9 sanynyň täsindigi, haýran galdyryjydygy barada pikir edip gördüňizmi? Eger bu sowala «ýok» diýip jogap berýän bolsaňyz, okamagy dowam ediň! Ilki bilen 9-a bölünýän sanlara seredeliň: 9, 18, 27, 36, 45, 54, 63, 72, 81, 90, 99, 108, 117, 126, 135, … Üns beren bolsaňyz, bularyň arasynda iki we üç belgili sanlary goşanymyzda ählisiniň netijesi 9 bolýar. Mysal üçin 18; 1+ 8 = 9 ýa-da 135; 1+ 3 + 5 = 9. Bu mysala gabat gelmeýän 99 hem bar. Emma bu sanyň belgileriniň jemi hem 18 bolup, 1 bilen 8-i goşanymyzda ýene-de jogaby 9 çykýar.
Haýsydyr bir sanyň 9-a galyndysyz bölünýändigini ýa-da bölünmeýändigini bilmek üçin onuň belgilerini goşmak ýeterlikdir. Görşümiz ýaly 9 sany örän täsin eken, şeýle dälmi?
Şeýle bolansoň, bu san käbir tapmaçalarda hem ulanylýar. Geliň, şol tapmaçalaryň birini öwreneliň! Bu tapmaçany öz deň-duşlaryňyzdan ýa-da ululardan sorap bilersiňiz!
Iki ýa-da üç belgili san belläň! Bu sanyň belgilerini goşuň! Ilki bellän sanyňyzy çykan netijeden aýryň! Çykan netijedäki sanyň belgilerini goşuň! Onuň netijesi jübüt san bolsa 5-e, täk san bolsa 10-a köpeldiň! Bu sandan 15-i aýryň! Jogabyňyz 75-mi?
Muňa bir mysal bereliň! Aýdaly 47 sanyny bellediňiz. 4 + 7 = 11. 47-den 11-i aýyrsak 36 galýar. 3 + 6 = 9, ýagny täk san. Bu sany 10-a köpeltsek 90 bolýar. 90 – 15 = 75.
Has ulurak sanda hem barlap göreliň! Mysal üçin 831 sanyny bellediňiz. 8 + 3 + 1 = 12; 831 – 12 = 819; 8 + 1 + 9 = 18. Netije jübüt san boldy. Onda 18-i 5-e köpeltmeli bolýarys. Netije 90. 90-dan 15-i aýyrsak 75 bolýar.
Şeýle sowaly beren deň-duşuňyz çykan netijäni görende haýran galsa gerek!