19-njy mart­dan baş­lap, Tür­ki­ýä­niň Ýo­ka­ry saý­law ge­ňe­şi 14-nji maý­da ge­çi­ril­jek saý­law­la­ra res­pub­li­ka­nyň pre­zi­dent­li­gi­ne da­laş­gär­le­ri hö­dür­le­mek ba­ra­da­ky ar­za­la­ry ka­bul edip baş­lar. Bu tap­gyr 23-nji mart­da 17:00-da ta­mam­la­nar, da­laş­gär­le­riň sa­na­wy 31-nji mart­da tä­ze güý­je gi­ren ka­nun­dyr per­man­la­ryň çap edil­ýän ne­şi­ri bo­lan “Res­mi” ga­zet­de çap edi­ler we şon­dan soň kam­pa­ni­ýa baş­la­nar. Bu ba­ra­da Tür­ki­ýä­niň Ýo­ka­ry saý­law ge­ňe­şi­niň ka­ra­ryn­da tas­syk­lan­ýar.
Ge­ňeş ge­çen 13-nji mart­da “saý­law se­ne­na­ma­sy­ny” tas­syk­la­dy. Tür­ki­ýä­niň Ýo­ka­ry saý­law ge­ňe­şi­niň baş­ly­gy Ah­met Iner žur­na­list­le­re ýurt­da­ky saý­law kam­pa­ni­ýa­sy­nyň 18-nji mart­da baş­la­jak­dy­gy­ny we 13-nji maý­da, “dy­myş­lyk gü­ni” yg­lan edil­jek­di­gi­ni aýt­dy. Pre­zi­dent we par­la­ment saý­law­la­ry 14-nji maý­da ge­çi­ri­ler, ze­rur bol­sa 28-nji maý­da res­pub­li­ka­nyň baş­tu­ta­ny­nyň saý­law­la­ry­nyň ikin­ji tap­gy­ry ge­çi­ri­ler.
Saý­law­la­ra gat­naş­jak sy­ýa­sy par­ti­ýa­lar ýa-da bi­le­le­şik­ler 24-nji mart­da gü­nüň ahy­ry­na çen­li da­laş­gär­le­ri­niň sa­na­wy­ny Ýo­ka­ry saý­law ge­ňe­şi­ne tab­şyr­ma­ly.
Tür­ki­ýä­niň hä­zir­ki Pre­zi­den­ti Re­jep Taý­ýip Er­do­gan 10-njy mart­da baş­da me­ýil­leş­di­ri­len wag­ty 18-nji iýun­da däl-de, 14-nji maý­da pre­zi­dent we par­la­ment saý­law­la­ry­ny ge­çir­mek ba­ra­da­ky ka­ra­ra gol çek­di. Şol gün ol Ýo­ka­ry saý­law ge­ňe­şi ta­ra­pyn­dan tas­syk­lan­dy.
Er­do­gan do­lan­dy­ry­jy Halk (Jem­hur) bi­le­le­şi­gi ta­ra­pyn­dan pre­zi­dent­li­ge da­laş­gär. Onuň esa­sy bäs­de­şi, al­ty par­ti­ýa­dan yba­rat bo­lan Mil­let bi­le­le­şi­gi­niň bi­le­lik­dä­ki tek­li­bi bi­len saý­la­nan Res­pub­li­kan Halk par­ti­ýa­sy­nyň (CHP) li­de­ri Ke­mal Ky­lyç­da­rog­lu bo­lar.
Bir­nä­çe sy­ýa­sat­çy saý­law­la­ra gat­naş­mak is­le­ýän­dik­le­ri­ni mä­lim et­di­ler. Ola­ryň ara­syn­da 2018-nji ýyl­da ge­çi­ri­len pre­zi­dent saý­law­la­ry­na gat­na­şan CHP-iň öň­ki we­ki­li Mu­har­rem In­je, par­la­men­tiň öň­ki ag­za­sy, “ATA” sy­ýa­sy bi­le­le­şi­gi­niň li­de­ri Si­nan Oran, “Tür­ki­ýe” blo­gy­nyň baş­ly­gy, öň­ki pre­zi­dent Tur­gut Öza­lyň og­ly Ah­met Özal we beý­le­ki­ler gö­ze il­ýär. Ýö­ne bi­ler­men­ler ola­ryň saý­law­da örän az ne­ti­je al­jak­dyk­la­ry­ny bel­le­ýär­ler. Esa­sy bäs­deş­lik ýo­kar­da ag­za­lan iki bi­le­le­şi­giň da­laş­gär­le­ri­niň ara­syn­da bo­lar.
Saý­law­lar ba­ra­da
Da­laş­gär saý­law­la­ryň bi­rin­ji tap­gy­ryn­da ýe­ňiş ga­zan­mak üçin 50%-den köp ses al­ma­ly. Eger da­laş­gär­le­riň hiç bi­ri­niň se­si 50 gö­te­rim­den geç­me­se, iň köp ses alan iki da­laş­gä­riň gat­naş­ma­gyn­da ikin­ji saý­law ge­çi­ri­ler. Ikin­ji tap­gyr­da köp ses alan da­laş­gär bäş ýyl­lyk möh­le­te pre­zi­dent we­zi­pe­si­ne saý­la­nar. Par­la­ment saý­law­la­ryn­da 5%-den köp ses alan bir par­ti­ýa ýa-da par­ti­ýa bi­le­le­şi­gi pre­zi­dent­li­ge da­laş­gär hö­dür­läp bi­ler. Ga­raş­syz da­laş­gär­ler öz­le­ri­niň gol­daw­la­ry üçin 100 müň gol ýyg­na­ma­ly.
Mun­dan ozal­ky pre­zi­dent saý­la­wy 2018-nji ýy­lyň 24-nji iýu­nyn­da ge­çi­ri­lip­di. Şon­da Er­do­gan 52,6% ses alyp, ýe­ňiş ga­zan­dy. Ýurt­da he­re­ket ed­ýän ka­nun­çy­ly­ga gö­rä, yz­ly-yzy­na iki ge­zek­den köp pre­zi­dent we­zi­pe­si­ne da­laş edip bol­ma­ýar. Şeý­le-de bol­sa, Er­do­gan bu we­zi­pä il­kin­ji ge­zek 2014-nji ýyl­dan gi­ri­şip­di. Em­ma 2018-nji ýyl­da ýurt­da par­la­ment res­pub­li­ka­syn­dan pre­zi­dent res­pub­li­ka­sy­na geç­mek ba­ra­da ka­nun ka­bul edi­lip­di. Şol ýyl Er­do­gan ikin­ji ge­zek bu we­zi­pä saý­la­nan hem bol­sa, ýur­duň döw­le­ti do­lan­dy­ryş ul­ga­my­nyň üýt­ge­di­len­di­gi öňe sür­lüp, Pre­zi­dent Er­do­ga­nyň bu we­zi­pä bi­rin­ji möh­le­te saý­lan­ýan­dy­gy aý­dyl­dy. Şeý­le­lik­de, 2018-nji ýyl­dan ozal bu we­zi­pä­ni ýe­ri­ne ýe­tir­me­gi ozal­ky düz­gü­ne gö­rä ama­la aşy­ran­dy­gy bel­le­nip, döw­le­ti do­lan­dyr­ma­gyň tä­ze ul­ga­my güý­je gi­ren­den soň­ky dö­wür ha­sap edil­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА