“Türk­me­nis­tan – Bi­ta­rap­ly­gyň me­ka­ny” diý­lip yg­lan edi­len 2020-nji ýy­lyň il­kin­ji aý­la­ryn­da ga­za­ny­lan ne­ti­je­ler örän buý­san­dy­ry­jy­dyr. Ýan­war-few­ral aý­la­ry­nyň yk­dy­sa­dy ne­ti­je­le­ri hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ama­la aşy­rýan dur­muş-yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­sy­nyň üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy­nyň hem-de mil­li Li­de­ri­mi­ziň giň hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­ga gö­nük­di­ri­len oňyn da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di.

Şu ýy­lyň 6-njy mar­tyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ge­çi­ren Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň san­ly wi­deoa­ra­gat­na­şyk ul­ga­my ar­ka­ly mej­li­sin­de ýur­du­my­zyň ýan­war-few­ral aý­la­ryn­da­ky ga­za­nan üs­tün­lik­le­ri be­ýan edil­di. Şol mej­lis­dä­ki ha­sa­bat­lar­dan gör­nü­şi ýa­ly, ýy­lyň ba­şyn­dan bä­ri ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň ösüş dep­gi­ni bo­ýun­ça je­mi içer­ki önü­miň gör­ke­zi­ji­si 6,3 gö­te­ri­me deň bol­dy. Ösüş dep­gi­ni oba ho­ja­ly­gyn­da 3,1 gö­te­ri­me, söw­da ul­ga­myn­da 11,1 gö­te­ri­me, ulag we ara­gat­na­şyk pu­da­gyn­da 10 gö­te­ri­me ba­ra­bar bol­dy. Ýur­du­myz­da umu­my ba­ha­sy 35 mil­liard ame­ri­kan dol­la­ryn­dan hem geç­ýän dür­li des­ga­la­ryň gur­lu­şy­gy giň ge­rim­de al­nyp ba­ryl­ýar. Ýa­şa­ýyş-dur­muş, önüm­çi­lik we se­na­gat mak­sat­ly gur­lu­şyk­la­ryň umu­my ba­ha­sy­nyň 16 mil­liard ame­ri­kan dol­la­ryn­dan gow­rak möç­be­ri­niň ýur­du­my­zyň hu­su­sy gur­lu­şyk kom­pa­ni­ýa­la­ry ta­ra­pyn­dan ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy­ aý­ra­tyn gu­wan­dy­ry­jy wa­ka­dyr.
Mun­dan baş­ga-da, ha­sa­bat döw­rün­de ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, je­mi ön­dü­ri­len önüm 6 gö­te­rim ýo­kar­lan­dy. Ýan­war-few­ral aý­la­ry­nyň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça bö­lek sa­tuw ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri 2019-njy ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, 19,3 gö­te­rim, da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri bol­sa 3,8 gö­te­rim art­dy.
Şeý­le hem Söw­da we da­şa­ry yk­dy­sa­dy ara­gat­na­şyk­lar mi­nistr­li­gi bo­ýun­ça ha­sa­bat döw­rün­de ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň umu­my möç­be­ri 8,7 gö­te­ri­me ba­ra­bar bol­dy. Dok­ma se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi bo­ýun­ça ýan­war-few­ral aý­la­ryn­da ön­dü­ri­len önüm­le­riň umu­my möç­be­ri ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, 11,1 gö­te­rim ýo­kar­lan­dy. Bu gör­ke­zi­ji “Türk­men­ha­ly” döw­let bir­le­şi­gin­de 22,6 gö­te­ri­me deň bol­dy. Ýur­du­my­zyň önüm­le­ri­niň dün­ýä ba­za­ry­na iş­jeň ýag­daý­da ýer­le­nil­me­gi­ne sal­dam­ly go­şant goş­ýan Döw­let ha­ryt-çig mal bir­ža­sy ta­ra­pyn­dan ha­sa­bat döw­rün­de bir­ža söw­da­la­ry­nyň 42-si ge­çi­ri­lip, 5 müň­den gow­rak şert­na­ma bag­la­şyl­dy, şo­la­ryň kö­pü­si eks­port-im­port amal­la­ry bo­ýun­ça bag­la­şyl­dy. Türk­men önüm­le­ri­niň ma­ha­bat­lan­dy­ryl­ma­gy hem-de dür­li ugur­lar­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ýyg­jam­laş­dy­ryl­ma­gy ba­bat­da dür­li hal­ka­ra çä­re­le­ri­ni yzy­gi­der­li gur­na­ýan ýur­du­my­zyň Söw­da-se­na­gat eda­ra­sy bo­ýun­ça ýe­ri­ne ýe­ti­ri­len hyz­mat­la­ryň möç­be­ri 64,9 gö­te­rim art­dy, gir­de­ji 96,7 gö­te­rim kö­pel­di.
Umu­man, ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­tin­dä­ki gu­wan­dy­ry­jy ösüş­ler mil­li Li­de­ri­mi­ziň alyp bar­ýan oý­la­ny­şyk­ly yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­sy­nyň çäk­le­rin­de ama­la aş­ýan­dy­gy­ny gör­mek bol­ýar.
Mil­li Li­de­ri­miz ta­ra­pyn­dan ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy ösü­şin­de hu­su­sy pud­ag­yň we­kil­le­ri­niň hem pa­ýy­nyň has ýo­ka­ry bol­ma­gy ug­run­da giň ta­gal­la­lar edil­ýär. Bu ugur­da­ky giň ge­rim­li iş­ler ýur­du­my­zyň hu­su­sy pu­da­gy­nyň we­kil­le­ri­niň mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ze goş­ýan go­şan­dy­nyň yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ma­gy bi­len şert­len­di­ri­len­dir. Şu ýy­lyň ýan­war-few­ral aý­la­ry bo­ýun­ça Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­sin­de se­na­gat önüm­le­ri­niň ön­dü­ri­li­şi 11 gö­te­rim, oba ho­ja­lyk we azyk önüm­le­ri­niň ön­dü­ri­li­şi 2,1 es­se art­dy.
Ýur­du­my­zyň Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si­niň ag­za­la­ry po­mi­dor, dä­ne­li-kö­sük­li ekin­le­ri, bak­ja we gök önüm­le­ri­ni, şeý­le hem süý­ji-kö­ke önüm­le­ri­niň önüm­çi­li­gi­ni ýo­la goý­du­lar. Döw­let ta­ra­pyn­dan top­lum­la­ýyn gol­daw we oba ho­ja­lyk önüm­çi­li­gin­de top­la­nan tej­ri­be ne­ti­je­sin­de, oba ho­ja­lyk önü­mi­ni hu­su­sy ön­dü­ri­ji­ler di­ňe bir içer­ki ba­za­ry üp­jün et­män, eý­sem eke­ran­çy­lyk önüm­le­ri­niň eks­por­tu­ny-da art­dyr­ýar­lar. Ýy­la­dyş­ha­na ho­ja­ly­gy­ny ös­dür­ýär­ler, oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­ni, mi­we­li bag­la­ry we üzüm ek­mek üçin, tä­ze ýer­le­ri öz­leş­dir­ýär­ler. Di­ňe ýyl­bo­ýy po­mi­dor ýe­tiş­dir­mä­ge ýö­ri­te­leş­di­ri­len ýy­la­dyş­ha­na­la­ry gur­mak üçin, köp möç­ber­de ýer­ler bö­lü­nip be­ril­di. Şol ýer­de ön­dü­ril­ýän önüm­ler Ow­ga­nys­ta­na, Ga­za­gys­ta­na, Gyr­gyz Res­pub­li­ka­sy­na, Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­na we beý­le­ki da­şa­ry ýurt­la­ra yzy­gi­der­li ibe­ril­ýär. Hu­su­sy pu­da­gyň we­kil­le­ri­ gök we bak­ja önüm­le­ri­niň eks­port ugur­la­ry­ny has-da gi­ňel­dip, Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi ýurt­la­ry­na hem ug­rat­ma­gy me­ýil­leş­dir­ýär­ler.
Mun­dan baş­ga-da, gur­lu­şyk se­na­ga­ty ugur­la­ryn­da te­le­ke­çi­le­re uly orun de­giş­li­dir. Bu ugur­lar­da iş­le­ýän hu­su­sy pu­da­gyň we­kil­le­ri ho­ja­lyk ha­ryt­la­ry­nyň önüm­çi­li­gin­de hem köp iş­le­ri dur­mu­şa ge­çir­ýär­ler. Ýur­du­my­zyň ba­zar­la­ry­ny po­lip­ro­pi­len­den, po­li­wi­nilh­lo­rid­den we po­lie­ti­len­den ýa­sal­ýan önüm­ler bi­len üp­jün ed­ýän türk­men te­le­ke­çi­le­ri bu önüm­le­ri ön­dür­mek üçin, çig ma­ly öz ýur­du­myz­dan al­ýar­lar. Bu önüm­le­riň çig ma­ly Gy­ýan­ly­da­ky ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly gaz­hi­mi­ýa­ top­lu­myn­dan alyn­ýar. Çig ma­lyň öz ýur­du­myz­da bol­ma­gy, önü­miň özü­ne düş­ýän gym­ma­ty­nyň pes bol­ma­gy­na ge­tir­ýär.
Umu­man, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly ha­ryt­la­ryň we hyz­mat­la­ryň giň gör­nü­şi­niň ila­ta hö­dür­le­nil­me­gi, da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän önüm­le­riň möç­ber­le­ri­niň art­dy­ryl­ma­gy, ýur­du­myz­da hu­su­sy işe­wür­li­gi­ň ös­dü­ril­me­gi ýa­ly ugur­lar­da al­nyp ba­ryl­ýan yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär.

Ys­lam­ber­di TYL­LA­NU­ROW,
Türk­men döw­let bi­na­gär­lik-gur­lu­şyk
ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА