Eziz Di­ýa­ry­myz­da il sag­ly­gy ýur­duň iň uly baý­ly­gy ha­sap­lan­ýar. Şo­nuň üçin ýur­du­myz­da ra­ýat­la­ryň sag­ly­gy­ny go­ra­mak, jem­gy­ýe­ti­miz­de sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ni ber­kit­mek, hä­zir­ki za­ma­nyň ösen ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän ýo­ka­ry hil­li luk­man­çy­lyk hyz­mat­la­ry­ny ke­pil­len­dir­ýän mil­li sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­ny kä­mil­leş­dir­mek ýa­ly mö­hüm we­zi­pe­le­riň çö­zül­me­gi­ne döw­let de­re­je­sin­de uly äh­mi­ýet be­ril­ýär.
Ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da top­lum­la­ýyn iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär we ka­bul edi­len giň ge­rim­li döw­let mak­sat­na­ma­la­ry üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­ýar. Bu bol­sa hal­ky­my­zyň sag­ly­gy ba­ra­da döw­le­ti­mi­ziň ed­ýän ala­da­syn­dan ny­şan­dyr. Mä­lim bol­şy ýa­ly, ýur­du­my­zyň baş­lan­gy­jy bi­len Mil­let­ler Bi­le­le­şi­gi­niň Ka­rar­na­ma­sy esa­syn­da 2018-nji ýy­lyň 3-nji iýu­nyn­dan bä­ri Bü­tin­dün­ýä we­lo­si­ped gü­ni bel­lenil­ýär. Bu Ka­rar­na­ma ýur­du­my­zyň ila­ty­nyň sag­ly­gy­ny ber­kit­mä­ge, daş­ky gur­şa­wyň aba­dan­çy­ly­gy­nyň de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len köp­çü­lik­le­ýin be­den­ter­bi­ýäni, sag­lyk he­re­ke­ti­ni we spor­ty mun­dan beý­läk-de ös­dür­mä­ge be­ril­ýän ün­süň ne­ti­je­si­dir. We­lo­si­ped bi­na­sy Aş­ga­ba­dyň özü­ne çe­ki­ji ýer­le­rin­den bi­ri­dir. Paý­tag­tymyz­da yzy­gi­der­li geç­irilýän we­lo­si­ped ýö­riş­le­ri­niň ugur­la­ry şu ýer­den baş­la­ýar.
BMG-niň se­ne­na­ma­syn­da bu se­nä­niň peý­da bol­ma­gy ýurdu­my­zyň be­den­ter­bi­ýe-sa­gal­dyş we sport he­re­ke­ti­ni ös­dür­mä­ge mil­li, se­bit hem-de äh­lu­mu­my möç­ber­de jem­gy­ýe­tiň eko­lo­gi­ýa me­de­ni­ýe­ti­ni kä­mil­leş­dir­mä­ge ägirt uly go­şan­t goşýandygyny görkezýär. Eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa ulag gör­nü­şi bo­lan we­lo­si­pediň ula­nyl­ma­gy daş­ky gur­şa­wa aýaw­ly çe­me­leş­mä­ge, sag­ly­gyň goral­ma­gy­na we spor­tuň ös­me­gi­ne ýar­dam ed­ýär. Bu­la­ryň hem­me­si BMG-niň 2015-nji ýyl­da ka­bul eden Dur­nuk­ly ösüş ugur­la­ry bi­len ga­bat gel­ýär. Şeý­le-de bol­sa, we­lo­si­ped ulag serişdesi hök­mün­de 200 ýyl bä­ri ula­nyl­ýar. Bu ulag ta­ry­hy­ň do­wa­myn­da kämilleşdirilip, ze­nan­lar, ça­ga­lar we he­re­ket­le­ri çäk­li adam­lar üçin uý­gun­laş­dy­ry­lyp­dyr. Şeý­le-de we­lo­si­pediň ön­dü­ri­li­şi beý­le­ki mo­tor­ly ulag gör­nüş­le­ri­niň teh­ni­ki bin­ýa­dy­nyň dö­re­dil­me­gi­ne go­şant go­şup­dyr.

Welosipediň ulanylýan ugurlary üç esasy kategoriýa bölünýär:
Adam we ýük da­şa­mak se­riş­de­si hök­mün­de. Me­se­lem, kä­bir ýur­duň poç­ta hyz­mat­la­ry we sag­ly­gy go­ra­ýyş iş­gär­le­ri, esa­san-da, oba ýer­le­rin­de, öz iş­le­rin­de we­lo­si­pe­di ulan­ýar­lar; po­li­si­ýa hem-de ýol gö­zeg­çi­lik gul­lu­gy­nyň iş­gär­le­ri hem we­lo­si­ped ulan­ýar­lar.
We­lo­si­ped spor­ty. Şeý­le gör­nüş­li we to­par­la­ýyn ýa­ryş­lar Olim­pi­ýa sport gör­nüş­le­ri­niň ha­ta­ry­na gir­ýär. Dün­ýä­niň dür­li kün­je­gin­de dür­li de­re­je­dä­ki ýa­ryş­lar gu­ral­ýar.
Dynç alyş üçin ula­nyl­ýar. Hä­zir­ki wagt­da köp ýurt­da we­lo­si­ped meş­hur ulag se­riş­de­si bo­lup durýar. We­lo­si­ped sy­ýa­hat­çy­ly­gy hem uly meş­hur­ly­ga eýedir.
Bel­le­nil­me­li zat­la­ryň ýene bi­ri, dün­ýä­de we­lo­si­ped­le­riň meş­hur­ly­gy­ny art­dyr­mak sy­ýa­sa­ty uzak wagt bä­ri al­nyp ba­ryl­ýar. Şä­her­ler­de we­lo­si­ped ýo­da­jyk­la­ry we de­giş­li inf­rast­ruk­tu­ra dö­re­dil­ýär, we­lo­si­ped kä­ren­de­si­ne be­ril­ýän ul­gam­lar ýo­la go­ýul­dy. Şeý­le sy­ýa­sat eko­lo­gi­ýa ýag­da­ýy­nyň go­wu­lan­ma­gy­na ýar­dam ber­ýär.
Her ýy­lyň maý aýy­nyň ikin­ji şen­besinde Ni­der­land­lar­da we­lo­si­ped sü­rü­ji­leriniň gü­ni bel­lenil­ýär.
We­lo­si­ped spor­ty ta­ry­hyn­da il­kin­ji ge­zek 1868-nji ýy­lyň 1-nji ma­ýyn­da bel­li­ge alyn­dy. Şol gün Pa­ri­žiň ete­gin­dä­ki Sen-Klu şä­her­çe­sin­de 2000 metr aralykda il­kin­ji we­lo­si­ped ýa­ry­şy ge­çi­ril­di. Bir ýyl soň­ra Pa­riž–Ru­an aralygynda ýa­ryş ge­çi­ril­di, bu iki şä­he­riň ara­syn­da­ky ara­lyk 120 ki­lo­metr. Olim­pi­ýa oýun­la­ryn­da­ky il­kin­ji we­lo­si­ped ýa­ry­şy 1896-njy ýyl­da Afi­nyda ge­çi­ri­len Olim­pi­ýa oýun­la­ryn­da 87 ki­lo­metr ara­ly­gyn­da ge­çi­ri­lip­di.
Şu my­sal­lar we­lo­si­ped we we­lo­si­ped spor­tu­nyň adam­zat ta­ry­hyn­da mö­hüm orun alan­dy­gy­nyň su­but­na­ma­sy­dyr. Bi­ziň döw­le­ti­mi­ziň şeý­le mö­hüm baş­lan­gy­jy öňe sür­me­gi­niň özi hem öz­bo­luş­ly ýag­daý bo­lup dur­ýar.

Oraz­gül ŞY­HY­ÝE­WA,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА