Gä­mi. Adam­zat dur­mu­şyn­da müň­ler­çe ýyl mun­dan ozal, de­ňiz­de ýüz­mek we mu­nuň üçin bol­sa su­wa çüm­me­ýän haý­sy­dyr bir za­dy oý­lap tap­mak pi­ki­ri dö­räp­dir. Il­ki­baş­da agaç bö­lek­le­riň, agaç çe­lek­le­riň, tag­ta­nyň hem-de çi­şi­ri­len de­ri­le­riň üs­tün­de ýü­züp gör­ýär­ler, em­ma ol uzak wagt­lyk bol­ma­ýar.
Il­kin­ji gä­mi­niň ha­çan, ni­re­de oý­la­nyp ta­py­lan­dy­gy ba­ra­da dür­lü­çe mag­lu­mat­lar bo­lup, esa­sy mag­lu­mat­lar­da onuň Mü­sür­de peý­da bo­lan­dy­gy bel­le­nil­ýär. Nil der­ýa­sy­nyň il­kin­ji gä­mi gat­naw­ly der­ýa bo­lan­dy­gy çak­la­nyl­ýar. Mü­sür­de il­kin­ji gä­mi­ler söw­da mak­sat­ly dö­re­dil­ýär. Ol ýük ara­ba­sy­na ga­ra­nyň­da, ýur­duň yk­dy­sa­dy dur­mu­şyn­da has peý­da­ly bo­lup­dyr. Il­kin­ji gä­mi­ler orak şe­kil­li bo­lup, Mü­sür­de to­kaý az bo­lan­dy­gy se­bäp­li, onuň gur­lu­şy­gyn­da pa­pi­rus ula­nyl­ýar hem-de da­şy sim­ bi­len ber­ki­dil­ýär. Il­kin­ji ýel­ken ada­ty haý­wan de­ri­si bo­lup, ga­ýyk­çy ony eli bi­len tu­tup, he­mi­şe ýe­liň ug­ru­na gö­nük­dir­me­li bol­ýar.
Wag­tyň geç­me­gi bi­len fi­ni­ki­ýa­ly­lar­dan kedr aga­jy­nyň ge­ti­ril­me­gi bi­len gä­mi gur­lu­şy­gy­nda agaç ula­ny­lyp baş­lan­ýar. Tak­my­nan 4600 ýyl ozal gä­mi­ler­de bo­gal­dak (ýel­ke­ni ber­kit­mek üçin dik go­ýul­ýan be­ýik agaç sü­tün) peý­da bol­ýar we ol hä­zir­ki wagt­da hem ula­nyl­ýar. Bo­gal­dak gä­mi­niň «ýö­re­me­gi­ni» aň­sat­laş­dyr­ýar. Şol dö­wür­de il­kin­ji gö­nü­burç­ly ýel­ken peý­da bol­ýar, ýö­ne ol gä­mi­niň he­re­­ke­ti üçin yg­ty­bar­syz ha­sap­lan­ýar. Şeý­le­lik bi­len, şol döw­ür­ler gä­mi­ni he­re­ket­len­dir­mek­de eli kü­rek­li ga­ýyk­çy­la­ryň güý­jün­den peý­da­lan­ma­ly bol­ýar. Gä­mi­niň iň ýo­ka­ry tiz­li­gi sa­gat­da 12 ki­lo­met­re ýet­ýär.
5 müň ýyl ozal de­ňiz söw­da­sy­nyň ös­me­gi bi­len fi­ni­ki­ýa­ly­lar gä­mi gu­rup baş­la­ýarlar. Tag­ta­lar bi­len ör­tü­len ga­ty ga­pyr­ga­la­ry mer­kez­dä­ki bir aga­ja ber­kid­ýär­ler. Olar mu­ny haý­wan­la­ryň oňur­ga bir­leş­ýän süňk­le­rin­den nus­ga al­mak ar­ka­ly ýa­sa­ýar­lar. Fi­ni­ki­ýa­ly­la­ryň bu tas­la­ma­sy şu gün­ki gü­ne çen­li do­wam ed­ýär.
Wag­tyň geç­me­gi bi­len Por­tu­ga­li­ýa­da, Is­pa­ni­ýa­da, soň­ra Ang­li­ýa­da, Gol­lan­di­ýa­da, Fran­si­ýa­da we beý­le­ki ýurt­lar­da gä­mi gur­lu­şy­gy ös­dü­ri­lip baş­lan­ýar.
Il­kin­ji gä­mi­ler agaç­dan bo­lup, il­kin­ji de­mir gä­mi 1789-njy ýyl­da, il­kin­ji de­mir de­ňiz gä­mi­si 1843-nji ýyl­da gu­rul­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da Ýer ýü­zün­de gur­lan iň uly gä­mi Ýa­po­ni­ýa­nyň «Jah­re Viking» su­per­tan­ke­ri ha­sap­lan­ýar. Onuň uzyn­ly­gy 458 metr, ag­ra­my 564,763 ton­na ba­ra­bar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА