Çi­li­m ga­lyn­dylary şä­her­le­rdäki kö­çe­le­rde iň köp ýaý­ran zi­bil­le­ri­ň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Ola­ryň da­ş­ky gur­şa­wa, hu­su­san-da, ösüm­lik­le­riň ös­me­gi­ne ýe­tir­ýän zy­ýa­nlary ulu­dyr. Bu ba­ra­da Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň alym­la­ry­nyň tä­ze ge­çi­ren bar­lag­la­ry­nyň ne­ti­je­sin­de bel­le­nip ge­çil­ýär.
Sta­tis­ti­ka mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, dün­ýä­de bir ýy­lyň do­wa­myn­da 5,6 tril­li­on sany çi­lim çe­kil­ýär, onuň ga­lyn­dy­sy­nyň üç­den iki­si, ýag­ny 4,5 tril­lio­ny zi­bil gu­tu­sy­na taş­lan­man, onuň go­la­ýy­na zy­ňyl­ýar. Ge­çi­ri­len pi­kir so­raş­ma­la­ryň ne­ti­je­si­ne gö­rä, çi­lim çek­ýän­ler çi­li­miň dü­zü­min­de plas­ti­giň ýok­du­gy­ny bel­le­ýärler. Em­ma, onuň süzgüji ase­tat sell­ýu­lo­za süýüminden ön­dü­ril­ýär. Ol hem giň ýaý­ran bi­op­las­ti­ka­dyr. Ase­tat sell­ýu­lo­za bir ýa­rym ýyl­dan on ýy­la çen­li dö­wür­de dar­ga­ýar. Şol dö­wür­de ol daş­ky gur­şa­wa uly zy­ýan ber­ýär, ösüm­lik­le­riň ada­ty ösü­şi­ne päs­gel­çi­lik dö­red­ýär.
Ang­li­ýa­da­ky Ras­kin uni­wer­si­te­ti­niň alym­la­ry­nyň bar­lag­la­ry­nyň ne­ti­je­le­ri­ne gö­rä, çi­li­miň ga­lyn­dy­sy ýo­run­ja­nyň ösü­şi­ni 27 gö­te­rim ha­ýal­lad­ýar. Olar Kemb­ri­jiň go­la­ýyn­da­ky meý­dan­lar­da mu­ny bar­lap gör­dü­ler. Bu meý­da­nyň kä­bir bö­lek­le­rin­de bir ine­dör­dül metr ýer bö­le­gin­de 128 çi­lim ga­lyn­dy­sy­na duş ge­lin­di.
Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­da çi­li­miň ga­lyn­dy­sy­ny zi­bi­le taş­la­ma­ýan çi­lim­keş­le­re je­ri­me sal­ma­k me­ýil­leş­diril­ýär. Mu­nuň je­ri­me­si Lon­don şä­he­rin­de 157 funt ster­lin­ge (187 dol­lar) deň­dir. Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň paý­tag­ty­nyň hä­kim­li­gi­niň mag­lu­ma­ty­na gö­rä, her ýy­lda Lon­do­nyň kö­çe­le­ri­ne 6 mil­li­on çi­lim ga­lyn­dy­sy zy­ňyl­ýar. Ola­ry aras­sa­la­mak üçin şä­her hä­kim­li­gi tak­my­nan, 3,8 mil­li­on funt ster­ling (4,7 mil­li­on dol­lar) çykdajy ed­ýär.
Şeý­le hem Ýew­ro­pa­nyň ýe­ne bir ýur­dy Por­tu­ga­li­ýa­da kö­çä çi­lim ga­lyn­dy­syny taş­la­na je­ri­me sal­mak göz öňün­de tu­tul­dy. Ýur­duň par­la­men­ti bu ba­bat­da tä­ze ka­nun ka­bul et­di. Şol ka­nu­na la­ýyk­lyk­da, kö­çä çi­lim ga­lyn­dy­syny taş­lan çi­limkeşlere 25 bi­len 250 ýew­ro möç­be­rin­de je­ri­me sal­mak me­ýil­leş­di­ril­di. Bu ka­nun öňü­miz­dä­ki aý­dan güý­je gir­ýär. Tä­ze ka­nun esa­syn­da di­ňe kö­çe­le­ri däl, eý­sem, de­ňiz­le­riň we der­ýa­la­ryň ke­nar­la­ry­ny hem-de se­ýil­gäh zo­lak­la­ry­ny çi­li­miň ga­lyn­dy­syn­dan aras­sa­la­mak mak­sat edi­nil­ýär. Bu ka­nun­da köp­çü­lik­le­ýin jem­gy­ýet­çi­lik ýer­le­rin­de, söw­da mer­kez­le­rin­de we myh­man­ha­na­lar­da hem çi­lim çek­ýän­ler üçin kä­bir jo­gap­kär­çi­lik­ler bel­lenil­di. Bu ýer­ler­de çi­lim çek­ýän­ler üçin ýö­ri­te gu­tu­lar go­ýup, ola­ryň aras­sa­çy­ly­gyn­a şol eda­ra­lar jo­gap­kär­dir. Eger ka­nun bo­zul­ma­la­ra ýol ber­len­de eda­ra­la­ra 240 ýa-da 1500 ýew­ro je­ri­me sal­nar. Por­tu­ga­li­ýa­nyň çäk­le­rin­de her mi­nut­da kö­çe­le­re 7 müň çi­lim ga­lyn­dy­sy zy­ňyl­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА