Bölek elektron söwda bilen meşgullanýan «Amazon» kompaniýasy täze töleg ulgamyny tanyşdyrdy. Kompaniýanyň galtaşyksyz we satyjysyz dükanlary üçin niýetlenen bu ulgamda müşderileriň aýasy bilen töleg kabul edilýär. Ulgama laýyklykda müşderiler ilki aýasynyň yzyny bank kartyna degişli maglumatlar bilen baglanyşdyrar. Ondan soňra bolsa, degişli dükanlarda ýanlarynda karty bolmazdan, diňe eliniň içini degişli sensora okatmak arkaly söwda edip bilerler. Bu hyzmat ilki kompaniýanyň merkezi edarasynyň ýerleşýän ýeri bolan Sietldäki dükanlarynda ýola goýlar. «Amazon One» atly bu ulgam gysga wagtdan ABŞ-nyň San-Fransisko, Nýu-Ýork we Çikago şäherlerindäki dükanlarda hem ornaşdyrylar. «Amazon»-yň ýokary derejeli ýolbaşçysy Dilip Kumar metbugata beren beýanatynda «Amazon One»-yň galtaşyksyz tölegi ýaýbaňlandyrjakdygyny mälim etdi. Galtaşyksyz töleg ulgamy ähli babatda ygtybarly bolup, arassaçylyk taýdan hem oňaýly hasaplanýar. 1994-nji ýylda esaslandyrylan «Amazon» dünýäniň öňdebaryjy bölek söwda kompaniýalarynyň biri hasaplanýar.
Soňky ýyllarda galtaşyksyz töleg ulgamy has hem kämilleşdirilýär. Bu ulgamda bank karty bilen töleg terminaly biri-birine degmeýär. Diňe belli bir aralykdan degişli sensora golaýlaşdyrmak arkaly töleg kabul edilýär. Ýurdumyzda hem ulanylýan tölegiň bu görnüşine bolan gyzyklanma barha ýokarlanýar. Sebäbi, ygtybarly bolmagy bilen tapawutlanýan ulgam satyjy bilen müşderiniň wagtyny tygşytlamaga ýardam edýär. Galtaşyksyz töleg tölemäge mümkinçilik berýän kartyň ýüzünde ses tolkunyna meňzeş şekiljik bolýar. Bu kartlar bank, karz ýa-da haýsydyr bir edara-kärhana degişli kart hem bolup bilýär. Karty terminala 4 santimetr ýakynlaşdyrmak ýeterlikdir. Töleg geçeninden soňra, onuň kabul edilendigini ýa-da kartda ýeterlik derejede pul ýok bolsa, şony duýduryjy ses çykarýar. Galtaşyksyz töleg tehnologiýasynda terminala birikdirilen antenna okaýjy sensor bilen birigip, tölegiň tamamlanmagyny üpjün edýär.
Häzirki wagtda bu tehnologiýa smartfonlar arkaly hem ýola goýulýar. Bu usul arkaly maliýe edarasynyň ýörite programmasy telefona gurnalan bolmaly. Müşderiler bu programmany kabul edýän töleg terminallary bolan söwda we hyzmat ediş nokatlaryndan töleg geçirip bilýärler. Dünýä ýurtlarynda 2016-njy ýylda ýaýbaňlanyp başlan bu ulgam häzirki wagtda tölegleriň 10 göterimden gowragyny emele getirýär.
Nyýazsoltan Nobatowa,
Kerim Muhammedow,
Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymlary.