28-nji no­ýabr­da Aş­ga­bat­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň baş­tu­tan­ly­gyn­da 15-nji Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň sam­mi­ti ge­çi­ril­di. Çä­rä gat­na­şy­jy­lar bi­le­lik­dä­ki he­re­ket üçin Aş­ga­bat yla­la­şy­gy­ny ka­bul et­di­ler. Sam­mi­te Türk­me­nis­ta­nyň, Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň, Eý­ran Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň, Gyr­gyz Res­pub­li­ka­sy­nyň, Pa­kis­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň, Tä­ji­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň, Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň, Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň ýol­baş­çy­la­ry we YHG-nyň Baş sek­re­ta­ry gat­naş­dy.

Sam­mi­tiň jem­leý­ji res­mi­na­ma­sy esa­san gu­ra­ma­nyň ag­za ýurt­la­ry­nyň söw­da, yk­dy­sa­dy, ulag, ener­gi­ýa, sy­ýa­hat­çy­lyk we jem­gy­ýet­çi­lik ugur­la­ryn­da­ky gat­na­şyk­la­ry­ny gi­ňelt­mä­ge gö­nük­di­ri­ldi. Yla­la­şyk­da daş­ky gur­şa­wy go­ra­ma­k, ko­ro­na­wi­rus pan­de­mi­ýa­sy­na gar­şy gö­reş me­se­le­si aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär.
Sam­mit­de söw­da amal­la­ry­ny ýö­ne­keý­leş­dir­mek, de­giş­li ugur­da­ky päs­gel­çi­lik­le­ri ara­dan aýyr­mak, söw­da­nyň göw­rü­mi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak, tran­zit ulag ge­çel­ge­si­ni dö­ret­mek, yk­dy­sa­dy­ýe­ti san­ly­laş­dyr­mak, «ýa­şyl» ener­gi­ýa­nyň çä­gin­de hyz­mat­daş­ly­gy güýç­len­dir­mek we işe­wür­le­riň ara­syn­da has giň hyz­mat­daş­lyk üçin şert dö­ret­mek ze­rur­ly­gy ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Şeý­le hem res­mi­na­ma­da Ow­ga­nys­ta­na gys­sag­ly yn­san­per­wer kö­me­gi ber­mek, yk­dy­sa­dy dur­nuk­ly­ly­gy üp­jün et­mek we ter­ror­çy­ly­ga gar­şy gö­re­şi güýç­len­dir­mek göz öňün­de tu­tul­ýar.

YHG-nyň ta­ry­hyn­dan
Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz­da Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy bi­len öza­ra gat­na­şyk­la­ry mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek maksady bilen bir­nä­çe iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şu ýyl bi­ziň ýur­du­myz YHG-a baş­lyk­lyk et­di. Ýur­du­myz 1992-nji ýyl­dan bä­ri bu gu­ra­ma­nyň ag­za­sy­dyr.
Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy 1985-nji ýyl­da Mer­ke­zi Azi­ýa we Ýa­kyn Gün­do­gar ýurt­la­ry ta­ra­pyn­dan dö­re­di­len se­bit we döw­le­ta­ra yk­dy­sa­dy gu­ra­ma bo­lup, Ösüş üçin se­bit­le­ýin hyz­mat­daş­lyk gu­ra­ma­sy­nyň mi­ras­dü­şe­ri­dir. Gu­ra­ma 1977-nji ýy­lyň 12-nji mar­tyn­da Eý­ran, Pa­kis­tan we Tür­ki­ýe döw­let­le­ri­niň we­kil­le­ri ta­ra­pyn­dan gol çe­ki­len Iz­mir şert­na­ma­sy­nyň düz­gün­na­ma­sy esa­syn­da he­re­ket ed­ýär.
1992-nji ýy­lyň ba­şy­na çen­li YHG-nyň çäk­le­rin­dä­ki hyz­mat­daş­lyk esa­san, iki­ta­rap­la­ýyn hä­si­ýe­te eýe bol­dy. 1992-nji ýyl­dan bä­ri 7 tä­ze döw­le­tiň – Ga­za­gys­ta­nyň, Azer­baý­ja­nyň, Ow­ga­nys­ta­nyň, Gyr­gy­zys­ta­nyň, Tä­ji­gis­ta­nyň, Türk­me­nis­ta­nyň we Öz­be­gis­ta­nyň meý­le­tin go­şul­ma­gy bi­len gu­ra­ma­nyň iş­jeň­li­gi has-da güýç­len­di. 1995-nji ýyl­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 50-nji mej­li­sin­de YHG bi­len hyz­mat­daş­lyk et­mek bo­ýun­ça ka­rar ka­bul edi­lip, şon­dan bä­ri bu gu­ra­ma BMG-de syn­çy de­re­je­si­ne eýe bol­dy. Şeý­le hem, bu gu­ra­ma Ys­lam kon­fe­ren­si­ýa­sy­nyň gu­ra­ma­syn­da hem syn­çy de­re­je­si­ne eýe­dir. YHG-a ag­za ýurt­la­ryň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­lar­da esa­san, yk­dy­sa­dy mak­sat­lar ag­dyk­lyk ed­ýär. Gu­ra­ma­nyň işi­niň esa­sy sy­ýa­sy we yk­dy­sa­dy mak­sat­la­ry bu gu­ra­ma ag­za döw­let­le­riň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň mas­la­hat­la­ryn­da kes­git­len­ýär.
YHG se­bi­ti Hy­ta­ýa, Ýew­ro­pa, Rus­si­ýa we Pars aý­la­gy­nyň ýurt­la­ry­na ýa­na­şyk ýer­de ýer­leş­ýär. Se­bit­de dün­ýä ila­ty­nyň 6,3%-i ýa­şa­ýar. Onuň pa­ýy­na dün­ýä söw­da­sy­nyň 2%-den gow­ra­gy we dün­ýä­niň je­mi içer­ki önü­mi­niň 3%-i düş­ýär. Se­bit ga­zy­lyp alyn­ýan ener­gi­ýa we mi­ne­ral se­riş­de­le­re baý­dyr. Se­bi­ta­ra söw­da 8%-den yba­rat. Se­bi­tiň esa­sy söw­da hyz­mat­daş­la­ry Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi, Hy­taý we ABŞ-dyr.

Gur­lu­şy
YHG-nyň sek­re­ta­ria­ty gu­ra­ma­nyň işi­ni ut­gaş­dyr­ýar we gö­zeg­çi­lik­de sak­la­ýar, şeý­le hem gu­ra­ma­nyň tas­syk­la­nan me­ýil­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da, dür­li çä­re­le­ri gu­ra­ma­ga we ge­çir­mä­ge gö­nü­den-gö­ni gat­naş­ýar. Sek­re­ta­ria­tyň mer­ke­zi Täh­ran­da ýer­leş­ýär.
Gu­ra­ma­nyň sek­re­ta­ria­ty­na Baş sek­re­tar ýol­baş­çy­lyk ed­ýär we se­bit hyz­mat­daş­ly­gy­nyň esa­sy ugur­la­ry­na jo­gap­kär al­ty sa­ny ýö­ri­te­leş­di­ri­len mü­dir­lik­den yba­rat: ulag we ara­gat­na­şyk; söw­da we ma­ýa go­ýum­la­ry; ener­ge­ti­ka, mi­ne­ral baý­lyk­lar we daş­ky gur­şaw; oba ho­ja­ly­gy we se­na­gat; sag­ly­gy go­ra­ýyş, bi­lim we me­de­ni­ýet; yk­dy­sa­dy göz­leg­ler we sta­tis­ti­ka.
Şeý­le hem, YHG-nyň sek­re­ta­ria­ty­na: ne­şe se­riş­de­le­ri­niň bi­ka­nun do­la­ny­şy­gy­na gö­zeg­çi­lik et­mek bo­ýun­ça ut­gaş­dy­ry­jy eda­ra, al­ty se­bit eda­ra­sy (Söw­da we ösüş ban­ky, Äti­ýaç­lan­dy­ryş kom­pa­ni­ýa­sy, Gä­mi gat­naw kom­pa­ni­ýa­sy, Awia­kom­pa­ni­ýa, Söw­da pa­la­ta­sy we Äti­ýaç­lan­dy­ryş kol­le­ji) we üç sa­ny ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra (Me­de­ni­ýet ins­ti­tu­ty, Ylym gaz­na­sy, Mas­la­hat be­riş in­že­ner­çi­lik kom­pa­ni­ýa­sy) gir­ýär. Baş sek­re­tar, YHG-a ag­za döw­let­le­riň da­şa­ry iş­ler mi­nistr­le­r ge­ňe­şi ta­ra­pyn­dan üç ýyl möh­let bi­len bel­le­nil­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА