«App­le Inc.»-iň se­na­ga­ty: elekt­ro­ni­ka, mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­sy. Önüm­le­ri: plan­şet­ler, el te­le­fon­la­ry, aý­dym-saz ple­ýer­le­ri we ş.m.

«App­le» dün­ýä­dä­ki iň gym­mat brend hasaplanýar. Hä­zir­ki wagt­da kom­pa­ni­ýa­nyň ny­şa­ny köp­ler ta­ra­pyn­dan yk­rar edi­len­dir. Ba­ha be­riş gu­ra­ma­la­ry­nyň hü­när­men­le­ri bu brendi 323 mil­liard dol­lar ba­ha­lan­dyr­ýar­lar. Bu kom­pa­ni­ýa 1976-njy ýy­lyň 1-nji ap­re­lin­de Stiw Wozn­ýak, Ro­nald Ueyn we Stiw Jobs ta­ra­pyn­dan esas­lan­dy­ryl­dy. Üç­lük il­ki öý komp­ýu­ter­le­ri­ni ýyg­nap, komp­ýu­ter­le­re mah­sus mo­del­le­ri ön­dü­rip baş­la­dy. Ýö­ne iň uly üs­tün­lik soň­ky ýyl­lar­da «App­le» öz yk­jam önüm­le­ri­ni – «iP­ho­ne» smart­fon­la­ry­ny we «iPad» plan­şet­le­ri­ni dün­ýä ta­na­dan­da ýü­ze çyk­dy. «App­le Inc.» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň önüm­le­ri­niň ge­ri­mi bar­ha gi­ňe­ýär: akyl­ly sa­gat­lar, komp­ýu­ter­ler, no­ut­buk­lar, plan­şet­ler, smart­fon­lar we ş.m. Hä­zir­ki wagt­da bu kom­pa­ni­ýa­nyň dün­ýä­de 132 müň tö­we­re­gi iş­gä­ri, müň­ler­çe eda­ra­sy, söw­da dü­kan­la­ry we hyz­mat mer­kez­le­ri bar. «App­le»-iň mer­ke­zi ABŞ-nyň Ka­li­for­ni­ýa şta­ty­nyň Ku­per­ti­no şä­he­rin­de ýer­leş­ýär.

«Amazon»-yň senagaty: bölek satuw söwdasy.

«Ama­zon» dün­ýä­de iň meş­hur 4-nji brend bo­lup, ba­zar ba­ha­sy bo­ýun­ça iň gym­mat kom­pa­ni­ýa­la­ryň ha­ta­ryn­da dur­ýar. «Ama­zon» in­ter­net­de dür­li ha­ryt­la­ry sat­ýan we elt­ýän ame­ri­kan bö­lek sa­tuw kom­pa­ni­ýa­sy­dyr. In­ter­net ula­ny­jy­la­ry, üp­jün edi­ji­ler we ön­dü­ri­ji­ler «Ama­zon» web sa­hy­pa­sy­ny on­laýn meý­dan­ça hök­mün­de ula­nyp, is­len­dik önü­mi öz­baş­dak sa­typ bi­ler­ler. Kom­pa­ni­ýa­nyň esa­sy ug­ry dür­li ha­ryt­la­ry sat­mak­dyr. Bu kom­pa­ni­ýa 1994-nji ýyl­da Jeff Be­zos ta­ra­pyn­dan esas­lan­dy­ryl­dy. «Ama­zon»-yň mer­ke­zi Wa­şing­to­nyň Sietl şä­he­rin­de ýer­leş­ýär. Umu­my çak­la­ma­la­ra gö­rä, kom­pa­ni­ýa­nyň, tak­my­nan, 647 müň 500 iş­gä­ri we hä­zir­ki wagt­da 162 mil­liard dol­lar­dan gow­rak em­lä­gi bar. Ýyl­lyk do­la­ny­şy­gy, tak­my­nan, 232 mil­liard dol­la­ra ba­ra­bar­dyr.

«Micro­soft»-yň se­na­ga­ty: prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi. Önüm­le­ri: «Micro­soft Of­fice», «Micro­soft Win­dows», «Xbox».

Bütin dün­ýä­de meş­hur bo­lan bu kom­pa­ni­ýa 1975-nji ýyl­da dün­ýä­niň iň baý adam­la­ry­nyň bi­ri bo­lan Bill Geýts ta­ra­pyn­dan dö­re­dil­di. Şol dö­wür­de «Micro­soft» ha­sap­la­ýyş işi ula­ny­jy üçin amat­ly bo­lan, öý komp­ýu­ter­le­ri üçin prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­ni ulan­ma­gy tek­lip eden il­kin­ji prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­ni dö­re­di­ji bol­dy. Bu prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi – Win­dows ope­ra­si­ýa ul­ga­my ada­ty ula­ny­jy­la­ra komp­ýu­ter ha­sap­la­ýyş en­dik­le­ri­ni aň­sat­lyk bi­len ös­dür­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ul­gam kom­pa­ni­ýa üs­tün­lik we uly gir­de­ji ge­tir­di. Hä­zir­ki wagt­da «Micro­soft» komp­ýu­ter prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi ba­za­ryn­da öň­de­ba­ry­jy kom­pa­ni­ýa­la­ryň bi­ri­dir. Mun­dan baş­ga-da, «Micro­soft» öz yk­jam en­jam­la­ry­ny, es­bap­la­ry­ny, wi­deo, ses we ofis en­jam­la­ry­ny ön­dür­ýär. Kor­po­ra­tiw ştab-kwar­ti­ra­sy ABŞ-nyň Wa­şing­ton şta­ty­nyň Red­mond şä­he­rin­de ýer­leş­ýär.

«Go­og­le»-yň se­na­ga­ty: in­ter­net ulgamy.

Inter­net­dä­ki iň uly göz­leg ul­ga­my «Go­og­le» glo­bal ul­ga­myň äh­li ula­ny­jy­la­ry­na mä­lim­dir. Şo­nuň üçin «Go­og­le» dün­ýä sa­na­wyn­da öň­de­li­gi eýe­le­ýär. Hü­när­men­ler onuň ba­ha­sy­ny 167,7 mil­liard dol­lar di­ýip çak­la­ýar­lar. Bu kom­pa­ni­ýa dün­ýä­de ikin­ji orun­da dur­ýar. 1993-nji ýyl­da Ser­geý Brin we Lar­ri Peýj ta­ra­pyn­dan dö­re­di­len bu kom­pa­ni­ýa gün­de mil­liard­lar­ça so­ra­gy iş­le­ýän göz­leg hyz­ma­ty­na ün­si jem­le­ýär. Ösen göz­leg ul­ga­my­nyň kö­me­gi bi­len hyz­ma­ty dö­re­di­ji­ler kom­pa­ni­ýa üçin gir­de­ji­niň iň uly pa­ýy­ny dö­re­den in­ter­net­de iň güýç­li ma­ha­bat top­lu­my­ny dur­mu­şa ge­çir­me­gi ba­şar­dy­lar. Şeý­le-de bol­sa bu kom­pa­ni­ýa­nyň ýe­ke-täk önü­mi däl, wag­tyň geç­me­gi bi­len köp san­ly tä­ze tas­la­ma iş­le­nip dü­zül­di. «Go­og­le» hä­zir­ki wagt­da olar bi­len iş­le­mek üçin ni­ýet­le­nen yk­jam en­jam­la­ry we prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­ni ön­dür­ýär: «You­Tu­be», «Gmail», «Go­og­le Maps», «Go­og­le Ad­Words» we ş.m. köp san­ly meş­hur in­ter­net hyz­mat­la­ry­na eýe­lik ed­ýär. Baş eda­ra bi­na­sy ABŞ-nyň Ka­li­for­ni­ýa şä­he­rin­de ýer­leş­ýär.

«Sam­sung»-yň se­na­ga­ty: elekt­ro­ni­ka. Önüm­le­ri: elekt­ro­ni­ka, en­jam­lar, gä­mi gur­lu­şy­gy, awia­si­ýa in­že­ner­çi­li­gi, ma­li­ýe, hi­mi­ýa we ş.m.

«Samsung» elekt­ro­ni­ka ön­dü­ri­ji­si hök­mün­de bü­tin dün­ýä­de yk­rar edil­di. Bu kom­pa­ni­ýa 1938-nji ýyl­da Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­syn­da esas­lan­dy­ryl­dy. 1980-nji ýyl­da «Sam­sung» ser­gin­le­di­ji­le­ri­niň il­kin­ji mo­del­le­ri­ni Ýew­ro­pa we Azi­ýa ba­zar­la­ryn­da sa­tu­wa çy­kar­dy. Bu bol­sa ho­wa en­jam­la­ry pu­da­gyn­da üs­tün­lik­li ösü­şi­niň baş­lan­gy­jy bol­dy. 1983-nji ýyl­da «Sam­sung» kom­pa­ni­ýa­sy şah­sy kompýu­ter­le­ri, 1991-1992-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da il­kin­ji el te­le­fo­ny­ny ön­dü­rip baş­la­dy. 1999-njy ýyl­da «Sam­sung Electro­nics» sarp edi­ji elekt­ro­ni­ka önüm­çi­lik ka­te­go­ri­ýa­syn­da «For­bes Glo­bal» žur­na­ly­nyň baý­ra­gy­ny al­dy. Kom­pa­ni­ýa Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­nyň Kýon­gi­do şä­he­ri­niň mer­ke­zi Su­won­da ýer­leş­ýär.

«Coca-Cola»-nyň se­na­ga­ty: azyk se­na­ga­ty. Önüm­le­ri: al­ko­gol­syz iç­gi­ler.

Dünýäde iň meş­hur gaz­lan­dy­ry­lan al­ko­gol­syz iç­gi­le­ri ön­dür­ýän «Coca-Cola» kom­pa­ni­ýa­sy ýyl­da 6 mil­liard dol­lar­dan gow­rak gir­de­ji ga­zan­ýar. Bu kom­pa­ni­ýa 1882-nji ýyl­da esas­lan­dy­ryl­dy. Hä­zir­ki wagt­da kom­pa­ni­ýa­nyň önüm­ler top­lu­myn­da «Fan­ta», «Spri­te», «Di­et Coke» we «Schwep­pes» ýa­ly iç­gi­ler hem bar. Köp san­ly em­läk­li, ýo­ka­ry gir­de­ji­li we köp iş­gär­li «Coca-Cola» bren­di­niň gym­ma­ty 59,2 mil­liard dol­lar diý­lip çak­la­nyl­ýar. Baş eda­ra bi­na­sy ABŞ-nyň Jor­ji­ýa şta­ty­nyň At­lan­ta şä­he­rin­de ýer­leş­ýär.

«Mer­ce­des-Benz»-iň se­na­ga­ty: aw­tou­lag önüm­çi­li­gi. Önüm­le­ri: aw­tou­lag­lar.

Dünýäniň iň meş­hur aw­tou­lag brendleriniň bi­ri bo­lan Ger­ma­ni­ýa­nyň «Mer­se­des-Benz» kom­pa­ni­ýa­sy 1926-njy ýyl­da esas­lan­dy­ryl­dy. 2018-nji ýyl­dan baş­lap aw­tou­lag ön­dür­ýän kom­pa­ni­ýa­la­ryň sa­na­wyn­da «Mer­se­des-Benz» ikin­ji or­ny eýe­le­ýär. «Mer­se­des-Benz» dün­ýä bel­li pre­mi­um aw­tou­lag­la­ry, aw­to­bus­la­ry we ýük aw­tou­lag­la­ry­ny ön­dür­ýär. Kom­pa­ni­ýa­nyň, tak­my­nan, 168 müň iş­gä­ri bar. Baş eda­ra bi­na­sy Ger­ma­ni­ýa­nyň Ştut­gart şä­he­rin­de ýer­leş­ýär.