Ýüzüp bilýän, ýöne uçup bilmeýän ýeke-täk guş bolan pingwinleriň dünýäde 20 töweregi görnüşiniň bardygy çaklanylýar. Daşky görnüşi, gysga aýagy, moýkuldap ýöremegi bilen köpçüligiň ünsüni özüne çekýän pingwinleriň esasy mekany Antarktida diýip bilinýän hem bolsa, olaryň yssy ýurtlarda, hatda çöllük ýerlerde ýaşaýan görnüşleri hem bar. Ýagny olar diňe demirgazyk ýarym şarda däl-de, ekwatora golaý ýerlerde hem ýaşaýarlar. Geliň, olaryň käbir görnüşi barada gyzykly maglumatlary öwreneliň!
Magellan pingwini. 1520-nji ýyllarda portugaliýaly gözlegçi Fernan Magellan Ýer şarynyň daşyny aýlanmak üçin eden deňiz syýahatynda pingwinleriň bir toparynyň üstünden barýar. Şeýlelikde, pingwinleriň bu görnüşi syýahatçynyň hormatyna «magellan pingwini» diýlip atlandyrylýar. Folklend adalarynda, Günorta Amerikanyň Ýuwaş ummany we Atlantik kenarlarynda hem-de Argentinanyň deňiz ýakasynda ýaşaýan bu pingwinler «spheniscus» urugynyň iň uly agzalarydyr. Bu urug afrikaly pingwinleri, gumboldt we galapagos pingwinlerini öz içine alýar. Magellan pingwinleriniň boýy 70 santimetre, agramy 4-5 kilograma ýetýär. Kenardaky gaýaly tokaýlarda ýaşamaga uýgunlaşan deňziň ezber ýüzüjileri balyklar bilen bir hatarda deňiz otlary hem-de ýerde bitýän ösümlikler bilen hem iýmitlenýärler. 2004-nji ýylda magellan pingwinleri Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşiginiň sanawyna girizildi.
Galapagos pingwini. Galapagos adasynyň günbatarynda ýaşaýan bu pingwinler guýrugyndan çüňküne çenli uzalyp gidýän gara ýelekleri bilen tapawutlanýar. Galyberse-de, onuň gözüniň gyrasyndan damagyna çenli ak zolagy bar. Galapagos pingwinleriň iň kiçi görnüşi hasaplanýar. Boýy 53 santimetr, agramy 1,5-2,5 kilogram töweregi bolan Galapagos adasynyň «ýaşaýjylary» külke balyklar bilen iýmitlenýärler. Kiçijik pingwinler azalýandygy sebäpli 2000-nji ýylda Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşiginiň sanawyna girizildi.
Afrikaly pingwinler. Döşüniň üstünden we ýeňsesinden aýlawly gara zolagyň geçmegi hem-de aýagynyň gara bolmagy afrikaly pingwinlere mahsus alamatlardyr. Olar Namibiýanyň we Günorta Afrika Respublikasynyň kenarlaryny mesgen tutunandygy üçin «afrikaly pingwinler» diýip atlandyrylýar. Boýy 60-68 santimetr, agramy 3-4 kilogram töweregi bolup, yssy howa uýgunlaşan, balyklar bilen bir hatarda çägedäki mör-möjekler bilen iýmitlenýän afrikaly pingwinler 2010-njy ýylda ýitip gitmek howpy abanýan guşlaryň sanawyna girizildi.
Gumboldt pingwini. Perunyň we Çiliniň kenarlarynda, Ýuwaş ummany adalarynda ýaşaýan pingwiniň bu görnüşi beýlekilerden owadanlygy bilen tapawutlanýar. Garnynda gara tegmilleri bolan, gözüniň üstünden ganatyna uzap gaýdýan ak zolakly gumboldt pingwininiň ýüzünde gülgüne bölegi bar. Boýy 65-70 santimetre, agramy 4-5 kilograma barabar bolan bu pingwinler sardina balygy we sefalopodlar bilen iýmitlenýärler. Olar awuny tutmak üçin 150 metr çuňluga çümüp bilýärler. Gumboldt pingwinleri tebigy täsirleriň ýetirýän zyýany sebäpli 2000-nji ýylda Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşiginiň sanawyna girizildi.
Gaşly pingwin. Täze Zelandiýanyň endemik guşy bolan bu pingwinlere Bounty we Antipodes adalarynda hem duş gelmek bolýar. Göwresiniň ýarysy gara, ýarysy ak sütükli bolan bu pingwinleriň esasy aýratynlygy gözüniň üstünde seçelenip duran sary gaşynyň bolmagydyr. Gyşy deňizde geçirýän gaşly pingwinleriň boýy 50-70 santimetre, agramy 2,5-6 kilograma ýetýär. Esasy iýmiti ownuk balyklar bolan pingwiniň bu görnüşi ýitip barýan guşlaryň hatarynda görkezilýär.
Pingwinler, esasan, deňiz kenarlarynda ýaşaýan guşlar bolup, olar köplenç daşky görnüşi, ululygy we ýaşaýyş şerti bilen biri-birinden tapawutlanýarlar. Boýy 100 santimetre, agramy 20-45 kilograma ýetýän, demirgazyk ýarym şarda ýaşaýan «Imperator» pingwinleriň iň uly görnüşi hasaplanýar. Olar Antarktidanyň endemik guşlarydyr.
