Aw­to­nom ulag­lar: haý­sy­dyr bir aw­tou­la­gyň öz­baş­dak he­re­ket et­me­gi, il­ki­baş­da howp­ly ýa­ly bo­lup gö­rün­me­gi müm­kin. Em­ma hä­zir­ki wagt­da ön­dü­ril­ýän ulag­lar bi­len 10 ýyl ozal­ky ulag­la­ryň ara­syn­da öz­baş­dak he­re­ket et­mek ba­ra­da uly ta­pa­wut bar. My­sal üçin, bel­li bir tiz­lik­de ýö­re­mek, şol bir çy­zyk ara­ly­gyn­dan git­mek, sü­rü­ji bel­li bir wagt he­re­ket­siz otur­sa, duý­du­ryş ber­mek ýa­ly aý­ra­tyn­lyk­lar, eý­ýäm, köp ma­şyn­da ga­bat gel­ýär. En­tek do­lu­ly­gy­na sü­rü­ji­siz gi­dip bil­ýän ulag ýok hem bol­sa, bel­li bir ara­lyk­dan “ho­ja­ýy­ny­nyň” ýa­ny­na ge­lip bil­ýän ulag­lar bar. Wag­tyň geç­me­gi bi­len ola­ryň has kä­mil­le­şip, do­lu­ly­gy­na öz­baş­dak he­re­ket et­jek­di­gi bel­le­nil­ýär. El­bet­de mu­nuň üçin de­giş­li inf­rast­ruk­tu­ra hem dö­re­dil­me­li. BMW, “Audi”, “Ford”, “Toyo­ta” we “Hon­da” ýa­ly iri kom­pa­ni­ýa­lar şeý­le ulag­la­ry iş­läp düz­mek üçin uly ta­gal­la ed­ýär.

Gün­den ener­gi­ýa al­ýan ulag: hä­zir­ki ma­şyn­lar adat­ça, ýa ben­zin, ýa-da di­zel ýan­gyjy bi­len he­re­ket ed­ýär. Elek­tro­kar­lar ýer ýü­zün­dä­ki ulag­la­ryň ýüz­den bi­ri­ni eme­le ge­tir­ýär. Şeý­le-de bol­sa, iri kom­pa­ni­ýa­la­ryň äh­li­si­niň di­ýen ýa­ly tä­ze mo­del­le­ri­niň ara­syn­da elekt­ro­kar hök­man bar. Gys­ga wagt­dan ön­dü­ril­jek aw­tou­lag­la­ryň ýa­ry­sy­ny elekt­rik ener­gi­ýa­sy bi­len iş­le­ýän ma­şyn­lar eme­le ge­ti­rer. Eý­sem, ma­şyn­lar öz üçe­gi­ne, ka­po­ty­na we beý­le­ki ýer­le­ri­ne ýer­leş­di­ri­len Gün pa­nel­le­rin­den ener­gi­ýa alyp ýö­räp bi­ler­mi­kä?! Şeý­le ula­gy il­kin­ji bo­lup, “Toyo­ta” kompaniýasy sy­nag­dan ge­çi­rip­di. Bu elekt­ro­ka­ra Gün pa­ne­li­niň go­şan­dy örän ujyp­syz bo­lup­dy. Şu ýy­lyň tom­sun­da “Hy­un­dai”-yň “So­na­ta” mo­de­li­niň hem üs­ti Gün pa­nel­li nus­ga­sy peý­da bo­lup­dy. Gol­lan­di­ýa­nyň “Ligh­tyear” şe­re­ke­ti hem şu­ňa meň­zeş nus­ga­lyk ula­gy ön­dür­di. Hin­dis­tan­da bol­sa, ot­lu­la­ryň bir­nä­çe­si­niň ýo­kar­sy Gün­den ener­gi­ýa al­ýan pa­nel­ler bi­len ör­tül­di. Ol pa­nel­ler ot­ly­nyň için­de ula­nyl­ýan ener­gi­ýa­ny üp­jün et­mä­ge ýet­ýär. Aw­tou­lag­lar­da bol­sa, bu ugur­da en­tek edil­me­li işiň az däl­di­gi ýü­ze çyk­dy. Hü­när­men­ler bol­sa, te­bi­ga­ty aras­sa sak­la­ma­gyň ha­ty­ra­sy­na al­ter­na­tiw çeş­me­le­ri kä­mil­leş­dir­mek üçin gi­je-gün­diz zäh­met çek­ýär­ler.

Öňü­ni alyş ýas­syk­la­ry: aw­tou­lag­la­ryň için­dä­ki ho­wa ýas­syk­la­ry ga­ty ur­gy bo­la­nyn­dan açy­lyp, sü­rü­ji­ni we ýo­lag­çy­la­ry he­läk­çi­lik­den go­ra­ýar. Gel­jek­de şeý­le ýas­syk­lar ula­gyň daş ta­ra­pyn­dan çy­kar ýa­ly edi­lip ýa­sa­lar.

Aw­tou­lag­la­ryň öza­ra bag­la­ny­şy­gy (V2V): hä­zir­ki wagt­da mo­bil en­jam­lar ar­ka­ly aň­sat­lyk bi­len su­rat, aý­dym-saz ýa­ly mag­lu­mat­la­ry biri-bi­ri­ne ge­çi­rip bol­ýar. Gel­jek­de aw­tou­lag­la­ryň ara­syn­da hem şeý­le gat­na­şyk ýo­la goý­lup, ol ulag­la­ryň has yg­ty­bar­ly bol­ma­gy­na ýar­dam eder.

Bar­mak yzy­ňy oka­ýan gulp­lar: hä­zir­ki te­le­fon mo­del­le­ri­niň bir­nä­çe­si­nde bar bo­lan, eýe­si­ni bar­ma­gy­nyň yzyn­dan ta­na­ýan gulp­lar gel­jek­de aw­tou­lag­la­ra hem otur­dy­lar. Bu aý­ra­tyn­lyk ga­py­ny aç­mak­da hem-de ula­gy ot­la­mak­da peý­da­la­ny­lar.

Aw­to­ulag­lar ge­çen asy­ryň or­ta­la­ryn­da ýaý­rap baş­la­ýar. Şol dö­wür­ler at ara­ba­la­ry bi­len bir ha­tar­da ula­ny­lan bu tä­ze ula­gyň gel­di-ge­çer mo­da­dy­gy, atyň ýe­ri­ni tu­tup bil­jek ula­gyň ýok­du­gy hem aý­dyl­ýardy. Em­ma has kä­mil­le­şen teh­no­lo­gi­ýa ýo­ka­ry tiz­lik­li, ozal­ky­lar ýa­ly ses çy­kar­ma­ýan aw­tou­lag­la­ryň dö­re­dil­me­gi­ne müm­kin­çi­lik ber­ýär. Bu bol­sa, aw­tou­lag­la­ryň art­ma­gy­na ge­tir­ýär. Hä­zir­ki wagt­da bol­sa, ulag­la­ryň ýüz­ler­çe gör­nü­şi bo­lup, dur­mu­şy olar­syz göz öňü­ne ge­tir­mek müm­kin däl.

Eý­sem, gel­jek­de nä­hi­li aw­tou­lag­lar peý­da bo­lar­ka?! Ge­liň, teh­no­lo­gi­ýa bi­ler­men­le­ri­niň bu ba­ra­da kä­bir mag­lu­mat­la­ryna na­zar aý­la­lyň!

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА