Söw­da-yk­dy­sa­dy we ma­ýa go­ýum ugur­la­ryn­da­ky öza­ra peý­da­ly hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ös­dü­ril­me­gi hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ug­ry bo­lup dur­ýar. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň kö­pu­gur­ly yk­dy­sa­dy müm­kin­çi­lik­le­ri­niň ama­la aşy­ryl­ma­gy­ny, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň saz­la­şyk­ly ösü­şi­ni üp­jün ed­ýär.
Türk­me­nis­ta­nyň esa­sy iş­jeň hyz­mat­daş­la­ry­nyň bi­ri bo­lan Hy­ta­ýyň “CNPC” mil­li ne­bit­gaz kor­po­ra­si­ýa­sy türk­men ba­za­ry­na ge­len da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň il­kin­ji­le­ri­niň bi­ri­dir.
Ol Türk­me­nis­tan-Hy­taý hal­ka­ra gaz ge­çi­ri­ji­si­niň se­riş­de bin­ýa­dy bo­lup hyz­mat ed­ýär. Amy­der­ýa­nyň sag ke­na­ryn­dan göz­baş al­ýan iri Ýew­ra­zi­ýa ener­ge­ti­ka ma­gist­ra­ly­nyň 2009-njy ýy­lyň de­kab­ryn­da işe gi­ri­zi­len­di­gi­ni bel­le­me­li­di­ris. Döw­le­ta­ra şert­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da, gaz ge­çi­ri­ji­niň üs­ti bi­len ýa­kyn wagt­da HHR-e her ýyl­da türk­men te­bi­gy ga­zy­nyň 65 mil­liard kub met­ri ug­ra­dy­lar.
Azi­ýa-Ýu­waş um­ma­ny se­bi­tiň döw­let­le­ri bi­len hyz­mat­daş­lyk iş­jeň­leş­di. 2015-nji ýy­lyň okt­ýabr aýyn­da Ýa­po­ni­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri Sin­zo Abe­niň Aş­ga­ba­da bo­lan res­mi sa­pa­ry­nyň çäk­le­rin­de bu ýur­duň işe­wür we ma­li­ýe to­par­la­ry­nyň we­kil­le­ri bi­len yla­la­şyk­la­ryň, şert­na­ma­la­ryň we beý­le­ki iki­ta­rap­la­ýyn res­mi­na­ma­la­ryň uly top­lu­my­na gol çe­kil­di, olar­da ABŞ-nyň 18 mil­liard dol­la­ryn­dan gow­rak umu­my ba­ha­sy bo­lan bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry ama­la aşyr­mak göz öňün­de tu­tul­ýar.
“Türk­men­gaz” döw­let kon­ser­ni­niň hem-de “LG In­te­na­sio­nal Corp”, “Hy­un­dai En­gi­nee­ring Co, Ltd” (Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy) we “Ito­çu Cor­po­ra­ti­on” (Ýa­po­ni­ýa) kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň kon­sor­siu­my­nyň ara­syn­da Ahal we­la­ýa­tyn­da te­bi­gy ga­zy gaý­ta­dan iş­le­mek ar­ka­ly sin­te­ti­ki su­wuk ýan­gy­jyň önüm­çi­li­gi bo­ýun­ça za­wo­dy gur­mak ha­kyn­da şert­na­ma, Da­şo­guz we­la­ýa­tyn­da kre­king etan­ly po­lie­ti­le­niň we po­lip­ro­pi­le­niň önüm­çi­li­gi bo­ýun­ça za­wo­dy do­ly gu­rup tab­şyr­mak ba­ra­da Çar­çu­wa­ly yla­la­şy­ga gol çe­kil­di.
Ha­za­ryň türk­men bö­le­gi­niň umu­my gor­la­ry bi­ler­men­le­riň çak­la­ma­la­ry­na gö­rä, 18,2 mil­liard ton­na şert­li ýan­gy­ja ba­ra­bar­dyr. Bu ýer­de köp ýyl­la­ryň do­wa­myn­da Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri­niň “Dra­gon oil” kom­pa­ni­ýa­sy iş­le­ýär. Ma­laý­zi­ýa­nyň “Pet­ro­nas Cha­ri­ga­li” kom­pa­ni­ýa­sy “Top­lum-1” şert­na­ma­la­ýyn çä­ge gir­ýän Ha­zar kän­le­ri­niň iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­ma­gy­ny alyp bar­ýar.
2018-nji ýyl­da Bal­kan we­la­ýa­tyn­da kuw­wa­ty ýyl­da 1 mil­li­on 155 müň ton­na ba­ra­bar bo­lan kar­ba­mid ön­dür­mek bo­ýun­ça za­wo­dyň gur­lu­şy­gy­ny ta­mam­la­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. Ga­ra­bo­gaz şä­he­rin­de gu­rul­ýan bu iri des­ga “Mit­su­bis­hi Cor­po­ra­ti­on” (Ýa­po­ni­ýa) we “Gap in­şa­at Ýa­ti­rim ve Diş­Ticaret A.Ş.” (Tür­ki­ýe) kom­pa­ni­ýa­la­ry ta­ra­pyn­dan gu­rul­ýar.
Türk­me­nis­tan­da ma­ýa go­ýum mak­sat­na­ma­la­ry­ny we tas­la­ma­la­ry­ny ma­li­ýe­leş­dir­mä­ge hal­ka­ra ma­li­ýe ins­ti­tut­la­ry, şol san­da Ýew­ro­pa­nyň Tä­ze­le­niş we ösüş ban­ky iş­jeň gat­naş­ýar. Mu­ňa ýe­ne bir my­sal hök­mün­de ge­çen ýy­lyň okt­ýab­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň hö­kü­me­ti­niň Ys­lam ösüş ban­ky bi­len Türk­me­nis­tan-Ow­ga­nys­tan-Pa­kis­tan-Hin­dis­tan gaz ge­çi­ri­ji­si­niň bi­ziň ýur­du­my­zyň çäk­le­rin­den geç­ýän bö­le­gi­niň gur­lu­şy­gy üçin ABŞ-nyň 700 mil­li­on dol­la­ry möç­be­rin­de karz se­riş­de bö­lüp ber­mek ba­ra­da­ky Yla­la­şy­gy­ny gör­kez­mek bo­lar.
Umu­man, bu­la­ryň hem­me­si iri da­şa­ry ýurt­ly işe­wür­ler ta­ra­pyn­dan Türk­me­nis­tan bi­len ma­ýa go­ýum we teh­no­lo­gi­ýa hyz­mat­daş­ly­gy­na uly gy­zyk­lan­ma hem-de is­leg bil­di­ril­ýän­di­gi­ni aý­dyň su­but ed­ýär. Bu bol­sa bi­ziň ýur­du­my­za ynam­ly, dur­nuk­ly we jo­gap­kär­çi­lik­li, ýo­ka­ry hal­ka­ra ab­ra­ýy hem-de uly yk­dy­sa­dy ösüş müm­kin­çi­lik­le­ri bo­lan hyz­mat­daş hök­mün­de ynam bil­di­ril­ýän­di­gin­den ha­bar ber­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА