Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň esa­sy iri or­gan­la­ry­nyň bi­ri ha­sap­lan­ýan Baş As­samb­le­ýa­nyň 71-nji mej­li­si­niň çäk­le­rin­de dün­ýä­niň en­çe­me döw­le­ti­niň ýol­baş­çy­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da ge­çi­ril­ýän umu­my sy­ýa­sy ýyg­nak öz işi­ne baş­la­dy. Ol 20-nji sent­ýabr­da baş­lap, 26-njy sent­ýab­ra çen­li do­wam eder. Şol dö­wür­de dün­ýä­niň 100-den gow­rak döw­le­ti­niň ýol­baş­çy­la­ry BMG-niň be­lent mün­be­rin­den öz ga­ra­ýyş­la­ry­ny be­ýan eder­ler. Şeý­le hem bu ýer­de döw­let we hö­kü­met baş­tu­tan­la­ry bi­len bir ha­tar­da, öz ýur­du­na we­kil­çi­lik ed­ýän da­şa­ry iş­ler mi­nistr­le­ri we beý­le­ki ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki döw­let ýol­baş­çy­la­ry çy­kyş eder­ler.
Il­ki bi­len, Bra­zi­li­ýa­nyň Pre­zi­den­ti çy­kyş edip, umu­my sy­ýa­sy mej­li­se ba­dal­ga ber­di. 20-nji sent­ýabr­da Bra­zi­li­ýa­dan soň­ra ABŞ-nyň Pre­zi­den­ti Ba­rak Oba­ma çy­kyş et­me­li­di. Ýö­ne ol ýyg­na­ga gi­jä ga­lyp ge­len­di­gi üçin Ça­dyň Pre­zi­den­ti çy­kyş et­me­li bol­dy. Şon­dan soň­ra Ba­rak Oba­ma söz ber­di­ler. Şeý­le hem şol gün Fran­si­ýa­nyň, Ar­gen­ti­na­nyň, Slo­wa­ki­ýa­nyň, Pe­ru­nyň, Tür­ki­ýä­niň döw­let baş­tu­tan­la­ry, Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň we Ka­na­da­nyň Prem­ýer-mi­nistr­le­ri hem-de Ior­da­ni­ýa­nyň Pa­ty­şa­sy çy­kyş et­di.
Umu­my sy­ýa­sy ýyg­na­gyň öň ýa­nyn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş sek­re­ta­ry Pan Gi Mun ag­za döw­let­le­riň ýol­baş­çy­la­ry­nyň öňün­de çy­kyş edip, BMG-niň çäk­le­rin­de al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler ba­ra­da ha­sa­bat ber­di.
ABŞ-nyň Pre­zi­den­ti Ba­rak Oba­ma döw­let baş­tu­ta­ny we­zi­pe­sin­de iň soň­ky çy­ky­şy­ny ama­la aşyr­dy. Ol şu ýy­lyň ahy­ryn­da ABŞ-da ge­çi­ril­jek pre­zi­dent saý­la­wyn­dan soň­ra tä­ze saý­la­nan döw­let ýol­baş­çy­sy­na öz we­zi­pe­si­ni tab­şy­rar. Ba­rak Oba­ma öz çy­ky­şyn­da äh­lu­mu­my yk­dy­sa­dy ösü­şi hem-de pa­ra­hat­çy­ly­gy güýç­len­dir­mä­ge de­giş­li me­se­le­le­re üns çek­di.
Fran­si­ýa­nyň Pre­zi­den­ti Fran­sua Ol­land bol­sa öz çy­ky­şyn­da dün­ýä döw­let­le­ri­ni ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne gar­şy gö­reş­mek mak­sa­dy bi­len ka­bul edi­len Pa­riž şert­na­ma­sy­ny tas­syk­la­ma­ga ça­gyr­dy. Ol ta­ry­hy äh­mi­ýe­te eýe bo­lan bu yla­la­şy­gyň gys­ga wagt­da güý­je gi­ri­zil­me­gi­niň wa­jyp bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny mä­lim et­di. Bu yla­la­şyk ge­çen ýy­lyň de­kabr aýyn­da Fran­si­ýa­nyň paý­tag­tyn­da ka­bul edi­lip­di.

Pa­ra­hat­çy­lyk ja­ňy ka­kyl­dy
Her ýy­lyň 21-nji sent­ýab­ryn­da Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk gü­ni giň­den bel­le­nip ge­çil­ýär. Şol gü­nüň öňü­sy­ra­syn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş sek­re­ta­ry Pan Gi Mun gu­ra­ma­nyň Nýu-Ýork şä­he­rin­dä­ki ştab-kwar­ti­ra­sy­nyň ba­gyn­da­ky pa­ra­hat­çy­lyk ja­ňy­ny kak­dy.
– Men äh­li döw­let­le­ri äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­ga hyz­mat et­mä­ge ça­gyr­ýa­ryn. Dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň berk hem-de mä­käm or­naş­ma­gy üçin ta­gal­la edil­me­li­dir. Dün­ýä­niň köp san­ly ýe­rin­de ýü­ze çyk­ýan dür­li me­se­le­ler se­bäp­li adam­lar öý­le­ri­ni terk et­me­li bol­ýar­lar. Biz mu­ňa ýol ber­me­li däl­di­ris. Ýer to­ga­la­gyn­da­ky äh­li adam­la­ryň asu­da hem-de pa­ra­hat dur­muş­da ýa­şa­ma­gy üçin egin-eg­ne be­rip, hyz­mat­daş­ly­gy güýç­len­di­re­ris – di­ýip, Pan Gi Mun bel­le­di.
Şeý­le hem ol 2016-njy ýyl­da Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk gü­nü­niň esa­sy mow­zu­gy­nyň “Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­na­ma­sy: pa­ra­hat­çy­ly­gyň esa­sy ugur­la­ry” bo­lan­dy­gy­ny mä­lim et­di. BMG-niň Baş sek­re­ta­ry dur­nuk­ly ösü­şiň 17 mak­sa­dy­nyň adam­za­dyň tä­ze ösüş döw­rü­ne ga­dam bas­ma­gy­na müm­kin­çi­lik ber­jek­di­gi­ni bel­le­di.
Bu da­ba­ra BMG-niň pa­ra­hat­çy­lyk il­çi­le­ri hem gat­naş­dy. Ola­ryň ha­ta­ryn­da dün­ýä bel­li ki­no ýyl­dyz­la­ry Leo­nar­do di Kap­rio, Sti­wen Uan­der we Jeýn Gu­doll da­gy bar.
Dur­nuk­ly ösüş bo­ýun­ça 17 esa­sy mak­sat­lar 2015-nji ýy­lyň sent­ýabr aýyn­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň döw­let baş­tu­tan­la­ry de­re­je­sin­dä­ki ta­ry­hy mej­li­sin­de ka­bul edi­lip­di. Öňü­miz­dä­ki 15 ýy­lyň do­wa­myn­da bu mak­sat­la­ra ýet­mek üçin dün­ýä döw­let­le­ri ta­gal­la eder. Şol mak­sat­na­ma­la­ryň ara­syn­da ga­ryp­ly­ga gar­şy gö­reş alyp bar­mak, Ýer to­ga­la­gy­ny go­ra­mak, äh­lu­mu­my ösü­şi üp­jün et­mek ýa­ly ugur­lar bar.

Bos­gun­la­ra hal­ka­ra de­re­je­sin­de gol­daw be­ril­ýär
Şu ýyl Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 71-nji mejl­si­niň çäk­le­rin­de il­kin­ji ge­zek bos­gun­la­ryň me­se­le­si bo­ýun­ça ýö­ri­te mas­la­hat ge­çi­ril­di. Soň­ky dö­wür­de bos­gun­la­ryň me­se­le­si äh­li ýurt­la­ryň, esa­san hem, Ýew­ro­pa ýurt­la­ry­nyň esa­sy me­se­le­le­ri­niň bi­ri­ne öw­rül­di. Ki­no äle­mi­niň ýyl­dyz­la­ry, te­le­ýaý­lym­la­ryň, aý­dym-saz dün­ýä­si­niň we­kil­le­ri, ýö­ne­keý adam­lar bu me­se­le­de BMG-niň bos­gun­lar ba­ra­da­ky ýo­ka­ry ko­mis­sar­ly­gy­na kö­mek ber­ýär. 1,3 mil­li­on adam bu me­se­lä gol­daw ber­mek mak­sa­dy bi­len ses ber­di.
Köp san­ly adam­la­ryň gol­daw ber­ýän­di­gi ba­ra­da­ky res­mi­na­ma BMG-niň Baş sek­re­ta­ry Pan Gi Mu­na hem-de 71-nji mej­li­siň baş­ly­gy Pi­ter Tom­so­na gow­şu­ryl­dy.
Baş As­samb­le­ýa­nyň 71-nji mej­li­si­niň çäk­le­rin­de ge­çi­ri­len ýö­ri­te mas­la­ha­tyň bar­şyn­da Nýu-Ýork äht­na­ma­sy ka­bul edil­di. 2015-nji ýyl­da dün­ýä­de bos­gun­la­ryň sa­ny 244 mil­li­on­dan geç­di. Des­lap­ky mag­lu­mat­la­ra gö­rä, BMG-niň bos­gun­lar bo­ýun­ça ýo­ka­ry ko­mis­sar­ly­gy 2016-njy ýy­lyň ahy­ry­na çen­li 1,1 mil­li­on bos­gu­na ýa­şa­mak üçin şert dö­re­dip ber­me­gi me­ýil­leş­dir­ýär. Bu gör­ke­zi­ji ge­çen ýy­la ga­ra­nyň­da, tak­my­nan, 10 es­se köp­dür.
BMG-niň Baş sek­re­ta­ry Pan Gi Mun dün­ýä döw­let­le­ri­ni 1,2 mil­li­on bos­gu­ny ka­bul et­mä­ge ça­gyr­dy. ABŞ-nyň Pre­zi­den­ti Ba­rak Oba­ma bol­sa, öňü­miz­dä­ki ýyl­da BMG-ä ag­za döw­let­le­riň 50-si­niň 360 müň bos­gu­na ýa­şa­mak üçin şert dö­ret­jek­di­gi­ni mä­lim et­di.
2017-nji ýyl­da ABŞ 110 müň bos­gu­ny ka­bul et­mä­ge taý­ýar­lyk gör­ýär. 2013-2015-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da 70 müň bos­gun ABŞ-a ýer­leş­di. 2016-njy ýyl­da ola­ryň sa­ny 85 mü­ňe ýet­di.
Şu ýyl 32 döw­let bos­gun­la­ryň ýa­şa­ýyş şert­le­ri­ni go­wu­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len BMG-ä hem-de hal­ka­ra yn­san­per­wer gu­ra­ma­la­ra 4,5 mil­liard dol­lar pul kö­me­gi­ni ber­di.
Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy bos­gun­la­ryň me­se­le­si­ni çöz­mek üçin 100 mil­li­on dol­lar goş­ma­ça kö­mek ber­jek­di­gi­ni mä­lim et­di. Bu ba­ra­da ýur­duň Prem­ýer-mi­nist­ri Li Kes­ýan BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň çäk­le­rin­dä­ki bos­gun­lar bo­ýun­ça umu­my ýyg­nak­da ha­bar ber­di. Hy­ta­ýyň hö­kü­me­ti BMG-niň baş­lan­gyç­la­ry esa­syn­da hal­ka­ra yn­san­per­wer gu­ra­ma­la­ry­na pul kö­me­gi­ni ýe­ti­rer. Hä­zir­ki wagt­da Hy­taý yn­san­per­wer kö­me­gi­ni ber­mek­de öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ryň ha­ta­ryn­da dur­ýar.
Mun­dan baş­ga-da Gü­nor­ta Ko­re­ýa 230 mil­li­on dol­lar, Şwe­si­ýa 20 mil­li­on dol­lar yn­san­per­wer pul kö­me­gi­ni ber­me­gi mak­sat edin­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА