Gü­nor­ta pol­ýus­da uly bö­le­gi buz bi­len ör­tü­len gu­ry ýer bö­le­gi­ne An­tark­ti­da ma­te­ri­gi di­ýil­ýär.
Ma­te­ri­gi, onuň tö­we­re­gin­dä­ki ada­la­ry we ony gur­şa­ýan um­man gi­ňiş­li­gi­ni öz içi­ne al­ýan se­bi­te An­tark­ti­ka di­ýil­ýär.
«An­tark­ti­ka» grek sö­zi bo­lup, «an­ti» – gar­şy we «ark­ti­kos» – de­mir­ga­zyk, ýag­ny de­mir­ga­zy­gyň gar­şy­syn­da­ky ýer diý­me­gi aň­lad­ýar.
An­tark­ti­da­nyň meý­da­ny 14 mil­li­on ine­dör­dül ki­lo­met­re ba­ra­bar­dyr.
Gü­nor­ta pol­ýus­da je­mi 18 döw­le­te de­giş­li 34 sa­ny be­ket bar. Bu be­ket­ler­de dür­li yl­my-bar­lag iş­le­ri al­nyp ba­ryl­ýar.
Hiç bir döw­le­te de­giş­li bol­ma­dyk An­tark­ti­da­da otu­rym­ly ilat ýok. Şeý­le-de bol­sa bu ýer­de bar­lag ge­çir­ýän hü­när­men­ler he­mi­şe ýa­şa­ýar­lar.
An­tark­ti­da­da bu­zuň or­ta­ça ga­lyň­ly­gy 2 müň met­re go­laý bo­lup, has ga­lyň ýer­le­ri 4 müň metr­den geç­ýär.
Eger-de An­tark­ti­da­nyň bu­zu­ny bü­tin Ýe­riň ýü­zü­ne bir­meň­zeş ga­lyň­lyk­da ýa­zyp bol­sa­dy, on­da bi­ziň pla­ne­ta­myz 40 metr ga­lyň­lyk­da buz bi­len ör­tü­ler­di.
Dün­ýä­dä­ki süý­ji su­wuň 70 gö­te­ri­mi, buz­la­ryň 90 gö­te­ri­mi An­tark­ti­da­da sak­lan­ýar.
An­tark­ti­da­da­ky «Wos­tok» bekedinde ho­wa­nyň 91,2 de­re­je­de so­wuk bol­ýan­dy­gy ha­sa­ba alyn­dy.
Ma­te­ri­giň iň so­wuk aýy bo­lan aw­gust­da ho­wa or­ta­ça 70 de­re­je so­wuk bol­ýar.
An­tark­ti­da­nyň gu­ry ýer­de o di­ýen baý ekoul­ga­my ýok hem bol­sa, onuň ke­nar­la­ryn­da­ky um­man­lar­da dür­li de­ňiz jan­dar­la­ry we ösüm­lik­ler ga­bat gel­ýär.
Ýer ýü­zün­de iň uly bu­zas­ty köl An­tark­ti­da­da­ky «Wos­tok» kö­li bo­lup, ol 1944-nji ýyl­da açyl­dy.
Dün­ýä­de iň aras­sa suw­ly de­ňiz bo­lan Ue­ddel­la An­tark­ti­da­nyň ke­na­ryn­da ýer­leş­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА