Ak ba­zar­la­ry­myz ýy­lyň äh­li pas­lyn­da gü­neş­li Di­ýa­ry­my­zyň sa­ha­wat­ly top­ra­gyn­da bit­ýän gök ekin­ler­den do­ly bol­ýar. To­mus pas­ly, esa­san hem, ga­wun­dyr gar­py­zyň bol bol­ýan döw­rü­dir. Ine, hä­zir­ki wagt­da-da ba­zar­la­ry­myz­da gar­pyz­lar hal­ky­my­za eý­le­ter­li edil­di.
Iň oňat ser­gin­le­di­ji gök önüm bol­mak bi­len gar­pyz to­mus möw­sü­mi­niň iň ha­lan­ýan önü­mi­dir. Gar­pyz di­ňe bir suw­suz­ly­gy gan­dyr­man, eý­sem, sag­ly­ga peý­da­sy bi­len hem ta­pa­wut­lan­ýar.
Kä­bir adam­lar bu lez­zet­li önüm­de di­ňe suw we şe­ker bar di­ýip pi­kir et­se­ler-de, gar­pyz ýo­kum­ly mad­da­la­ra baý we köp wi­ta­min­le­ri hem özün­de jem­le­ýär. Aja­ýyp ta­ga­my bi­len gar­pyz köp der­diň der­ma­ny­dyr. Şeý­le hem bu önüm hor­lan­mak is­le­ýän­ler üçin hem peýdalydyr.
Gar­pyz aja­ýyp to­mus önü­mi bo­lup, dü­zü­mi­niň 92 gö­te­ri­mi suw bo­lan­dy­gy üçin is­län wag­tyň iý­mek bo­lar. Gar­pyz ada­myň dür­li ke­sel­le­re gar­şy gö­re­şi­ji­lik uky­by üçin ze­rur bo­lan C wi­ta­mi­nine baý bo­lup, be­de­ni­mi­zi go­ra­ýar we dür­li ke­sel­le­re gar­şy gö­reş­mä­ge kö­mek ed­ýär. Şeý­le hem ga­py­zyň dü­zü­min­dä­ki C wi­ta­mi­ni we suw dü­zü­mi ýa­ra­la­ryň çalt bit­me­gi­ne oňyn tä­sir ed­ýär.
Mun­dan baş­ga-da, gar­pyz süňk­le­riň sag­dyn­ly­gy üçin aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. Gar­pyz be­den­de kal­si­niň sak­lan­ma­gy­na kö­mek ed­ýän, süňk­le­riň we bo­gun­la­ryň sag­dyn bol­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän ka­li­ýe baý­dyr.
Bu­lar­dan baş­ga-da, ýü­rek, da­mar, göz üçin hem peý­da­ly aý­ra­tyn­lyk­la­ra eýe bo­lan gar­pyz böw­rek­le­ri go­ra­ma­ga hem kö­mek ed­ýär.
Dür­li wi­ta­min­le­re we mi­ne­ral­la­ra baý bo­lan gar­py­zyň 100 gra­my be­de­ni­mi­zi 120 mg ka­liý, 11 mg mag­niý, 7 mg kal­siý, 5,5 mg fos­for, 0,3 mg de­mir we 0,1 mg sink bi­len baý­laş­dyr­ýar.
Umu­man, dür­li mi­we­dir gök önüm­le­re baý bo­lan sa­ha­wat­ly türk­men top­ra­gy adam sag­ly­gy­na baý önüm­le­ri özün­de jem­le­ýär. Gar­pyz – kä­di­ler maş­ga­la­sy­na de­giş­li bir­ýyl­lyk ösüm­lik bo­lup, onuň bal­da­gy 2-3 met­re çen­li uzap, mi­we­si to­ga­lak, da­şy ýyl­ma­nak, eti bol­sa gül­gü­ne ýa-da gy­zyl bol­ýar. Gar­pyz has ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri halk te­bip­çi­li­gin­de sag­ly­gy ber­kit­mek, ke­sel be­jer­mek mak­sa­dy bi­len ula­ny­lyp gel­nip­dir. Onuň wa­ta­ny Af­ri­ka ha­sap­la­nyl­ýar. Luk­man­çy­lyk yl­my ta­ra­pyn­dan hem gar­py­zyň sag­ly­ga tä­si­ri öw­re­ni­len­dir. Onuň dü­zü­min­de be­den­de ýe­ňil öz­leş­ýän ug­le­wod­lar, С, PP we В ýo­kum­la­ry, mag­niý, ka­liý, de­mir ýa­ly ada­ma ze­rur bo­lan mad­da­lar bar. Ýü­rek, gan da­mar ke­sel­li­le­re, böw­rek agy­ry­syn­dan ejir çek­ýän­le­re gar­py­zy köp­räk iý­mek mas­la­hat be­ril­ýär.

Jeý­hun GEL­DI­ÝEW,

S. A. Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА