Dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy uni­wer­si­tet­le­ri

Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň “Ti­mes Hig­her Education” ne­şi­ri “Sun­gat we yn­san­per­wer ugur­lar” bo­ýun­ça dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň sa­na­wy­ny taý­ýar­la­dy. Bu sa­na­wa sun­gat, şol sanda teatr, dil, ede­bi­ýat, ta­ryh, pel­se­pe, bi­na­gär­lik we ar­heo­lo­gi­ýa ýa­ly ugur­lar­dan hü­när­menleri taý­ýar­la­ýan uni­wer­si­tet­ler gir­di.
Şol uni­wer­si­tet­le­riň sa­na­wy ba­ra­da
gys­ga­ça mag­lu­mat­la­ry dyk­ga­ty­ňy­za ýe­tir­ýä­ris.
Sten­ford uni­wer­si­te­ti: ABŞ-da ýer­leş­ýän hu­su­sy ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň bi­ri. Bu ýo­ka­ry okuw mek­de­bin­de birnäçe ugur­da, ýag­ny, ýu­ri­di­ki, luk­man­çy­lyk, teh­ni­ki, yn­san­per­wer we beý­le­ki ugur­lar­da bi­lim be­ril­ýär. Onuň dü­zü­min­de dür­li mek­dep­ler (Sten­ford ýo­ka­ry biz­nes mek­de­bi) hem-de yl­my-bar­lag ins­ti­tut­la­ry bar. Bu ýo­ka­ry okuw mek­de­bi­niň uçu­rym­la­ry “Hew­lett-Packard”, “Electro­nic Arts”, “Sun Micro­sys­tems”, “Nvidia”, “Ya­hoo!”, “Cisco Sys­tems”, “Si­licon Grap­hics” we “Go­og­le” ýa­ly dün­ýä bel­li kom­pa­ni­ýa­la­ry esas­lan­dyr­dy­lar. Uni­wer­si­tet­de 16 müň 135 ta­lyp bi­lim al­ýar, ola­ryň 23 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­ly ta­lyp­lar­dyr.
Kemb­rij uni­wer­si­te­ti: Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň iň ga­dy­my hem-de uly ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň bi­ri­. Ta­lyp­la­ryň okuw we yl­my iş­le­ri uni­wer­si­te­tiň bir­nä­çe mek­dep­le­rin­de gu­ral­ýar. Bu ýo­ka­ry okuw mek­debi­niň uçu­rym­la­ry­nyň 88-si No­bel baý­ra­gy­nyň eýe­si­dir. Dün­ýä­de bu ugur­da uni­wer­si­tet­le­riň ara­syn­da bi­rin­ji or­ny eýe­le­ýär. Uni­wer­si­tet­de 18 müň 978 ta­lyp bi­lim al­ýar we ola­ryň 37 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­lu­dyr.
Oks­ford uni­wer­si­te­ti: Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň Oks­ford şä­he­rin­de ýer­le­şip, dün­ýä­niň iň ga­dy­my hem-de Bri­tan ada­la­ry­nyň il­kin­ji ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň bi­ri­. Onuň ha­çan dö­re­di­len­di­gi nä­bel­li. Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň hem-de Ir­lan­di­ýa­nyň ga­dy­my uni­wer­si­tet­le­ri­niň to­pa­ry­na de­giş­li­dir. Okuw tö­leg­li bo­lup, bu ýer­de 20 müň 664 ta­lyp bi­lim al­ýar. Ta­lyp­la­ryň 41 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­la­ryň ra­ýa­ty­dyr.
Mas­sa­çu­sets teh­no­lo­gi­ýa ins­ti­tu­ty: ABŞ-nyň Mas­sa­çu­sets şta­tyn­da ýer­leş­ýän ýo­ka­ry okuw mek­de­bi we bar­lag mer­ke­zi. Bu uni­wer­si­tet ro­bot teh­ni­ka­sy we eme­li aň ugur­la­ryn­da öň­de­ba­ry­jy­dyr. Şeý­le hem ins­ti­tut yk­dy­sa­dy­ýet, me­nej­ment, dil öw­re­niş, sy­ýa­sy bi­lim­ler we pel­se­pe ýa­ly ugur­lar bo­ýun­ça hem meş­hur­dyr. Bu ýer­de 11 müň 247 ta­lyp bi­lim alyp, onuň 34 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­la­ryň ra­ýat­la­ry­dyr.
Gar­ward uni­wer­si­te­ti: Dün­ýä­niň meş­hur hem-de ABŞ-nyň iň ga­dy­my uni­wer­si­te­ti­dir. Ol hem Mas­sa­çu­sets şta­tyn­da ýer­leş­ýär. Ýo­ka­ry okuw mek­de­bi­niň ta­lyp­la­ry, mu­gal­lym­la­ry ýa-da iş­gär­le­ri No­bel baý­ra­gy­nyň 75-siniň ýe­ňi­ji­si bol­dy. Bu ýer­de 20 müň 823 ta­lyp bi­lim al­ýar we ola­ryň 24 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­ly ta­lyp­lar­dyr.
Lon­do­nyň uni­wer­si­tet kol­le­ži: No­bel baý­ra­gy­ny ga­za­nan 26 alym bu ýo­ka­ry okuw mek­de­bin­de bi­lim al­dy. Ola­ryň ha­ta­ryn­da 2009-njy ýyl­da fi­zi­ka ug­ry bo­ýun­ça bu baý­ra­ga my­na­syp bo­lan Çarlz K.Kao hem bar. Ýo­ka­ry okuw mek­de­bi 10 fa­kul­tet­den yba­rat bo­lup, ola­ryň çäk­le­rin­de 100-den gow­rak bö­lüm, ins­ti­tut we yl­my-bar­lag mer­kez­le­ri he­re­ket ed­ýär. Bu bi­lim oja­gy bio­luk­man­çy­lyk bar­lag­la­ryn­da öň­de­ba­ry­jy­dyr. Bi­lim oja­gyn­da 4 müň yl­my iş­gär we 648 pro­fes­sor zäh­met çek­ýär, bu gör­ke­zi­ji bo­ýun­ça Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­da öň­de­ba­ry­jy­dyr. Bu ýer­de 32 müň 665 ta­lyp bi­lim al­ýar. Ta­lyp­la­ryň 52 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­la­ryň ra­ýa­ty­dyr.
Prins­ton uni­wer­si­te­ti: ABŞ-da ýer­leş­ýän bu bi­lim oja­gy te­bi­gy, yn­san­per­wer, jem­gy­ýet­çi­lik we teh­ni­ki bi­lim­ler bo­ýun­ça hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­ýar. Bu ýer­de 7 müň 983 ta­lyp bi­lim alyp, onuň 25 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­lu­lar.
Çi­ka­go uni­wer­si­te­ti: Adyn­dan bel­li bol­şy ýa­ly, ABŞ-nyň Çi­ka­go şä­he­rin­de ýer­leş­ýär. 1890-njy ýyl­da esas­lan­dy­ry­lan bu bi­lim oja­gy te­bi­gy we yn­san­per­wer bi­lim­ler ugur­la­ry bi­len bir ha­tar­da Prits­ker luk­man­çy­lyk mek­de­bi, But adyn­da­ky biz­nes mek­de­bi, hu­kuk ins­ti­tu­ty, Har­ris adyn­da­ky jemgyýetçilik syýasaty mek­de­bi ýa­ly mek­dep­le­ri bi­len meş­hur­dyr. Bu ýer­de 13 müň 833 ta­lyp bi­lim al­ýar. Ta­lyp­la­ryň 28 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­la­ryň ra­ýat­la­ry­dyr.
Ýel uni­wer­si­te­ti: ABŞ-nyň hu­su­sy yl­my-bar­lag uni­wer­si­te­ti­dir. Dü­zü­min­de 12 bö­lüm­çe­si bo­lan bu bi­lim oja­gyn­da 12 müň 402 ta­lyp oka­ýar, ola­ryň 20 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­lu­dyr.
Berk­li­dä­ki Ka­li­for­ni­ýa uni­wer­si­te­ti: Berk­li­dä­ki Ka­li­for­ni­ýa uni­wer­si­te­ti ABŞ-nyň döw­let yl­my-bar­lag bi­lim oja­gy­dyr. Uni­wer­si­tet komp­ýu­ter, IT-teh­no­lo­gi­ýa, yk­dy­sa­dy­ýet we fi­zi­ka ugur­la­ry bo­ýun­ça hü­när­men taý­ýar­la­mak­da öň­de­ba­ry­jy­dyr. Bu bi­lim oja­gyn­da 41 müň 81 ta­lyp oka­ýar, ola­ryň 17 gö­te­ri­mi da­şa­ry ýurt­lu­dyr.

Döwletgeldi ORAZOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk
institutynyň talyby.