Pa­syl­la­ryň ça­lyş­ýan döw­rün­de adam be­de­nin­de bir­nä­çe üýt­geş­me­ler bo­lup geç­ýär we şol dö­wür­de sag­dyn iý­mit­len­mek, iş we dynç al­şy ka­da­laş­dyr­mak, pa­sy­la gö­rä dog­ry ge­ýin­mek ze­rur bo­lup dur­ýar. Aşa ýa­da­mak, gyz­gyn ho­wa­sy çal­şyl­ma­ýan otag­da uzak wagt­lap bol­mak, aşa so­wuk otag­da bo­lup, so­wuk iý­mit ka­bul et­mek hem be­de­ne zy­ýan­ly tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Şol se­bäp­li ýy­lyň äh­li pa­syl­la­ry­na paý­has­ly çe­me­le­şip, maş­ga­la luk­man­la­ry bi­len mas­la­hat­la­şyp, öz dur­mu­şy­ňy saz­la­mak ze­rur­dyr.
Dö­räp bil­jek möw­süm­le­ýin ýo­kanç ke­sel­le­rin­den go­ran­mak mak­sa­dy bi­len, her bi­ri­miz şah­sy aras­sa­çy­lyk ter­tip-düz­gü­ni­ni ber­jaý et­me­li­di­ris we bu ba­bat­da öz ça­ga­la­ry­my­za şah­sy gö­rel­de bol­ma­ly­dy­rys. Bu ke­sel­le­riň ho­wa-dam­ja ýol­la­ry bi­len ýo­kuş­ýan­dy­gy­ny na­za­ra alyp, gün­de ir bi­len bur­nuň nem­li bar­da­sy­na ok­so­lin mel­he­mi­ni çal­ma­gy en­dik edin­me­li. Eger ke­sel dö­re­di­ji wi­rus bur­nuň nem­li bar­da­sy­na düş­se, ol öý­jük gur­lu­şy­ny üýt­ge­dip, bü­tin be­den­de ýi­ti res­pi­ra­tor ke­se­li­niň ala­mat­la­ry­nyň (be­de­niň gyz­gy­ny­nyň gal­ma­gy, as­gyr­ma, üs­gür­me, ys­gyn­syz­lyk) dö­re­me­gi­ne ge­tir­ýär we adam­da ozal bir do­wam­ly ke­se­li bar bol­sa gaý­raü­zül­me hök­mün­de bu ke­se­liň ýi­ti­leş­me­gi­ne se­bäp bol­ýar.
Ke­sel dö­re­di­ji wi­rus­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri bol­ýar we olar üýt­gäp bil­ýär, şol se­bäp­li ke­se­liň öňü­ni al­mak we on­dan go­ran­mak üçin ne­ti­je­li ýo­ly saý­la­mak ze­rur­dyr. Syr­kaw adam köp­çü­lik ýer­le­ri­ne bar­mak­dan, beý­le­ki sag adam­la­ra dü­mew ýo­kuş­dyr­mak­dan sak­lan­ma­ly. Şonuň üçin ke­se­liň il­kin­ji ala­mat­la­ry ýü­ze çy­kan ma­ha­ly luk­ma­na ýüz tut­ma­ly, de­giş­li bar­lag­dan geç­me­li we di­ňe luk­ma­nyň bel­län der­man se­riş­de­le­ri­ni ulan­ma­ly. As­gyr­lan­da, üs­gür­len­de ag­zy we bur­ny el­ýag­lyk bi­len ört­me­li. Öý şert­le­rin­de luk­ma­nyň be­jer­gi­si­ni ta­la­ba­la­ýyk ka­bul et­me­li, eger ýag­daý er­bet­leş­se (esa­san hem ça­ga­lar­da) hök­man “Tiz kö­mek” gul­lu­gy­ny ça­gyr­ma­ly. Öz­baş­dak dür­li der­man se­riş­de­le­ri­ni, şol san­da an­ti­bak­te­ri­al der­man se­riş­de­le­ri­ni luk­man­dan mas­la­hat al­man ka­bul et­me­li däl. Bu­lar ýa­ly he­re­ket be­de­niň ke­se­le gar­şy dur­nuk­ly­ly­gy­ny pe­sel­dip, im­mun ul­ga­ma uly zy­ýan­ly tä­si­ri­ni ýe­ti­rip, wi­ta­min ýet­mez­çi­li­gi­niň esa­sy se­bä­bi bo­lup bil­ýär.
Ke­sel dö­re­di­ji wi­rus­la­ryň bö­lüp çy­kar­ýan zy­ýan­ly zä­her­le­ri be­den­den çalt bö­lü­nip çy­ka­ryl­ma­gy üçin hök­man der­le­di­ji ýo­kum­ly su­wuk­lyk­la­ry ka­bul et­me­li. Ola­ryň dü­zü­min­de wi­ta­min­ler, hu­su­san-da wi­ta­min C-as­kor­bin tur­şu­sy bol­ma­ly. Ola­ryň ha­ta­ry­na nar­pyz­ly çaý, ary bal­ly we li­mon­ly çaý, ýer­tu­da­na­nyň mü­rep­be­si go­şu­lan çaý, to­wuk çor­ba­sy, sa­rym­sak go­şu­lan unaş ta­ga­my gir­ýär. Bu su­wuk­lyk­la­ry pa­syl ça­lyş­ýan döw­rün­de hem ka­bul et­me­gi en­dik edin­se­ňiz öz be­de­ni­ňi­ziň ke­se­le gar­şy gö­re­şi­ji­lik uky­by­ny ýo­kar­lan­dy­rar­sy­ňyz. Olar bi­len bir ha­tar­da gök önüm­le­ri, mi­we­le­ri, et we et önüm­le­ri­ni, süýt we süýt önüm­le­ri­ni dog­ry ka­bul et­me­gi en­dik edi­niň! Iş otag­la­ryň, ýa­şa­ýan otag­la­ry­ňy­zyň ho­wa­sy­nyň tä­miz bol­ma­gy­ny ga­zan­mak mak­sa­dy bi­len pen­ji­re­le­ri açyp, aras­sa ho­wa­nyň gir­me­gi­ni üp­jün ediň! Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň “Türk­me­nis­ta­nyň der­man­lyk ösüm­lik­le­ri” at­ly yl­my-en­sik­lo­pe­di­ki ki­ta­byn­da be­ýan edil­ýän der­man­lyk ösüm­li­gi­miz bo­lan ýü­zär­lik bi­len ho­wa­ny tä­miz­le­me­li, soň­ra pen­ji­re­le­ri açyp, ho­wa­ny ça­lyş­ma­ly. Ýy­lyň do­wa­myn­da me­de­ni­ýet­li dynç al­ma­gy, maş­ga­la luk­ma­ny­ňyz bi­len mas­la­hat­la­şyp, sag­ly­gy­ňy­za ga­bat gel­ýän şy­pa­ha­na­da sa­gal­dyş dynç al­şy me­ýil­leş­di­riň!

Ogul­mäh­ri Gel­di­ýe­wa,
Türk­me­nis­ta­nyň Sag­ly­gy go­ra­ýyş we
der­man se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň Sag­ly­gy
go­raý­şyň ha­bar­lar mer­ke­zi­niň di­rek­to­ry.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА