Bi­ler­men­ler aý­dym-sa­zyň ada­myň ru­hy ýag­da­ýy­ny go­wu­lan­dyr­ýan­dy­gy­ny, şeý­le hem iç­ki duý­gu­sy­na tä­sir edip, öw­ren­mek uky­by­ny ös­dür­ýän­di­gi­ni bel­le­ýär­ler. Saz ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri be­jer­gi­de hem peý­da­la­ny­lyp­dyr. Bi­ler­men­le­riň aýt­mak­la­ry­na gö­rä, ha­la­ýan aý­dy­my­ňy­zy diň­län wag­ty­ňyz­da ala­da­la­ry­ňyz­dan daş­laş­ýan bol­sa­ňyz, bu aý­dym-sa­zyň beý­nä gö­nü­den-gö­ni tä­sir ed­ýän­di­gi­niň aý­dyň my­sa­ly­dyr. Aý­dym ada­myň şat­lyk gor­mon­la­ry­ny iş­jeň­leş­dir­ýär. Alym­lar aý­dy­myň beý­ni­niň ýat­keş­lik bi­len bag­ly bö­lek­le­ri­ni we nerw ul­ga­my­ny iş­jeň­leş­dir­ýän­di­gi­ni hem bel­le­ýär­ler. Aý­dym diň­le­nen­de ada­myň be­den ag­za­la­ry sa­zyň he­ňi­ne gö­rä bi­yg­ty­ýar he­re­ket ed­ýär. Ýag­ny adam be­de­ni diň­len­ýän aý­dym bi­len saz­la­şyk­ly he­re­ket ed­ýär. Beý­ni­niň dür­li bö­lek­le­ri­niň iş­jeň­leş­me­gi ony güýç­len­dir­ýär. Bu bol­sa, ada­myň ukyp­la­ry­ny art­dyr­ýar. Alym­lar gam-gus­sa basan wag­ty­ 20 mi­nut aý­dym diň­le­me­gi mas­la­hat ber­ýär­ler.
1993-nji ýyl­da ABŞ-nyň Wis­kon­sin Oş­koş uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my, dok­tor Fran­ses Rau­şer ta­lyp­la­ryň ara­syn­da ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da nus­ga­wy saz­la­ryň adam beý­ni­si­ni kä­mil­leş­di­rýän­di­gi­ni ýü­ze çy­ka­ryp­dyr. Mo­sar­tyň saz­la­ry­ny diň­län ta­lyp­la­ryň ýat­keş­li­gi­niň ýo­kar­la­nan­dy­gy anyk­la­nyp­dyr. Şeý­le hem ge­çi­ri­len bar­lag­lar ýaş­la­ryň saz gu­ra­ly­ny ça­lyp öw­ren­mek­le­ri­niň dö­re­di­ji­lik uky­by­ny art­dyr­ýan­dy­gy­ny ýü­ze çy­ka­ryp­dyr.

Aý­sol­tan URA­ÝE­WA,
Türk­men döw­let me­de­ni­ýet we sun­gat mek­de­bi­niň mu­gal­ly­my.