Mon­go­li­ýa­da Çin­giz han döw­rün­den tä 1941-nji ýy­la çen­li ula­ny­lan kö­ne mon­gol ýa­zu­wy­na gy­zyk­lan­ma bar­ha art­ýar. Hy­ta­ýyň Içer­ki Mon­go­li­ýa se­bi­ti­niň ýa­şaý­jy­la­ry kö­ne mon­gol ýa­zu­wy ar­ka­ly öz dil­le­ri­ni ta­kyk öw­ren­mä­ge ta­gal­la ed­ýän bol­sa­lar, ga­raş­syz Mon­go­li­ýa­nyň ýa­şaý­jy­la­ry ki­ril­li­sa elip­bi­ýi­ni ile­ri tut­ýar­lar.
– Adam­lar kö­ne mon­gol ýa­zu­wy­na he­mi­şe hor­mat go­ýup, ony go­rap­dyr­lar. Em­ma soň­ky wagt­lar bu ýa­zu­wa bo­lan is­leg has-da art­ýar – di­ýip, kö­ne mon­gol ýa­zu­wy bo­ýun­ça mu­gal­lym Bat­bi­leg Lhag­wa­baa­tar aýt­dy.
Ki­ril­li­sa, la­tyn ýa-da hä­zir­ki za­man hy­taý ýaz­uwyn­dan ta­pa­wut­ly­lyk­da, kö­ne mon­gol ýa­zu­wy ke­se­li­gi­ne däl-de, dik­li­gi­ne, ýo­kar­dan aşak­ly­gy­na ýa­zyl­ýar. Harp­la­ryň çyz­gy­sy Ýa­kyn Gün­do­gar­dan ge­lip çyk­ýar, or­ta asyr kö­ne uý­gur we sog­dyý elip­bi­ýi­niň üs­ti bi­len ga­dy­my si­ri­ýa ýa­zu­wy­na uza­ýar. Kö­ne mon­gol elip­bi­ýi XIII asyr­da mon­gol­lar Ýew­ra­zi­ýa­nyň ägirt uly gi­ňiş­lik­le­rin­e ara­la­şan dö­wür­le­ri dö­re­di­lip­dir.
1990-njy ýyl­lar­dan bä­ri Mon­go­li­ýa­da la­tyn ýa­zu­wy­na geç­mek ba­ra­da­ky tek­lip­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­ýar, em­ma gol­daw tap­ma­ýan­ly­gy se­bäp­li yza süý­şü­ri­lip ge­lin­ýär. 2015-nji ýyl­da ýur­duň Par­la­men­ti «Hu­ral» ki­ril­li­sa elip­bi­ýi­niň ula­nyl­ma­gy­ny ke­pil­len­dir­ýän we kö­ne mon­gol ýa­zu­wy­ny mek­dep me­ýil­na­ma­sy­na gi­riz­ýän ka­nun ka­bul et­di.
– Ki­ril­li­sa elip­bi­ýi­ni ulan­mak bi­len di­ňe 90 ýyl­lyk ta­ry­hy­my­zy go­ra­ýa­rys. Kö­ne mon­gol ýa­zu­wy­ny go­rap sak­la­mak bi­len bol­sa, müň­ýyl­lyk­lar­dan göz­baş alyp gaýd­ýan me­de­ni­ýe­ti­mi­zi go­ra­ýa­rys – di­ýip, Mon­gol döw­let uni­wer­si­te­ti­niň mon­gol di­li bo­ýun­ça bar­lag­la­ryň mü­di­ri Da­laýn Za­ýa­baa­tar aýt­dy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА