Gar­pyz ýaz aý­la­ryn­da iň köp iýil­ýän bak­ja önüm­le­riň bi­ri­dir. Ata wa­ta­ny Af­ri­ka ha­sap­lan­ýan gar­py­zyň pa­ça­gy ga­lyň, içi bol­sa, gy­zyl reňk­li we suw­ly bol­ýar. Dün­ýä­niň köp ýe­rin­dä­ki ho­wa şert­le­ri, ony ýe­tiş­dir­mek üçin örän amat­ly­dyr. Kä­di­ler maş­ga­la­sy­na de­giş­li bo­lan gar­pyz (“Cit­rul­lus la­na­tus”) ot­ju­mak ösüm­li­giň mi­we­si­dir. Ta­ry­hy çeş­me­ler­de bu bak­ja eki­ni­niň ga­dy­my Mü­sür­li­ler döw­rün­de ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ri­len­di­gi ba­ra­da mag­lu­mat­lar bar. Gar­pyz ýy­ly top­ra­gy ha­la­ýar we to­hu­my ekil­jek top­ra­gyň ýy­ly­lyk de­re­je­si or­ta­ça 120 de­re­je­den ýo­ka­ry bol­ma­ly. Yz­gar­ly top­rak­da we köl­le­riň go­la­ýyn­da eki­len­de has bol ha­syl ber­ýär. So­wu­ga ga­ty çy­dam­ly bol­man­soň, ap­rel we maý aý­la­ryn­da eki­lip baş­lan­ýar. Ol eki­len­de 3 sm çuň­lu­ga 2-3 sa­ny to­hum atyl­ýar. Gar­py­za gy­zyl reň­ki ber­ýän li­ko­pen mad­da­sy şol bir­ wag­tyň özün­de ada­myň sag­ly­gy­na hem örän peý­da­ly­dyr. Siň­di­riş ul­ga­my­na peý­da­ly bo­lan­soň, adat­ça na­har­­dan soň iýil­ýär. Ol gö­zü­ňe, aş­ga­za­ny­ňa, bag­ry­ňa we böw­re­gi­ňe örän peý­da­ly­dyr. Hä­zir­ki wagt­da dün­ýä­de onuň 1200-den gow­rak gör­nü­şi bar.
Di­ňe gy­zyl däl, eý­sem, sa­ry gar­pyz hem bol­ýar. Gar­py­zyň bu tä­sin gör­nü­şi, esa­san, Hy­taý­da ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýär. Onuň ta­ga­my gy­zyl gar­pyz­dan has ta­pa­wut­ly­. Bak­ja eki­ni­niň bu gör­nü­şi hiç hi­li dö­kün we hi­mi­ki se­riş­de­ler ulan­maz­dan ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýär. Ba­la­ry­la­r sa­ry gar­py­zyň gü­lün­den has ýo­ka­ry hil­li bal ön­dür­ýär­ler. Bu gar­py­zyň dü­zü­min­de ýa­gyň ýok­du­gy we ka­lo­ri­ýa­sy­nyň pes bol­ma­gy, kal­siý, ka­liý, B we C wi­ta­min­le­ri­ne baý bol­ma­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Gar­pyz önüm­çi­li­gin­de Hy­taý öň­de­li­gi eýe­le­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА