Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýa­daw­syz ala­da­la­ry ne­ti­je­sin­de, elekt­rik ener­ge­ti­ka hem-de gur­lu­şyk pu­da­gy ýyl­sa­ýyn öz­ger­ýär we onuň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy pug­ta­lan­ýar. Pu­dak­la­ryň ösüş me­ýil­na­ma­la­ry­na la­ýyk­lyk­da, gel­jek­de döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ry önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­mak, gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­rin­den giň­den peý­da­lan­mak bo­ýun­ça tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek üçin bu iş­ler­de ýer­li kom­pa­ni­ýa­lar bi­len bir­lik­de da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len hem hyz­mat­daş­lyk et­mä­ge uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Pu­dak­la­ryň ösüş dep­gin­le­ri­ne ser sa­la­ny­myz­da hem bu ugur­lar­da ýo­ka­ry ne­ti­je­le­riň ga­za­nyl­ýan­dy­gy­ny gör­mek bol­ýar.
“Türk­me­nis­ta­nyň elekt­rik ener­ge­ti­ka­sy pu­da­gy­ny ös­dür­me­giň 2013-2020-nji ýyl­lar üçin Kon­sep­si­ýa­sy­nyň” ka­bul edil­me­gi pu­da­gy ös­dür­me­giň ta­ry­hyn­da hil taý­dan tä­ze dö­wür bol­dy.
Bu Kon­sep­si­ýa la­ýyk­lyk­da, ýur­duň dür­li se­bit­le­rin­de 6 sa­ny tä­ze elekt­rik stan­si­ýasy gu­rul­dy.
Ma­ry döw­let elekt­rik stan­si­ýa­sy­nyň çäk­le­rin­de kuw­wat­ly­ly­gy 1574 MWt bo­lan ut­ga­şyk­ly do­la­ny­şyk­da iş­le­ýän tä­ze elekt­rik stan­si­ýa­sy gur­lup, ulan­ma­ga be­ril­di.
Bu ýerde dünýäde meşhur “General Electric” amerikan kompaniýasynyň 4 gaz we 2 bug turbinalary ornaşdyryldy. Iki görnüşli desgalaryň utgaşdyrylmagy goşmaça elektrik energiýasyny öndürmäge mümkinçilik berýär. Mundan başga-da, ýangyç hökmünde ulanylýan tebigy gazyň harçlanylyşy ep-esli azalýar, howa gidýän zyýanly zyňyndylaryň möçberi 2 – 3 esse peseldi.
Lebap welaýatynda ýene-de bir iri maýa goýum taslamasy – Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik bekediniň gurluşygy dowam edýär. Ýokary tehnologiýaly enjamlar bilen üpjün ediljek, kuwwaty 432 megawat boljak gazturbinaly elektrik bekedi “Sumitomo” ýapon kompaniýasy tarapyndan gurulýar.
Ymamnazar–Andhoý we Serhetabat–Hyrat elektrik geçirijileri Owganystanyň energetika düzüminiň möhüm bölegine öwrüldi, biziň ýurdumyz goňşy döwlete yzygiderli kömek berýär. 2018-nji ýylyň tomsunda geçirijilik ku­w­waty sagatda 100 megawata barabar bolan Rabatkaşan – Kalaýnau elektrik geçiriji ulgamy işe girizildi. Şeýlelikde, elektrik energiýasyny goňşy döwletiň demirgazyk etraplaryna ibermegiň ýene-de bir ugry açyldy.
Pu­da­gyň hü­när­men­le­ri ta­ra­pyn­dan Türk­me­nis­tan-Ow­ga­nys­tan-Pa­kis­tan-Hin­dis­tan (TOPH) gaz ge­çi­ri­ji­si bi­len ugur­daş, güý­jen­me­si 500 ki­lo­wolt bo­lan Türk­me­nis­tan-Ow­ga­nys­tan-Pa­kis­tan elekt­rik ge­çi­ri­ji­si­niň tas­la­ma­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­mek iş­le­ri ýo­ka­ry dep­gin­de al­nyp ba­ryl­ýar.
Bu tas­la­ma­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi türk­men elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny Ow­ga­nys­tan we Pa­kis­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­la­ry­na iber­mä­ge müm­kin­çi­lik be­rer.
Ýur­du­myz­da Ahal-Bal­kan we Bal­kan-Da­şo­guz ugur­la­ryn­da hal­ka­la­ýyn ýo­ka­ry wolt­ly elekt­rik ge­çi­ri­ji­le­ri­niň gur­lu­şy­gy­na uly äh­mi­ýet be­ril­ýär.
Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz­da je­mi tas­la­ma kuw­wa­ty 6721,6 me­ga­wa­ta deň bo­lan 12 sa­ny elekt­rik be­ke­di he­re­ket ed­ýär. Bu des­ga­lar­da 36 gaz we 12 bug tur­bi­na­la­ry iş­le­ýär.
Ener­ge­ti­ka en­jam­la­ry­ny abat­la­ýyş we hyz­mat ediş mer­ke­zi­niň gur­lu­şy­gy göz öňün­de tu­tul­ýar. Bu mer­ke­zi Büz­me­ýi­niň döw­let elekt­rik be­ke­di­niň çä­gin­de umu­my meý­da­ny 2,60 gek­ta­ra ba­ra­bar bo­lan ýer­de gur­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär.
“Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2019–2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­na” la­ýyk­lyk­da, hä­zir­ki wagt­da bi­na­la­ryň we des­ga­la­ryň 11 müň 339-sy­nyň gur­lu­şyk iş­le­ri al­nyp ba­ryl­ýar.
2019-njy ýyl­da Aş­ga­bat şä­he­rin­de Pa­ra­hat ýa­şa­ýyş jaý top­lu­my­nyň, Ahal we­la­ýa­ty­nyň eda­ra ediş mer­ke­zi­niň, Le­bap we­la­ýa­tyn­da dört sa­ny tä­ze şä­her­çä­niň hem-de Ker­ki şä­he­rin­de ho­wa men­zi­li­niň, Bal­kan we­la­ýa­ty­nyň Ser­dar et­ra­byn­da tä­ze oba­nyň, Bal­kan we Da­şo­guz we­la­ýat­la­ryn­da has­sa­ha­na­la­ryň, Aş­ga­bat-Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy­na baş­la­nyl­dy.
Şeý­le hem paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat­da tä­ze döw­re­bap hem-de in­no­wa­si­on çöz­güt­le­re esas­lan­ýan “Smart city” (“Akyl­ly şä­her”) tas­la­ma­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­mek me­ýil­leş­di­ril­ýär.
200 bi­na­dan gow­rak bo­lan ägirt uly top­lu­my gur­ma­ga bö­lü­nip ber­len umu­my meý­dan 744 gek­ta­ra ba­ra­bar­dyr. Dür­li be­lent­lik­dä­ki – 12 gat­dan 35 ga­ta çen­li di­ňe ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň 180-si­ni gur­mak mak­sat edi­nil­ýär. Şo­lar­da­ky öý­le­riň sa­ny 17 müň 836 bo­lar. Umu­man, tu­tuş et­rap 107 müň­den gow­rak ila­ta ni­ýet­le­nen­dir. Ýag­ny, ýa­kyn ýyl­lar­da Aş­ga­ba­dyň de­mir­ga­zy­gyn­da do­lan­dy­ryş bi­na­la­ry­nyň, hyz­mat ul­ga­my­nyň eda­ra­la­ry­nyň, sag­ly­gy go­ra­ýyş eda­ra­la­ry­nyň, me­de­ni­ýet mer­kez­le­ri­niň, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň hem-de beý­le­ki dur­muş mak­sat­ly des­ga­la­ryň top­lu­my­ny özün­de jem­le­ýän tä­ze şä­her peý­da bo­lar.
Tä­ze ýa­şa­ýyş top­lu­myn­da Türk­me­nis­tan­da il­kin­ji ge­zek 30-35 gat­ly bi­na­lar gur­lar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ola­ryň seýs­mi­ki dur­nuk­ly­ly­gy­ny üp­jün et­me­giň teh­no­lo­gi­ýa­la­ry aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe bol­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА