Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti Gurbanguly Berdimuhamedowyň pa­ra­sat­ly baş­lan­gyç­la­ry ne­ti­je­sin­de ýur­du­myz ha­ky­kat­dan hem hal­ka­ra ulag ul­ga­my­nyň “al­tyn hal­ka­sy­na” öw­rül­ýär. Mu­ňa mil­li Li­de­ri­mi­ziň baş­lan­gy­jy esa­syn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň (BMG) Baş Sek­re­ta­ry­nyň ýa­kyn­dan gol­daw ber­me­gin­de paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat­da ge­çi­ril­ýän Dur­nuk­ly ulag ul­ga­my bo­ýun­ça birinji Äh­lu­mu­my mas­la­hat hem aý­dyň my­sal bo­lup dur­ýar.
Bu mas­la­hat ta­ry­hy äh­mi­ýe­te eýe bo­lup, il­kin­ji ge­zek äh­lu­mu­my de­re­je­de dün­ýä­niň ulag ul­ga­my­nyň me­se­le­le­ri­ne se­re­dil­me­gi­ne hem-de ýa­ňy-ýa­kyn­da ka­bul edi­len BMG-niň äh­lu­mu­my dur­nuk­ly ösü­şi bo­ýun­ça 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin Mak­sat­na­ma­sy­nyň çä­gin­de ulag ul­ga­my­nyň ösü­şi­niň ge­le­je­gi­ni kes­git­le­mä­ge ýar­dam be­rer.
Dur­nuk­ly ulag ulgamy bo­ýun­ça Äh­lu­mu­my mas­la­ha­tyň we 2016-njy ýy­lyň 27-nji no­ýab­ryn­da ge­çi­ril­me­gi me­ýil­leş­di­ri­len Ulag ulgamy bo­ýun­ça Işe­wür­lik Fo­ru­myň çäk­le­rin­de awia­si­ýa, aw­to­mo­bil, de­mir ýol we de­ňiz ulag­la­ry­nyň hä­zir­ki ýag­da­ýy we ösüş müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lar. Işe­wür­lik fo­ru­myn­da esa­sy we kö­mek­çi ulag üp­jün­çi­lik ul­ga­my­na ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek, ulag ul­ga­myn­da in­no­wa­si­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak we howp­suz­lyk bi­len bag­ly me­se­le­leri mas­la­hat­laş­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär.
2016-njy ýy­lyň 16-njy sent­ýab­ryn­da Aş­ga­bat­da Dur­nuk­ly ulag ul­ga­my bo­ýun­ça bi­rin­ji Äh­lu­mu­my mas­la­ha­ta ba­gyş­la­nan me­dia-fo­rum ge­çi­ril­di. Fo­ru­myň çäk­le­rin­de Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Azi­ýa we Ýu­waş um­man sebiti bo­ýun­ça Yk­dy­sa­dy we Dur­muş ko­mis­si­ýa­sy­nyň (ES­KA­TO), Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Ýew­ro­pa yk­dy­sa­dy ko­mis­si­ýa­sy­nyň (UNECE), Hal­ka­ra aw­to­mo­bil ulag­la­ry bir­le­şi­gi­niň (IRU), Hal­ka­ra de­ňiz gu­ra­ma­sy­nyň (MMO) we De­mir­ ýol hyz­mat­daş­lyk gu­ra­ma­sy­nyň (OSJD) we­kil­le­ri çy­kyş edip, Aş­ga­bat­da ge­çi­ril­jek mas­la­ha­tyň ulag ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyny iş­jeň­leş­dir­mek ba­bat­da uly äh­mi­ýe­te eýe bol­jak­dy­gy­ny mä­lim et­diler.
Azi­ýa bi­len Ýew­ro­panyň ara­ly­gyn­da ýer­leş­ýän Türk­me­nis­tan il­kin­ji no­bat­da hä­zir­ki­ za­man ulag ul­ga­my­nyň, şol san­da lo­gis­ti­ki mer­kez­le­ri­niň dö­re­dil­me­gi­ne uly üns ber­ýär hem-de De­mir­ga­zyk-Gü­nor­ta we Gün­do­gar-Gün­ba­tar ugur­larda se­bit­le­ýin ulag ge­çel­ge­le­ri­ni ös­dür­mek ug­run­da goň­şy döw­let­ler bi­len oňyn hyz­mat­daş­ly­k gatnaşyklaryny alyp bar­ýar. Hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­le­ri­ni ös­dür­mek bo­ýun­ça äh­lu­mu­my de­re­je­de gi­ňiş­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gyň ba­şy­ny baş­lan Türk­me­nis­tan 2014-nji we 2015-nji ýyl­la­r­da köp san­ly ýurt­lar ta­ra­pyn­dan ka­bul edi­len BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň iki sa­ny Ka­rar­na­ma­sy­nyň baş­laý­jy­sy bol­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ulag-ara­gat­na­şyk ul­ga­my­ny ös­dür­mä­ge we ony döw­re­bap, hal­ka­ra de­re­je­le­re ýe­tir­mä­ge aý­ra­tyn uly üns ber­ýär. Se­bä­bi ulag we ara­gat­na­şyk yk­dy­sa­dy­ýe­tiň esa­sy­ny düz­ýän ul­gam­la­ryň bi­ri­dir. Bi­rin­ji­den, ulag-ara­gat­na­şyk ul­ga­my ýur­duň içer­ki önüm­çi­lik gat­na­şyk­la­ry­ny üp­jün et­mek­de aý­gyt­ly äh­mi­ýe­te eýe bol­ýan bol­sa, beý­le­ki bir ta­rap­dan, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dün­ýä­niň yk­dy­sa­dy ul­ga­my­na bäh­bit­li ugur­lar bi­len ara­laş­ma­gy­nyň mad­dy bin­ýa­dy­ny düz­ýär.Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň glo­bal­laş­ýan, hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyň giň ge­rim­ler bi­len ös­ýän şert­le­rin­de döw­re­bap ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­ni dö­ret­mek hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ta­ra­pyn­dan öňe sü­rül­ýän ju­da äh­mi­ýet­li we­zi­pe­le­riň ha­ta­ry­na gir­ýär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň taý­syz ta­gal­la­la­ry bi­len ýur­du­my­zyň ulag ul­ga­my­ny ös­dür­mek ba­bat­da iri möç­ber­li tas­la­ma­lar yzy­gi­der­li ama­la aşy­ryl­ýar. Mil­li Li­de­ri­miz De­mir­ga­zyk-Gü­nor­ta ulag ge­çel­ge­si­niň mö­hüm bö­le­gi bo­lan Ga­za­gys­tan-Türk­me­nis­tan-Eý­ran hal­ka­ra de­mir ýo­lu­ny gur­mak­ly­gy esa­sy we­zi­pe­le­riň ha­ta­ryn­da goý­dy. 2014-nji ýyl­da “Asy­ryň gur­lu­şy­gy” ta­mam­lan­dy we üç döw­le­tiň – Türk­me­nis­ta­nyň, Ga­za­gys­ta­nyň we Eý­ran Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­dent­le­ri­niň gat­naş­ma­gyn­da da­ba­ra­ly ýag­daý­da ulan­ma­ga be­ril­di. Üç döw­le­tiň Pre­zi­dent­le­ri­niň bu çä­rä gat­naş­mak­la­ry bu de­mir ­ýo­luň Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­ti üçin örän äh­mi­ýet­li­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär.
Ýur­du­myz­da ýol-ulag dü­zü­mi­niň kä­mil de­re­je­de döw­re­bap­laş­dy­rylýandygyny hem-de bu ugur­da se­bit üçin, tu­tuş dün­ýä üçin äh­mi­ýet­li bo­lan iri göw­rüm­li tas­la­ma­la­ryň en­çe­me­si­niň dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän­di­gi­ni we ge­çi­ri­len­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Ata­my­rat-Ker­ki­çi de­mir­ ýol we aw­to­mo­bil köp­rü­le­ri­niň gu­rul­ma­gy, hä­zir­ki wagt­da Türk­me­na­bat-Fa­rap köp­rü­le­ri­niň gur­lu­şyk­la­ry­nyň güýç­li dep­gin­de al­nyp ba­ryl­ma­gy, Türk­me­nis­tan-Ow­ga­nys­tan-Tä­ji­gis­tan de­mir ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy­nyň bat­ly dep­gin­ler­de do­wam et­di­ril­me­gi, ýur­du­my­zyň gün­do­ga­ry­ny gün­ba­ta­ry, gü­nor­ta­sy­ny de­mir­ga­zy­gy bi­len bag­la­nyş­dyr­ýan aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň dur­ku­nyň tä­ze­len­me­gi, hal­ka­ra ülňülerine la­ýyk gel­ýän tä­ze aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň, es­ta­ka­da­la­ryň, köp­rü­le­riň gu­rul­ma­gy, Aş­ga­bat we Türk­men­ba­şy şä­he­rin­de tä­ze ho­wa men­zil­le­ri­niň top­lu­my­nyň ulan­ma­ga be­ril­me­gi, “Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň de­ňiz der­we­ze­si” ady­ny alan Türk­men­ba­şy de­ňiz por­tu­ny düýp­li döw­re­bap­laş­dyr­mak bo­ýun­ça iş­le­riň ge­çi­ril­me­gi mu­nuň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny ber­kit­mek­de, hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gynyň ge­ri­mi­ni gi­ňelt­mek­de, türk­men ha­ryt­la­ry­nyň dün­ýä­niň äh­li kün­jek­le­ri­ne yk­dy­sa­dy taý­dan bäh­bit­li ugur­lar bi­len bar­ma­gyn­da BMG­-niň Baş As­samb­le­ýa­sy ta­ra­pyn­dan ka­bul edi­len “Dur­nuk­ly ösüş üçin hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyny üp­jün et­mek­de ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­niň tutýan or­ny” at­ly Re­zol­ýu­si­ýa­nyň äh­mi­ýe­ti örän ulu­dyr. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, 2014-nji ýy­lyň sent­ýabr aýyn­da Aş­ga­bat şä­he­rin­de ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­niň äh­mi­ýe­ti­ne ba­gyş­la­nan hal­ka­ra mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di we şo­nuň ne­ti­je­sin­de ka­bul edi­len Aş­ga­bat Jar­na­ma­syn­da ulag we üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­ni top­lum­la­ýyn ös­dür­me­giň esa­sy ugur­la­ry öz be­ýa­ny­ny tap­dy.
Hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyny ös­dür­mek­de Gü­nor­ta-Kaw­kaz ug­ry bi­len Azer­baý­jan we Gru­zi­ýa döw­let­le­ri­niň üs­tün­den geç­jek Ýew­ro­pa ýurt­la­ry­na üs­ta­şyr geç­ýän ge­çel­gä­ni dö­ret­me­giň hem äh­mi­ýe­ti ulu­dyr. Mun­dan baş­ga-da Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bi­len Mer­ke­zi Azi­ýa­da nus­ga­lyk aw­to­mo­bil ýo­lu­ny gur­mak ba­bat­da­ky tek­lip hem de­giş­li hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry ta­ra­pyn­dan gyz­gyn gol­da­wa eýe bol­dy.
Şeýle hem, Öz­be­gis­tan-Türk­me­nis­tan-Eý­ran-Oman ulag ge­çel­ge­si ýo­ka­ry de­re­je­de ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­ýan we ama­la aşy­ryl­ma­gy­na gün­sa­ýyn ýa­kyn­la­şyl­ýan uly tas­la­ma­la­ryň bi­ri­dir.
Mil­li Li­de­ri­miz Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň mej­lis­le­rin­de, Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy­nyň döw­let Ýol­baş­çy­la­ry­nyň Ge­ňeş­le­rin­de, Şan­haý Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň sam­mit­le­rin­de, şeý­le hem ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çiril­ýän du­şu­şyk­la­r­da eden çy­kyş­la­ryn­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry ös­dür­me­giň, şol san­da ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­ni gur­ma­gyň me­se­le­le­ri­ni ara alyp mas­la­hat­laş­ýar we bu ba­bat­da Türk­me­nis­ta­nyň öňe sür­ýän baş­lan­gyç­la­ry­ny yzy­gi­der­li be­ýan edip gel­ýär.
Bu gün Türk­me­nis­tan özü­niň ulag-lo­gis­ti­ka hyz­ma­ty­ny tek­lip edip, dün­ýä ba­za­ry­na çyk­ýar. Bu tek­lip mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe bo­lup, uly is­leg­den peý­da­lan­ýar. Mu­ňa 2016-njy ýy­lyň ba­şyn­da he­re­ke­te gi­ri­zi­len tä­ze hal­ka­ra gat­na­wy – Hy­taý-Ga­za­gys­tan-Türk­me­nis­tan-Eý­ran bo­ýun­ça gat­na­ýan ot­ly hem aý­dyň gü­wä geç­ýär. Şun­dan gör­nü­şi ýa­ly, hä­zir­ki wagt­da Türk­me­nis­tan­da ulag ul­ga­my­nyň işi­ni kä­mil­leş­dir­mekde we hal­ka­ra ulag hal­ka­la­ry­na bi­rik­dir­mekde yzy­gi­der­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Ola­ra hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry ta­ra­pyn­dan my­na­syp ba­ha be­ril­ýär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýur­du­myz üçin hem-de tu­tuş Ýer şa­ry­nyň äh­li halk­la­ry üçin örän uly we ta­ry­hy äh­mi­ýet­li baş­lan­gyç­la­ry­nyň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy ta­ra­pyn­dan yk­rar edil­me­gi ýur­du­myz­da al­nyp ba­ryl­ýan yn­san­per­wer da­şa­ry we içe­ri sy­ýa­sat­la­ra, ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­le­re go­ýul­ýan be­lent sar­pa­dan ny­şan­dyr.
Goý, mil­li Li­de­ri­mi­ziň ýur­du­my­zyň hal­ka­ra ab­raý – mer­te­be­si­ni be­lent­den-be­len­de gö­ter­ýän baş­lan­gyç­la­ry el­my­da­ma uly ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin!

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА