Türkmen halkynyň söýgüli şahyry, beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň «Saglygyň gadryny bilgin, hassa bolmazdan burun» diýip belleýşi ýaly, halkymyzyň sagdyn durmuşda ýaşamagy, sagdyn nesilleriň kemala gelmegi ugrunda ägirt uly işler durmuşa geçirilýär.
Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň ilkinji ýyllaryndan bäri hereket edip gelýän «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, ilatyň arasynda sagdyn durmuş ýörelgelerini üpjün etmek maksady bilen milli saglygy goraýyş ulgamynda uly özgertmeler durmuşa geçirildi hem-de oňa ilatyň durmuş taýdan goraglylygy boýunça köp maksatly ulgam derejesi berildi. Bu babatda «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly döwletimiz üçin aýratyn ähmiýetli ýyllaryň biri boldy. Ýurdumyzda halkymyzyň saglygyny goramakda giň gerimli işler durmuşa geçirilip, dünýä ülňülerine laýyk gelýän saglygy goraýyş ulgamy okgunly ösýär.
Dünýäde halkyň saglyk ýagdaýy ýurduň abadançylygynyň iň esasy görkezijileriniň biri hasaplanýar. Çünki sagdyn adam jemgyýetiň gymmatly baýlygy bolup durýar. «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmekde halkyň saglygyny goramak esasy meseleleriň biridir. Oňa lukmançylyk çäreleriniň toplumy degişli bolup, keseliň öňüni almak, adamlaryň saglygyny gorap saklamak iň esasy maksat bolup durýar.
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Stomatologiýa okuw-önümçilik merkezinde iň ýokary tehniki we hünär derejesinde ýöriteleşdirilen lukmançylyk kömegini bermek maksady bilen ähli şertler we mümkinçilikler döredilen. Bu ýerde stomatologiýa fakultetiniň talyplary üçin ýörite interaktiw multimediýa tagtalary bilen enjamlaşdyrylan zallaryň ikisi, Ortopediýa we hirurgiýa stomatologiýasy kafedrasynyň, Terapewtik stomatologiýa kafedrasynyň, Çaga stomatologiýasy we Stomatologiýa boýunça diplomdan soňky taýýarlyk kafedralarynyň okuw we bejeriş otaglary, innowasiýa tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan fantom otaglarynyň ikisi göz öňünde tutulan.
Şeýle-de bu ýerde çagalar, terapewtik, hirurgik, ortopedik stomatologiýa we funksional anyklaýyş ýaly bäş bölüm işleýär. Merkeze näsaglaryň ilkinji ýüz tutmagy gigiýeniki otagdan başlanýar. Bu ýerde çagalara agyz boşlugynyň gigiýenasy üçin serişdeleri saýlap almak we olardan dogry peýdalanmak öwredilýar. Bulardan başga-da merkezde fitobejergi otagy bolup, ol ýerde dermanlyk ösümlikleri ulanmak arkaly «Irrigator» enjamyndan giňden peýdalanylýar. Rentgenologik otagda ýokary durulykly rentgen şekillerini almak üçin äň-ýüz töwereginiň üç ölçegli rentgen suratyny alýan enjamlaryň birnäçe görnüşleri bolup, olar ýokarky we aşaky äňleriň anyklaýyş suratyny almaga mümkinçilik berýärler.
Şonuň ýaly hem ortopedik stomatologiýa bölüminde CAD/CAM otagy ýerleşdirilen. Bu enjamyň kömegi bilen keramiki, plastmassa, metaldan aýrylmaýan gurnamalary taýýarlap bolýar. Bular koronkalar, dolduryjylar, winirler, hususy abatmentler, köpri görnüşli protezlerden ybaratdyr. Häzirki wagtda bu tilsimatlaryň ulanylyşynyň gerimi barha giňeýär. Operasion bölümden ybarat hirurgik stomatologiýa bölümi Germaniýanyň meşhur «SIRONA» kompaniýasynyň «Intego» stomatologik enjamy bilen abzallaşdyrylan. Stomatologiýa okuw-önümçilik merkezi çaga, terapewtik, ortopedik we hirurgik stomatologiýa ugurlarynda stomatolog lukmanlary diplomdan öňki we diplomdan soňky taýýarlygy üçin okuw-bejeriş we ylmy işleri geçirmek boýunça binýat bolup hyzmat edýär. Merkeziň lukmanlary kafedranyň mugallymlary bilen birlikde mekdebe çenli ýaşdaky çagalaryň öňüni alyş barlaglaryny geçirmekde uly işler geçirýärler. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabynda beýan edilen dermanlyk ösümlikleri ulanmak bilen dişleriň kariýesini anyklamak, onuň öňüni almak, parodont kesellerini bejermek boýunça birnäçe işler alnyp barylýar. Merkezde şu günki gün lukmanlar öz nähoşlaryna iň ýokary hünär we tehniki derejede ýöriteleşdirilen stomatologik hyzmatlaryň giň gerimini hödürläp bilýärler. Merkeziň işgärleri halkymyzyň saglygyny berkitmekde özleriniň saldamly goşantlaryny goşýarlar.
Il saglygynyň ýurt baýlygyna deňelýän ýurdumyzda saglyk ulgamyndaky bu belent sepgitler her bir türkmen raýatyny begendirýär, buýsandyrýar. Döwletimiziň halkara derejedäki at-abraýyny has-da beýgeldýär. Türkmenistan döwletimizde, goý, mydama sagdynlyk hem agzybirlik höküm sürsün! Parahatçylyk we abadançylyk ýörelgelerini, Bitaraplyk syýasatyny ýöredýän hormatly Prezidentimiziň jany sag , belent başy aman bolsun, ýurdumyzyň ösmegi ugrunda alyp barýan işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!
Gurbandurdy Orazow,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň terapewtik stomatologiýa kafedrasynyň mugallymy, lukmançylyk ylymlarynyň kandidaty.