sa­ty ýa­ly ugur­la­r bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­ýän­di­gi­ni nyg­ta­dy­lar.
Me­de­ni hyz­mat­daş­ly­gyň ugur­la­ry­nyň gi­ňel­dil­me­gi bi­len bu ba­bat­da has mö­hüm tas­la­ma­la­ry hem-de çä­re­le­ri, hal­ka­ra we mil­li çä­re­le­ri: aý­dym-saz, teatr ki­no­fes­ti­wal­la­ry, bi­le­lik­dä­ki ser­gi­le­ri, bäs­le­şik­le­ri, fo­to­su­rat we ki­tap ser­gi­le­ri­ni, mas­la­hat­la­ry ge­çir­mä­ge giň ýol açyl­dy. Şeý­le­lik­de, me­de­ni hyz­mat­daş­lyk­lar döw­rüň ta­la­by­na la­ýyk de­re­je­de ös­dü­ril­ýär. Ýur­du­my­zyň Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­syn­da­ky Me­de­ni­ýet gün­le­ri­niň we ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň eser­le­ri­niň, mu­zeý gym­mat­lyk­la­ry­nyň we fo­to­su­rat­la­ryň ser­gi­si­niň açy­lyş da­ba­ra­sy­na köp­ san­ly adam­la­ryň gat­naş­ma­gy bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň ne­ti­je­li hä­si­ýe­te eýe bol­ýan­dy­gy­ny äş­gär et­di.
Bu ýer­de mu­zeý gym­mat­lyk­la­ry­nyň, şe­kil­len­di­riş sun­ga­ty eser­le­ri­niň hem-de hal­ky­my­zyň ama­ly-ha­şam dö­re­di­ji­li­gi­niň, fo­to­su­rat­la­ryň we ki­tap­la­ryň ser­gi­si gu­ral­dy. Me­de­ni mi­ra­sy­my­zyň hem-de ýur­du­my­zyň hä­zir­ki za­man çe­per­çi­lik dur­mu­şy­nyň şu­nuň ýa­ly öz­bo­luş­ly keş­bi Me­de­ni­ýet gün­le­ri­niň işi­niň öz­bo­luş­ly baş­la­ny­gy­jy­na öw­rül­di. Oňa Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň me­de­ni­ýet we sun­gat ul­ga­my­na de­giş­li köp ­san­ly we­kil­ler, ta­ryh­çy­lar, me­de­ni­ýe­ti öw­re­ni­ji­ler we köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň iş­gär­le­ri ga­tnaş­dy­lar.
Myh­man­sö­ýer türk top­ra­gyn­da ge­çi­ril­ýän me­de­ni du­şu­şyk­la­ryň çäk­le­rin­de mil­li at­çy­lyk, hu­su­san-da, se­ýis­çi­lik sun­ga­ty ba­ra­da gür­rüň ber­ýän “At-my­rat” at­ly çe­per film gör­ke­zil­di. Bu eser türk to­ma­şa­çy­la­ryn­da ýa­kym­ly tä­sir­ler gal­dyr­dy. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­syn­da ge­çi­ril­ýän Me­de­ni­ýet gün­le­ri­niň mak­sat­na­ma­sy­nyň baý ma­ny-maz­mu­na eýe­di­gi­niň we onuň kö­p u­gur­ly ta­rap­la­ry öz içi­ne al­ýan­dy­gy­nyň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di. Şeý­le hem bu çä­re me­de­ni, dö­re­di­ji­lik, ylym we bi­lim gat­na­şyk­la­ry­nyň halk­la­ry ýa­kyn­laş­dyr­ma­ga ýe­ne-de bir go­şan­dy bo­lup dur­ýar.
Si­was şä­he­ri­niň Ata­türk adyn­da­ky me­de­ni­ýet mer­ke­zin­de ýur­du­my­zyň me­de­ni­ýet we sun­gat us­sat­la­ry­nyň kon­ser­ti örän tä­sir­li we joş­gun­ly bol­dy. Türk­me­nis­tan­dan ge­len meş­hur est­ra­da ýyl­dyz­la­ry, folk­lor we tans to­par­la­ry, bag­şy­la­ry öz­le­ri­niň be­lent ru­ha bes­le­nen owaz­la­ry bi­len iki ýur­duň ara­syn­da­ky dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gol­daw ber­me­gi ne­ti­je­sin­de mil­li sun­ga­ty­my­zyň hä­zir­ki dö­wür­de ýe­ten de­re­je­si­ni we gö­nü­den-gö­ni Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ama­la aşy­ryl­ýan me­de­ni­ýet dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny giň­den wasp et­di­ler. Tür­ki­ýe­li to­ma­şa­çy­la­ryň şow­hun­ly el çar­pyş­ma­la­ry do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň ös­dü­ril­me­gi­ne hem­me­ta­rap­la­ýyn gol­daw ber­ýän iki ýur­duň mil­li Li­der­le­ri­niň ta­gal­la­sy­na aý­dyl­ýan ho­şal­lyk bo­lup eşi­dil­di.
Türk­men we türk halk­la­ry­ny umu­my kök­le­riň bir­leş­dir­ýän­di­gi­ni ala­mat­lan­dy­ran bu gün­ki çä­re be­ýik iş­le­riň bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­la­ryň ne­ti­je­sin­de, amal bol­ýan­dy­gy­ny has aý­dyň­ly­gy bi­len äş­gär et­di. Iki ýur­duň halk­la­ry­nyň ara­syn­da­ky kö­pa­syr­lyk do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry ber­kit­mek­de me­de­ni­ýe­tiň, sun­ga­tyň, ede­bi­ýa­tyň, yl­myň ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak gym­ma­ty­nyň bar­dy­gy­ny aň­lad­ýan bu çä­re dost-do­gan­ly­gyň yzy­gi­der­li ös­dü­ril­ýänd­gi­niň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di.
Türk­me­nis­ta­nyň Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­syn­da­ky Me­de­ni­ýet gün­le­ri 11-nji iýul­da Si­was şä­he­ri­niň Şems-i Si­wa­si we­la­ýat halk ki­tap­ha­na­syn­da ýur­du­my­zyň ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň eser­le­ri­niň, mu­zeý gym­mat­lyk­la­ry­nyň we fo­to­su­rat­la­ryň ser­gi­si ar­ka­ly öz işi­ni do­wam et­di. Bu ýer­de gör­ke­zil­ýän gym­mat­lyk­lar türk­men hal­ky­nyň asyr­lar aşyp gel­ýän mil­li däp-des­sur­la­ry­ny, su­rat­keş­le­riň we nak­gaş­la­ryň öz­bo­luş­ly eser­le­ri­ni we fo­to­su­rat­çy­la­ryň gö­zel­li­ge, ýetilýän belent sep­git­le­re bo­lan ga­raý­şy­ny be­ýan et­di.
Ser­gä gat­naş­ýan adam­lar bu ýer­de gör­ke­zil­ýän gym­mat­lyk­la­ryň üs­ti bi­len türk­men hal­ky­nyň baý ta­ry­hy­na, me­de­ni mi­ra­sy­na göz ýe­tir­mek üçin oňyn müm­kin­çi­lik­le­riň açy­lan­dy­gy­ny nyg­ta­dy­lar. Şeý­le hem bu gym­mat­lyk­lar türk­men hal­ky­nyň ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň eser­le­ri­niň nus­ga­lyk de­re­jä gö­te­ri­len­di­gi­ni äş­gär ed­ýär. Mu­zeý gym­mat­lyk­la­ry bol­sa, türk­men hal­ky­nyň ta­ry­hy geç­mi­şi­ni, onuň däp-des­su­ry­ny we se­net­kär­çi­lik ugur­la­ry­ny gör­kez­ýär.
Fo­to­su­rat­çy­la­ryň ser­gi­sin­de Türk­me­nis­ta­nyň öz­bo­luş­ly te­bi­ga­ty, dag-düz­le­ri­niň aý­ra­tyn­ly­gy, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­sy bi­len, ýur­du­my­zyň eko­lo­gi­ýa ýag­da­ýy­nyň ýe­ten de­re­je­si aý­dyň gö­rün­ýär. Mu­nuň özi me­de­ni hyz­mat­daş­ly­gyň esa­sy ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup, iki ýur­duň fo­to­su­rat bi­len meş­gul­lan­ýan iş­gär­le­ri­niň, žur­na­list­le­ri­niň ara­syn­da ýyg­jam gat­na­şyk­la­ry, bu ugur­da yzy­gi­der­li tej­ri­be al­şyl­ma­gy üçin amat­ly müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär.
Bu ýer­de gu­ra­lan ser­gi­de Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň bel­li döw­let we jem­gy­ýet­çi­lik iş­gär­le­ri, alym­lar, ýa­zy­jy­lar, su­rat­çy­lar we beý­le­ki­ler bar. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň we Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­tle­ri­niň iki ýur­duň ara­syn­da ýo­la go­ýul­ýan gat­na­şyk­la­ryň çäk­le­rin­de köp­ ta­rap­ly yn­san­per­wer ug­ru­na uly äh­mi­ýet ber­ýän­dik­le­ri­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Şeý­le hem şol gün bu ýer­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dö­re­den ki­tap­la­ry­nyň ta­nyş­dy­ry­lyş da­ba­ra­sy bol­dy. Da­ba­ra­nyň ki­tap ser­gi­si bi­len ut­gaş­dy­ryl­ma­gy onuň äh­mi­ýe­ti­ni has-da art­dyr­dy. Mä­lim bol­şy ýa­ly, Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ze­hi­nin­den çy­kan düýp­li yl­my we çe­per eser­ler özü­niň ma­ny-maz­mu­ny, baý mag­lu­ma­ty we çe­per­çi­lik be­ze­gi bi­len oky­jy­la­ryň ün­sü­ni özü­ne çek­ýär.
Bu ki­tap­la­ryň çe­per­çi­lik be­ze­gle­ri­niň bir­nä­çe hal­ka­ra bäs­le­şik­le­ri­ne gat­na­şyp, baý­rak­ly orun­la­ry eýe­län­dik­le­ri­ni aý­ra­tyn bel­le­me­li. Şeý­le hem mil­li Li­de­ri­mi­ziň eser­le­ri dün­ýä­niň köp dil­le­ri­ne ter­ji­me edi­lip, olar hal­ka­ra äh­mi­ýet­li ki­tap­la­ra öw­rül­di­ler. Şeý­le­lik­de, döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň çuň maz­mu­na eý­le­nen ki­tap­la­ry dün­ýä oky­jy­la­ry üçin el­ýe­ter­li bol­dy. Bu ýer­de gu­ra­lan ser­gä köp ­san­ly adam­la­ryň gat­naş­ma­gy, ola­ryň ha­ta­ryn­da alym­lar, ýa­zy­jy­lar, şa­hyr­lar, ta­ryh­çy­lar bi­len bir ha­tar­da, çe­per ki­ta­byň muş­dak­la­ry­nyň bol­ma­gy mil­li Li­de­ri­mi­ziň ki­tap­la­ry­na bo­lan be­ýik söý­gi­niň öz­bo­luş­ly ny­şa­ny­na öw­rül­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dö­re­den ki­tap­la­ry­nyň ta­nyş­dy­ry­lyş da­ba­ra­sy­na gat­na­şy­jy­lar bu çä­re­le­riň hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny iş­jeň­leş­dir­mek­de, hu­su­san-da, yn­san­per­wer ul­gam­da­ky hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek­de aý­ra­tyn äh­mi­ýet­li­di­gi­ni nyg­tap, şu­nuň ýa­ly fo­rum­la­ryň yzy­gi­der­li gu­ral­ýan­dy­gy üçin iki ýur­duň Li­der­le­ri­ne al­kyş söz­le­ri­ni aýt­dy­lar.
Şeý­le hem Si­was şä­he­ri­niň Şems-i Si­wa­si we­la­ýat ki­tap­ha­na­sy­nyň mas­la­hat­lar za­lyn­da ýur­du­my­zyň dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­niň, ta­ryh­çy­la­ry­nyň türk kär­deş­le­ri bi­len yl­my mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di. “Sel­juk­lar döw­rün­de me­de­ni gal­ky­nyş” ady bi­len ge­çi­ri­len mas­la­ha­tyň do­wa­myn­da sel­juk­lar döw­rü­niň me­de­ni­ýe­ti, onuň esa­sy ugur­la­ry ba­ra­da gür­rüň edil­di. Ta­ryh­dan bel­li bol­şy ýa­ly, sel­juk­lar yk­dy­sa­dy­ýe­ti, me­de­ni­ýe­ti ös­dü­rip, ta­ryh­da şöh­rat ga­za­nyp­dyr­lar.
Sel­juk­la­ryň döw­le­ti do­lan­dy­ran ýyl­la­ryn­da me­de­ni­ýet we sun­gat gül­läp ösüp­dir. Şol döw­rüň bel­li şahs­la­ry bo­lan Fah­red­din Gür­ge­ni, Ha­san Gaz­na­ly, Ab­dal Wa­sy, Emir Mu­ez­zi, En­we­ri ýa­ly meş­hur ede­bi­ýat­çy­lar köşk­de iş­läp­dir­ler. Olar Sel­juk şa­la­ry­nyň dö­re­den döw­let­le­ri­ni, ola­ryň ýur­dy ös­dür­mek, hal­kyň ru­hy dün­ýä­si­ni baý­laş­dyr­mak ba­bat­da öňe sür­ýän baş­lan­gyç­la­ry­ny wasp edip­dir­ler.
Iki ýur­duň dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­niň we ta­ryh­çy­la­rynyň ara­syn­da ge­çi­ri­len yl­my mas­la­hat­da şu ugur­lar bo­ýun­ça gür­rüň edi­lip, hä­zir­ki dö­wür­de iki ýur­duň mil­li Li­der­le­ri­niň ta­gal­la­sy ne­ti­je­sin­de bu iş­le­riň nus­ga­lyk de­re­jä gö­te­ril­ýän­di­gi ba­ra­da aýt­dy­lar. Şeý­le hem şol gün Türk­me­nis­ta­nyň Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­syn­da­ky Me­de­ni­ýet gün­le­ri­ne gat­na­şy­jy­lar Si­was şä­he­ri­niň Kan­gal et­ra­by­nyň gö­zel ýer­le­rin­de ge­ze­lenç­de bol­du­lar.
Si­was şä­he­ri ta­ry­hy ýa­dy­gär­lik­le­re örän baý kün­jek ha­sap­la­nyl­ýar. Bu ýer­de Sel­juk­lar döw­rü­ne, şeý­le hem Os­man­ly döw­le­ti­ne de­giş­li ta­ry­hy ýa­dy­gär­lik­ler örän köp. Olar­dan gör­nü­şi ýa­ly, bu kün­je­giň ta­ry­hy asyr­la­ryň jüm­mü­şi­ne uzap gid­ýär. Her bir ýa­dy­gär­li­giň öz­bo­luş­ly ta­ry­hy bo­lup, olar bi­len ýa­kyn­dan tan­şa­nyň­da, or­ta asyr­la­ryň ýa­şa­ýyş-dur­muş ul­ga­my­ny ala­mat­lan­dyr­ýan baý mag­lu­mat­lar açyl­ýar. Mu­nuň özi adam­la­ryň ta­ry­hy taý­dan dün­ýä­ga­raý­şy­nyň açyl­ma­gy­na, ga­dy­my dö­wür­ler­de öza­ra hyz­mat­daş­lyk­la­ryň ös­dü­ri­len­di­gi­ne göz ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär.
Bu ugur­la­ryň hem­me­si hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň ös­dü­ril­me­gi­ne, jem­gy­ýe­ti­mi­ziň ru­hy-me­de­ni ösü­şi­niň äh­li­ta­rap­la­ýyn ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na, ata-ba­ba­la­ry­my­zyň mi­ra­sy­na aýaw­ly ga­ral­ma­gy­na, türk­men hal­ky­nyň ga­dy­my däp­le­ri­niň ne­sil­ler­den ne­sil­le­re ge­çi­ril­me­gi­ne, öz­bo­luş­ly mil­li adat­la­ryň, ene di­liň go­ra­lyp sak­la­nyl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len sy­ýa­sa­ty­nyň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän­di­gi­niň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di.
Şeý­le hem bu çä­re­ler Türk­me­nis­ta­nyň hal­ka­ra de­re­je­sin­dä­ki me­de­ni gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de mö­hüm orun eýe­le­ýän­di­gi­ni ala­mat­lan­dyr­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň alyp bar­ýan me­de­ni sy­ýa­sa­ty ne­ti­je­sin­de ýur­du­my­zyň we­ki­li­ýe­ti hal­ka­ra de­re­je­sin­de gu­ral­ýan çä­re­le­re iş­jeň gat­naş­ýar. Bu ugur­lar ta­ry­hy, sun­ga­ty, me­de­ni­ýe­ti öw­re­niş, mu­zeý, şeý­le hem ül­kä­ni öw­re­niş we ta­ry­hy-me­de­ni aý­ra­tyn­lyk­la­ry go­rap sak­la­mak ul­gam­la­ryn­da hü­när­men­le­riň hü­när gat­na­şyk­la­ry­nyň ös­dü­ril­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­dir.

Gy­lyç­my­rat Gur­ba­now,
žur­na­list.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА