He­mi­şe­lik Bi­ta­rap döw­le­ti­miz hal­ka­ra bi­le­le­şi­giň deň­hu­kuk­ly ag­za­sy hök­mün­de te­bi­gy gur­şa­wy go­ra­mak bo­ýun­ça dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň ga­za­nan­la­ry­na uly sar­pa goý­ýar we eko­lo­gi­ýa ul­ga­myn­da ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­lar hem-de BMG-niň ýö­ri­te­leş­di­ri­len dü­züm­le­ri bi­len bi­le­lik­de, mil­li we se­bit äh­mi­ýet­li tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­ýär. Ne­ti­je­de, Türk­me­nis­ta­nyň bü­tin adam­za­dy gy­zyk­lan­dyr­ýan eko­lo­gi­ýa me­se­le­sin­de dün­ýä ýurt­la­ry­nyň öza­ra ta­gal­la­la­ry­ny bir­leş­dir­mek ug­run­da be­ýan ed­ýän anyk tek­lip­le­ri hal­ka­ra res­mi­na­ma­lar­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Ýur­du­myz te­bi­ga­tyň go­rag­ly­ly­gy­na gö­nük­di­ri­len we onuň baý­lyk­la­ry­nyň äh­lu­mu­my bäh­bit­ler üçin ula­nyl­ma­gy­na ba­gyş­la­nan se­bi­ta­ra we hal­ka­ra du­şu­şyk­la­ryň, yl­my-ama­ly mas­la­hat­la­ryň ge­çi­ril­ýän me­ka­ny­na öw­rül­ýär.
Eziz Di­ýa­ry­myz­da hal­ky­my­zyň eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa şert­ler­de ýa­şa­ma­gy­ny üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, eko­lo­gi­ýa­ny we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ug­run­da al­nyp ba­ryl­ýan der­wa­ýys iş­ler ra­ýat­la­ryň sag­ly­gy­ny go­rap sak­la­mak, ola­ryň ömür do­wam­ly­ly­gy­ny uzalt­mak ýa­ly asyl­ly ýö­rel­ge­ler­den göz­baş al­ýar.

Yn­san sag­ly­gy­ny go­ra­mak­da we daş­ky gur­şa­wa aýaw­ly çe­me­leş­mek­de uly äh­mi­ýe­te eýe bo­lan mi­we­li, sa­ýa­ly bag­la­ry ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek, ýur­du­my­zy ba­gy-bos­san­ly­ga öwür­mek ug­run­da ne­ti­je­li iş­ler giň ge­rim bi­len al­nyp ba­ryl­ýar. Ýaz we güýz aý­la­ryn­da äh­li­halk bag ek­mek da­ba­ra­la­ry ge­çi­ril­ýär.
Yn­san­la­ryň sag­dyn­ly­gy we ru­hu­be­lent­li­gi şu gü­nüň hem-de gel­je­giň aras­sa ho­wa şert­le­ri­ne, daş­ky gur­şa­wyň dur­nuk­ly ýag­da­ýy­nyň sak­lan­ma­gy­na, te­bi­gy se­riş­de­le­riň tyg­şyt­ly ula­nyl­ma­gy­na hem-de eko­lo­gi­ýa ul­gam­la­ry­nyň in­di­ki ne­sil­le­re has gö­zel gör­nüş­de ýe­ti­ril­me­gi­ne aý­ra­tyn ta­lap­la­ry bil­dir­ýär. Şu nuk­daý­na­zar­dan, adam­za­dyň röw­şen gel­je­gi­niň ha­ty­ra­sy­na te­bi­ga­tyň üýt­gew­siz­li­gi­ni ga­zan­mak, onuň se­riş­de­le­rin­den re­je­li peý­da­lan­mak üçin uzak­möh­let­le­ýin hal­ka­ra we mil­li eko­lo­gi­ýa çä­re­le­ri me­ýil­leş­di­ril­ýär. Onuň çäk­le­rin­de BMG-niň te­bi­ga­ty go­ra­mak ba­ra­da­ky kon­wen­si­ýa­la­ry­nyň bir­nä­çe­si­ne go­şul­ýan ýur­du­my­zyň eko­lo­gi­ýa ka­nun­çy­ly­gy umu­my yk­rar edi­len hal­ka­ra ýö­rel­ge­ler we mil­li gym­mat­lyk­lar esa­syn­da yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýär.
Bü­tin­dün­ýä sag­lyk gü­ni my­na­sy­bet­li Aş­ga­bat şä­her hä­kim­li­gi­niň we ýur­du­my­zyň Jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry­nyň baş­lan­gy­jy bi­len eko­lo­gi­ýa çä­re­si göz öňün­de tu­tul­dy. Paý­tag­ty­myz­da ýo­la goý­lan bu baş­lan­gyç aw­to­mo­bil­ler­den daş­ky gur­şa­wa zy­ýan­ly zy­ňyn­dy­la­ry azalt­mak­dan we eko­lo­gi­ýa ula­gy hök­mün­de we­lo­si­pe­di şä­her ulag he­re­ke­ti­ne goş­mak­dan yba­rat­dyr. Ýa­kyn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 76-njy ses­si­ýa­sy­nyň 61-nji mej­li­sin­de ýur­du­my­zyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da «Dur­nuk­ly ösü­şi ga­zan­mak üçin köp­çü­lik­le­ýin we­lo­si­ped sür­me­gi jem­gy­ýet­çi­lik ulag ul­gam­la­ry­na gi­riz­mek» at­ly Ka­rar­na­ma­nyň bi­ra­gyz­dan ka­bul edil­me­gi bol­sa bu jem­gy­ýet­çi­lik ula­gy­nyň – we­lo­si­pe­diň äh­mi­ýe­ti­ni has-da art­dyr­dy. Paý­tag­ty­myz­da aw­tou­lag­la­ryň he­re­ke­ti­niň çäk­len­di­ril­me­gi-de daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak­dan, eko­lo­gi­ýa­ny aras­sa sak­la­mak­dan, ra­ýat­la­ry­myz üçin sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ni ös­dür­mek­den, şeý­le-de we­lo­si­ped ýö­riş­le­ri­niň yzy­gi­der­li ýo­la go­ýul­ma­gyn­dan yba­rat­dyr.
Hä­zir­ki dö­wür­de döw­let sy­ýa­sa­ty ýur­du­my­zyň ila­ty­nyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, eko­lo­gi­ýa howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mä­ge, şol san­da daş­ky gur­şa­wy go­ra­ma­ga we aýap sak­la­ma­ga hem-de re­je­li peý­da­lan­ma­ga gö­nük­di­ril­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­nyň 53-nji mad­da­syn­da: «Her bir ada­myň ja­ny we sag­ly­gy üçin amat­ly daş­ky gur­şa­wa, onuň ýag­da­ýy ba­ra­da ha­ky­ky mag­lu­ma­ta we eko­lo­gi­ýa ka­nun­çy­ly­gy­nyň bo­zul­ma­gy ýa-da te­bi­gy bet­bagt­çy­lyk ne­ti­je­sin­de sag­ly­gy­na we em­lä­gi­ne ýe­ti­ri­len zy­ýa­nyň öwe­zi­niň do­lun­ma­gy­na hu­ku­gy bar­dyr. Döw­let ila­tyň sag­dyn ýa­şa­ýyş şert­le­ri­ni go­ra­mak we üp­jün et­mek, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak we onuň dur­nuk­ly ýag­da­ýy­ny sak­la­mak mak­sa­dy bi­len te­bi­gy baý­lyk­la­ryň re­je­li peý­da­la­ny­ly­şy­na gö­zeg­çi­lik ed­ýär. Her bir adam te­bi­ga­ty go­ra­ma­ga, daş­ky gur­şa­wa we te­bi­gy baý­lyk­la­ra aýaw­ly çe­me­leş­mä­ge borç­lu­dyr» diý­lip bel­le­nil­ýär.
Ýur­du­myz­da eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mek, Di­ýa­ry­my­zy ba­gy-bos­san­ly­ga öwür­mek, onuň ösüm­lik we haý­wa­nat dün­ýä­si­ni baý­laş­dyr­mak, gö­zel te­bi­ga­ty­my­zy aýaw­ly sak­la­mak bo­ýun­ça döw­le­ti­miz ta­ra­pyn­dan mak­sat­na­ma­la­ýyn iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ul­ga­my­nyň ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy­ny has-da ber­kit­mek we kä­mil­leş­dir­mek bo­ýun­ça hem ne­ti­je­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Bu ul­gam­da he­re­ket ed­ýän ka­nun­çy­ly­gyň kä­mil­leş­di­ril­me­gi döw­let eko­lo­gi­ýa sy­ýa­sa­ty­nyň üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Mil­li Li­de­ri­mi­ziň ba­şy­ny baş­lan «Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li to­kaý mak­sat­na­ma­sy», «Türk­me­nis­ta­nyň Aral bo­ýun­ça 2021–2025-nji ýyl­lar üçin Kon­sep­si­ýa­sy», «Ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi ba­ra­da Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li stra­te­gi­ýa­sy­nyň» re­je­le­nen gör­nü­şi, «Türk­me­nis­ta­nyň 2021–2025-nji ýyl­lar üçin Mil­li to­kaý mak­sat­na­ma­sy» tap­gyr­la­ýyn ama­la aşy­ry­lyp, ýur­du­my­zyň we se­bi­tiň eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len mak­sat­na­ma­la­ýyn iş­ler dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. Şo­nuň ne­ti­je­sin­de her ýy­lyň ýaz we güýz aý­la­ryn­da ýur­du­myz bo­ýun­ça sa­ýa­ly, pür­li, mi­we­li agaç­la­ry ek­mek, öň­den bar bo­lan­la­ry­na ideg et­mek asyl­ly dä­be öw­rül­di.

Hu­daý­na­zar HA­ÝYT­MU­RA­DOW,
Döw­let­li et­ra­by­nyň ylym we bi­lim iş­gär­le­ri­niň kär­deş­ler ar­ka­la­şyk­la­ry­nyň il­kin­ji gu­ra­ma­la­ry­nyň baş­lyk­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň baş­ly­gy.

ЭТО МОЖЕТ БЫТЬ ИНТЕРЕСНОЕЩЕ ОТ АВТОРА