Tol­ku­nyň eme­le gel­me­gi­ne, esa­san, ýel tä­sir ed­ýär. Şe­ma­lyň uzak wagt­lap öwüs­me­gi bi­len de­ňiz­dir um­man­lar­da «çiş­ler» eme­le ge­lip, suw akym­la­ryn­da ener­gi­ýa ýyg­nan­ýar. Şe­mal nä­çe giň meý­dan­ly su­wa tä­sir et­se, ener­gi­ýa hem şon­ça köp ýyg­na­nyp, has uly tol­kun­lar eme­le gel­ýär. Aýyň dar­tyş güý­jü­niň art­ma­gy ýa-da azal­ma­gy hem su­wy özüne çekip, tol­kun­la­ry eme­le ge­tir­ýär. Ke­nar­ýa­ka­dan bat al­ýan tol­kun­la­ryň deň­ziň ýa-da um­ma­nyň has çuň ýe­ri­ne ba­ran­da tiz­li­gi ha­ýal­lap, be­ýik­li­gi ýo­kar­lan­ýar. Iň uly tol­kun­la­ryň be­ýik­li­gi 25 met­re ýet­ýär. Uly tol­kun­lar ki­çi tol­kun­la­ra gö­rä has çalt he­re­ket ed­ýär. Tol­kun­la­ryň he­re­ke­ti dür­li ug­ra bol­sa-da, hem­me­si bi­ri­gip, ke­na­ra ur­ýar. Deň­ziň ke­na­ryn­da­ky çä­ge­li de­pe­le­ri we kä­bir ki­çi­räk ada­la­ry tol­kun­lar eme­le ge­tir­ýär.