Aç­göz til­ki we küý­ze

Bir bar eken, bir ýok eken. Ir zamanlarda tokaýda bir ýal­ta til­ki ýaşaýan eken. Ol gar­ny­ny otarmak üçin hemişe to­ka­ýyň beý­le­ki jandar­la­rynyň ýa­ny­na ba­ryp, olaryň awundan iý­ýän eken. Ol şeý­le bir ýal­ta bolup, onuň ýaltalygynyň soňy gelmändir. Em­ma wagtyň geçmegi bilen tilkiniň bu bolşuny to­kaý jandar­lary halaman, ony eklemekden ýüz dönderip ugrapdyrlar. Me­kir til­ki in­di ola­ryň üs­ti bi­len gar­ny­ny doý­rup bil­me­jek­di­gi­ne gö­z ýe­tirip, bu ýerden garasyny saýlamaly diýen karara gelýär. Ol az ýöräp, köp ýöräp ahyry bir külbäniň üstünden barýar. Tilki külbäniň gabat garşysynda çommalypdyr-da, ony syn­la­ma­ga durýar. Birdenem tilkiniň bur­nu­na ýa­kym­ly ys­lar urup ug­raýar. Bu ýerde gar­ry­ja kempir ýa­şa­ýan eken. Ol şol gün çö­rek bi­şi­rip, syg­ryn­y sagyp, süýt hem bişiren eken. Kempir öýüň ilersin­däki ekin meý­da­ny­na çy­kan wagty, til­ki ja­ýa gir­me­giň alajyny gözläp ugrapdyr. Ol ahy­rsoňy aş­ha­na­nyň pen­ji­re­si­niň açyk­dy­gy­ny gö­rüp, şol ýer­den böküp içeri gi­rip­dir. Ol tä­ze bi­şen me­le-mys­syk çö­regi lak-luk atyp, süý­di hem içip­dir. Ol bu ýerde başga-da gabat gelen zady ýalmapdyr. Aç­göz til­ki mu­nuň bi­lenem oň­man, sekiniň üs­tün­dä­ki küý­zä kel­le­si­ni so­kup, içindäki süýdi başyna çekipdir. Süý­di soň­ky dam­ja­sy­na çen­li sokga soran ýalmawuz til­ki kel­le­si­ni küý­ze­den çy­kar­makçy bo­lan­da bu oňa ba­şar­tman­dyr. Şol mahal öýü­ne do­la­nan kempir aş­ha­na­daky kel­le­si küý­ze­li til­ki­ni gö­rüp, ör gökden gelipdir. Kempiriň gelen­di­gi­ni aňan til­ki pen­ji­re­den böküp ökjäni göteripdir. Öňüni görmän gaçyp barýan tilki ugruny ýitirip, şo barşyna derýanyň içine gaçypdyr. Bu gülkünç ahwalaty synlap duran gurbaga kenardaky daşlaryň birini alyp, küý­zä­ni dö­wüpdir-de, til­ki­ni bu beladan ha­las edip­dir. Aç­göz til­ki gur­ba­ga­nyň özüni ha­las eden­di­gi­ne begenip, oňa alkyş baryny aý­dyp­dyr. Şonda tilki gabahat iş edendigine düşünip galypdyr. Indi gaýdyp hiç kimiň zadyna degmejekdigini söz beren til­ki bu etmişini dagy-duwara gaýtalamandyr. Ol beý­le­ki jandar­lar bi­len dost­la­şyp, ola­ra öz awuňy nädip almalydygyny öwredipdir.