Gündogaryň görnükli şahyr-filosofy, türkmen edebiýatynyň nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy 2024-nji ýylda belleniler. Häzirki wagtda ýurdumyzda bu ýubileýe taýýarlyk işleri eýýäm başlandy. Bu Magtymgulynyň döredijiliginiň gerimi we onuň türkmeniň ruhy durmuşyndaky orny bilen baglanyşyklydyr. Çünki şahyr hemişe olaryň pikirlerini we umyt-arzuwlaryny beýan edip, pähim-paýhasyň we ýokary ahlagyň nusgasy saýylypdyr. Watan söýgüsine, agzybirlige we doganlyga çagyryş edýän türkmen halkynyň beýik oglunyň şahyrana setirlerinde beýan edilýän çuňňur pikirler diňe bir türkmeniň ýüreginde däl, eýsem beýleki halklaryň wekillerinde-de ýaňlanýar.
2024-nji ýylda geçiriljek türkmen edebiýatynyň nusgawy şahyrynyň şanly senesi mynasybetli birnäçe çäreleri amala aşyrmak meýilleşdirilýär. Hususan-da, bütin adamzadyň altyn genji-hazynasyna giren Magtymguly Pyragynyň baý edebi mirasyny çuňňur öwrenmek we dünýäde giňden wagyz etmek maksady bilen, XVIII asyryň meşhur akyldar şahyrynyň ömrüne we döredijiligine bagyşlanylan ýörite internet-portalyny döretmek maksat edinilýär.
Soňky ýyllarda beýik ynsanperwer şahyr Magtymgulynyň goşgular ýygyndylary dünýäniň köp dillerine, şol sanda türk, rus, iňlis, azerbaýjan, arap, ermeni, belarus, gazak, özbek, täjik, gruzin, ukrain, hytaý, ýapon, rumyn we beýleki dillerine terjime edildi. Beýik şahyryň ýubileýine meýilleşdirilen çäreler onuň iň baý edebi mirasyny has çuňňur öwrenilmegine we giňden ýaýramagyna goşant goşar. Magtymguly Pyragy diňe türkmen edebiýatyna däl, eýsem dünýä edebiýatyna hem goşant goşan ajaýyp söz ussadydyr.
Şeýle hem häzirki zamanyň sanly tehnologiýalarynyň üsti bilen şahyra degişli ähli maglumatlary özünde jemleýän ilkinji gezek “Magtymguly Pyragy ensiklopediýasyny” döretmek; sanly we neşir görnüşindäki “Magtymguly Pyragy diwanyny” taýýarlamak; türkmen şahyrynyň şygyrlaryny dünýäniň dürli dillerine terjime etmek hem-de olaryň tanyşdyrylyş dabaralaryny, kitap sergilerini, döredijilik duşuşyklaryny geçirmek, ylmy-barlag işlerini taýýarlamak meýilleşdirildi.
Halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda akyldar şahyryň edebi mirasyny dünýä derejesinde öwrenmegi hem-de wagyz etmegi ýola goýmak maksat edinilýär. Şu maksatlar bilen 2024-nji ýylda Aşgabat şäherinde Halkara ylmy maslahatyny geçirmek meýilleşdirilýär. Onuň halkara guramalary bilen hyzmatdaşlykda geçirilmegi şahyr-filosofyň edebi mirasyny dünýä derejesinde öwrenmäge we ýaýratmaga täze itergi berer.
Munuň üçin döredilen guramaçylyk topary, möhüm senäni – Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny bellemek maksady bilen milli we halkara çäreleri taýýarlamak we geçirmek bilen meşgullanar. Milli derejedäki möhüm wakalardan biri, şu ýyl ýurduň garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny bellemegiň çäginde Kopetdagyň ajaýyp dag eteklerinde Magtymguly Pyragynyň täze ýadygärligiň açylmagy bolar. Bu diňe bir beýik türkmen şahyrynyň we akyldarynyň döredijilik mirasynyň häzirki nesiller tarapyndan çuňňur hormat goýmagyň nyşanyna öwrülmän, eýsem milli medeniýetiň goralmagy we dünýä jemgyýetçiliginiň gymmatlyklary bilen giňden tanyşmagy üçin Garaşsyzlygyň ähmiýetini hem ýüze çykarar.
Aşgabadyň merkezinde, Magtymguly skwerinde, takmynan, ýarym asyr mundan ozal adybir şaýolda türkmen edebiýatynyň beýik nusgawy şahyrynyň ýadygärligi guruldy. Tebigy daşdan we betondan ýasalan heýkel heýkeltaraş W. Popow we binagärler W.Wysotin we W.Kutumow tarapyndan ýasaldy.
Birnäçe ýyl ozal paýtagtyň günorta künjündäki Köpetdagyň dag eňňidinde Magtymguly Pyragynyň ýadygärligini gurmak we bu ýerde çeper okaýyşlary, edebi agşamlary we köpçülikleýin medeni çäreleri guramak üçin ähli şertleri döretmek kararyna gelindi. Türkmenistanyň halk suratkeşi, heýkeltaraş Saragt Babaýewe 60 metr beýiklikdäki täze ýadygärligi döretmek tabşyryldy. Magtymguly adyndaky halkara baýragynyň iki gezek eýesi Saragt Babaýew üçin bu şahyryň ýadygärligi boýunça ilkinji iş däl. Onuň döreden türkmen edebiýatynyň nusgawy şahyrlarynyň heýkelleri Stawropolda, Astrahanda (Russiýa), Ankarada (Türkiýe) oturdyldy.
Şeýle-de bolsa, täze heýkeltaraşlyk taslamasy özboluşlylygy we göwrümi bilen tapawutlanýar. Ägirt ýadygärlik döretmekde heýkeltaraşa hünärmenler topary – ulaldyjylar, metal eredijiler, kebşirleýjiler, krançylar, ulag işgärleri kömek edýär. Hasaplamalara görä, beýik akyldaryň keşbini ebedileşdirmek üçin müň tonna bürünç ulanylar. Saglyk ýolunyň golaýyndaky tebigy depäniň üstünde ýerleşýän heýkeltaraş kompozisiýasynyň töwereginde seýilgäh zolagy peýda bolar.
Hallygül Bakaşowa,
Balkan welaýatynyň Etrek etrap merkezi kitaphanasynyň kitaphanaçysy.
