Çi­lim we beý­leki tem­mä­ki önüm­le­ri adam sag­ly­gy­na uly ze­per ýe­tir­ýär. Soň­ky ge­çi­ri­len bar­lag­lar çi­lim­keş­li­giň dün­ýä­de ýü­re­giň işe­mi­ýa ke­sel­le­ri­niň 21 göterimine se­bäp bol­ýan­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy. Bu öňü­ni alyp bol­jak agyr ne­ti­je­le­riň 2 mil­lio­na go­la­ýy­na ba­ra­bar­dyr. Bu ba­ra­da Bü­tin­dün­ýä sag­ly­gy go­ra­ýyş gu­ra­ma­sy­nyň be­ýa­na­ty­nda bel­le­nil­ýär. Bi­ler­men­ler tem­mä­ki önüm­le­ri­niň gan da­mar­la­ry­nyň da­ral­ma­gy­na, kis­lo­rod aky­my­nyň pe­sel­me­gi­ne, ga­nyň go­ýa­lyp, ne­ti­je­de, işe­mi­ýa ke­sel­le­ri­niň dö­re­me­gi­ne se­bäp bo­lup bil­jek­di­gi­ni öňe sür­ýär­ler. Bu nä­hoş­luk ho­les­te­rin­den we öý­jük­li ele­ment­ler­den yba­rat bo­lan ýü­re­giň ýü­zün­dä­ki iý­mit­len­di­ri­ji da­mar­lar­da ýyg­na­nan çö­kün­di bo­lup, ar­te­ri­ýa­la­ryň da­ral­ma­gy­na ge­tir­ýär. Şeýlelikde, kis­lo­ro­da baý bo­lan ga­nyň ýü­re­ge bar­ýan aky­my­ny pe­sel­dip, ýü­rek agy­ry­sy­na se­bäp bo­lup bil­ýär. BSGG-niň we­kil­le­ri bu ýag­daýyň uzak wag­tyň do­wa­myn­da bo­lup geçýändigini, köp­leriň öz ýag­da­ýy­ny ýü­rek ke­se­li­ni ba­şyn­dan ge­çi­ren­le­rin­den soňra bi­lip gal­ýandyklaryna ünsi çekýärler. Bu ke­se­liň ötüş­me­gi­niň öňüni almaga der­man­lar, be­je­riş we hi­rur­gik amal­lar bi­len, şeý­le-de çi­lim çek­mek ýa­ly tö­wek­gel­çi­lik­li ýag­daý­la­ra gar­şy gö­reş­mek ar­ka­ly ne­ti­je­li gö­zeg­çi­lik edip bol­ýar.
Dün­ýä­niň ýurt­la­ry bu ugur­da dür­li çä­re­le­ri ama­la aşyr­ýar­lar. My­sal üçin, bar­lag­lar tem­mä­ki önüm­le­ri­ne sa­lyn­ýan sal­gyt­la­ryň kö­pel­me­gi bi­len tem­mä­ki sarp edi­li­şi­niň azal­ma­gy­nyň ara­syn­da gö­nü­den-gö­ni bag­la­ny­şy­gyň bar­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy. Köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň çi­li­me gar­şy kam­pa­ni­ýa­la­ry ila­tyň çi­li­mi taş­la­ma­gy­na ýa-da oňa hö­wes et­me­gi­niň öňü­ni al­ma­ga ýar­dam ber­ýär. Hin­dis­tan­da ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da, çi­lim çek­me­gi ga­da­gan ed­ýän ka­nun­la­ryň ut­gaş­dy­ryl­ma­gy we tem­mä­ki önüm­le­ri­ne sal­gyt­la­ryň art­dy­ryl­ma­gy 10 ýy­lyň için­de ýü­rek ke­sel­le­ri­niň 25 göterimine çen­li öňü­ni alyp bol­jak­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy. Bü­tin­dün­ýä sag­ly­gy go­ra­ýyş gu­ra­ma­sy­nyň hü­när­men­le­ri, çi­lim taş­la­nan pur­sa­dyn­dan baş­lap, bir ýyl­dan soň, ýü­re­giň işe­mi­ýa ke­sel­le­ri­niň tö­wek­gel­çi­li­gi­niň iki es­se azal­ýan­dy­gy­ny we 15 ýyl­dan soň ýü­rek-da­mar ke­sel­le­ri­niň dö­re­mek tö­wek­gel­çi­li­gi­niň çi­lim çek­me­ýän­le­riň ýag­da­ýy­na ýa­kyn­laş­dyr­ýan­dy­gy­ny tas­syk­la­dy­lar.

Baý­ram Ga­ra­ýew,
M. Gar­ry­ýew adyn­da­ky Türk­me­nis­ta­nyň
Döw­let luk­man­çy­lyk uni­wer­si­te­ti­niň
Sto­ma­to­lo­gi­ýa bo­ýun­ça dip­lom­dan soň­ky
taý­ýar­la­ýyş ka­fed­ra­sy­nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА