Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz daş­ky gur­şa­wy go­ra­ma­ga, te­bi­ga­ta aýaw­ly çe­me­leş­mä­ge, onuň gö­zel­li­gi­ni we baý­ly­gy­ny gel­jek ne­sil­ler üçin gorap sak­la­ma­ga ýur­du­my­zyň döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri hökmünde ga­ra­ýar. Şo­nuň üçin eko­lo­gi­ýa, bio­köp­dür­lü­li­gi sak­la­mak, çöl­leş­mä gar­şy gö­reş bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­le­re mö­hüm äh­mi­ýet beril­ýän ýur­du­myzda bu ul­gam­da se­bit we äh­lu­mu­my hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi­ne my­na­syp go­şant goş­ulýar. Bu ugur­da dün­ýä­niň ab­raý­ly hal­ka­ra we se­bit gu­ra­ma­la­ry bilen iş­jeň hyz­mat­daş­lyk al­nyp ba­ryl­ýar. Ýur­du­myz eko­lo­gi­ýa ba­bat­da hal­ka­ra yla­la­şyk­la­ry­nyň en­çe­me­si­ne go­şul­dy we bu ugur­da tä­ze kon­wen­si­ýa­la­ra go­şul­ma­k ba­bat­da hem de­giş­li iş­ler yzy­gi­der­li al­nyp ba­ryl­ýar.
Mil­li Li­de­ri­mi­ziň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň mej­lis­le­rin­de, “Rio+20” Bü­tin­dün­ýä sam­mi­tin­de we beý­le­ki iri fo­rum­lar­da öňe sür­ýän eko­lo­gi­ýa ugur­ly hal­ka­ra baş­lan­gyç­la­ry umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li we­zi­pe­le­riň çöz­gü­di­ne gö­nük­di­ri­len­dir.
Şol mak­sat bi­len BMG we beý­le­ki hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry­nyň dü­züm­le­ri bi­len eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gy­nyň üp­jün edil­me­gi ug­run­da giň ta­gal­la­lar edil­ýär. Ýa­kyn­da ge­çi­ri­len Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň mej­li­sin­de ýur­du­my­zyň daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ba­bat­da hal­ka­ra kon­wen­si­ýa­la­ra go­şul­ma­gy bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­le­re hem se­re­dil­di. Hä­zir­ki dö­wür­de Türk­me­nis­tan bu ugur bo­ýun­ça köp­ta­rap­la­ýyn hal­ka­ra res­mi­na­ma­la­ryň 20-si­ne gat­naş­ýar. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň eko­lo­gi­ýa dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­mä­ge hem-de Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň we onuň dü­züm­le­ýin eda­ra­la­ry­nyň çäk­le­rin­de hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len oňyn baş­lan­gyç­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­mek mak­sa­dy bi­len­ ýe­ne-de köp­ta­rap­la­ýyn res­mi­na­ma­la­ryň bir­nä­çe­si­ne go­şul­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. Şo­la­ryň ha­ta­ryn­da BMG-niň Daş­ky gur­şaw mak­sat­na­ma­sy­nyň (ÝU­NEP) ho­wan­dar­ly­gyn­da bag­la­şy­lan hem-de iş­le­nip dü­zü­len, 1983-nji ýyl­da güý­je gi­ren Ýa­ba­ny haý­wan­la­ryň göç­ýän gör­nüş­le­ri­ni go­rap sak­la­mak bo­ýun­ça Kon­wen­si­ýa (Bonn Kon­wen­si­ýa­sy) we 1999-njy ýyl­da ka­bul edi­len Af­ri­ka – Ýew­ra­zi­ýa gö­çüş ug­ry bo­ýun­ça göç­ýän suw-bat­ga­lyk guş­la­ry­ny go­rap sak­la­mak bo­ýun­ça Yla­la­şyk hem-de 2016-njy ýyl­da ka­bul edi­len Ozo­ny dar­ga­dy­jy mad­da­lar bo­ýun­ça Mon­re­al tes­wir­na­ma­sy­nyň Ki­ga­li dü­ze­di­şi bar.
Ýo­kar­da ag­za­lan hal­ka­ra res­mi­na­ma­la­ry te­bi­gat bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Türk­me­nis­ta­nyň öz­bo­luş­ly te­bi­ga­ty­ny öw­ren­mek, aý­ra­tyn-da, Türk­me­nis­ta­nyň haý­wa­nat dün­ýä­si el­my­da­ma ja­han­keş­de­le­riň we te­bi­ga­ty sö­ýü­ji­le­riň ün­sü­ni özü­ne çe­kip gel­di. Bi­ziň Wa­ta­ny­my­zyň haý­wa­nat dün­ýä­si köp ta­rap­dan örän tä­sin. Ýur­du­myz­da haý­wa­nat dün­ýä­si ba­ra­da­ky ala­da döw­let äh­mi­ýet­li de­re­jä gal­dy­ryl­dy. Gö­çüp bar­ýan guş­la­ry go­rap sak­la­mak üçin hem de­giş­li iş­ler ge­çi­ril­ýär. Mu­ňa hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň taý­syz ta­gal­la­la­ry bi­len ýur­du­my­zyň gün­ba­ta­ryn­da Ha­zar deň­zi­niň ke­na­ryn­da gur­lan hal­ka­ra de­re­je­li por­tuň gur­lu­şy­gy ma­ha­ly şol ýer­de eme­li ada hem dö­re­dil­di. Ol hem gö­çüp-gon­ýan guş­lar üçin örän äh­mi­ýet­li we mö­hüm tas­la­ma bo­lup hyz­mat ed­ýär.
Ozon gat­la­gy­ny go­ra­mak ba­bat­da hem ýur­du­myz­da de­giş­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Bu ugur­da ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy hem pug­ta­lan­dy­ryl­dy. Ýur­du­myz Mon­re­al tes­wir­na­ma­sy bo­ýun­ça äh­li hal­ka­ra borç­na­ma­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. We­na Kon­wen­si­ýa­sy­nyň ka­bul edil­me­gi bi­len ka­da­laş­dy­ry­jy düz­gün­le­riň äh­li­si “Ozon gat­la­gy­ny go­ra­mak ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny­na gi­ri­zil­di. Ýur­du­myz­da he­re­ket ed­ýän “Ozon gat­la­gy­ny go­ra­mak ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny ozon gat­la­gy­ny go­ra­ma­gyň, şeý­le hem ozon dar­ga­dy­jy mad­da­lar bi­len iş alyp bar­mak ba­bat­da döw­let do­lan­dy­ry­şy­nyň we gö­zeg­çi­li­gi­niň hu­kuk, yk­dy­sa­dy we gu­ra­ma­çy­lyk esas­la­ry­ny kes­git­le­ýär hem-de ozon gat­la­gy­nyň dar­ga­ma­gy bi­len dö­rän amat­syz ne­ti­je­ler­den ada­myň sag­ly­gy­ny we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak mak­sa­dy bi­len, ozon gat­la­gy­nyň go­ral­ma­gy­na we onuň dar­ga­ma­gy­nyň öňü­niň alyn­ma­gy­na, di­kel­dil­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­dir. Şeý­le hem ýur­du­myz­da “ýa­şyl” yk­dy­sa­dy­ýet ul­ga­my­na has köp üns ber­lip, te­bi­ga­ta zy­ýan ber­me­ýän teh­no­lo­gi­ýa­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy­na uly üns be­ril­ýär.
Mun­dan baş­ga-da, ýur­du­myz­da eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gy ba­bat­da ýa­şyl zo­lak­la­ry hem dö­ret­mek uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da her ýyl ýur­du­myz­da agaç na­hal­la­ry­nyň mil­li­on­lar­ça­sy otur­dyl­ýar. Bu hem ho­wa­nyň we te­bi­ga­tyň aras­sa bol­ma­gy­na ge­tir­ýär.
Umu­man, BMG-niň te­bi­ga­ty go­ra­mak bo­ýun­ça bin­ýat go­ýu­jy yla­la­şyk­la­ry­ny, şol san­da bio­köp­dür­li­lik, ozon gat­la­gy­ny go­ra­mak, çöl­leş­mä gar­şy gö­reş, ser­he­tüs­ti suw akym­la­ry­ny we hal­ka­ra köl­le­ri go­ra­mak hem-de peý­da­lan­mak ha­kyn­da­ky Kon­wen­si­ýa­la­ry, ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä me­de­ni we te­bi­gy mi­ra­sy go­rap sak­la­mak ba­ra­da­ky Kon­wen­si­ýa­sy­ny hem-de ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bo­ýun­ça Pa­riž Yla­la­şy­gy­ny tas­syk­lap, ýur­du­myz öz üs­tü­ne alan borç­na­ma­la­ry­na gy­şar­nyk­syz eýer­ýär.
Ýur­du­myz ola­ryň saz­la­şyk­ly çöz­güt­le­ri­ni iş­läp taý­ýar­la­mak­da iş­jeň or­ny eýe­läp, bu mö­hüm ul­gam­da ne­ti­je­li se­bit we hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy, şol san­da BMG-niň we onuň ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­la­ry­nyň çäk­le­rin­de gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len anyk baş­lan­gyç­lar bi­len çy­kyş ed­ýär.
Go­laý­da ýur­du­myz­da “Eko­lo­gi­ýa mag­lu­ma­ty ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny­nyň ka­bul edil­me­gi hem daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, ata Wa­ta­ny­my­zyň te­bi­ga­ty­nyň baý­ly­gy­ny we gö­zel­li­gi­ni go­rap sak­la­mak ba­bat­da edil­ýän giň göw­rüm­li iş­le­riň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di.

Ju­ma­my­rat GÖ­LÄ­ÝEW,
S. A. Ny­ýa­zow adyn­da­ky TO­HU-nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА