9-njy de­kabr­da wi­deoa­ra­gat­na­şyk ul­ga­my ar­ka­ly Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň, Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy­nyň we Ow­ga­nys­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň, şol san­da Türk­me­nis­ta­nyň, da­şa­ry iş­ler mi­nistr­le­ri­niň orun­ba­sar­la­ry­nyň de­re­je­sin­de «Mer­ke­zi Azi­ýa+Ow­ga­nys­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­sy+Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy» hyz­mat­daş­ly­gy­nyň du­şu­şy­gy ge­çi­ril­di.
On­da sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik ugur bo­ýun­ça hem-de söw­da-yk­dy­sa­dy ul­ga­myn­da­ky hyz­mat­daş­lyk bi­len bag­ly me­se­le­le­riň giň ge­ri­mi ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Gep­le­şik­le­riň do­wa­myn­da ta­rap­lar pan­de­mi­ýa gar­şy gö­reş­mek bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň ugur­la­ry­ny ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýe­ňil bol­ma­dyk şu dö­wür­de ýurt­lar bu me­se­lä­ni çöz­mek­de raý­daş­lyk bil­di­rip, bi­rek-bi­re­ge ýar­dam ber­ýär­ler.
Du­şu­şy­ga gat­na­şy­jy­lar hor­mat­ly Prezidentimizi ýur­du­my­zyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gy­nyň şan­ly 25 ýyl­ly­gy bi­len tüýs ýü­rek­den gut­la­dy­lar. Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry iş­ler mi­nist­ri­niň orun­ba­sa­ry­nyň bel­leý­şi ýa­ly, hä­zir­ki wagt­da söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry sak­la­mak we mun­dan beý­läk hem kä­mil­leş­dir­mek, pan­de­mi­ýa­dan soň­ky dö­wür­de söw­da-yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­me­giň tä­ze ugur­la­ry­ny tap­mak mö­hüm me­se­le­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýar.
Türk­me­nis­tan hyz­mat­daş­la­ry bi­len, hu­su­san-da, goň­şy döw­let­ler bi­len ýa­kyn gat­na­şyk­da söw­da-yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň dur­nuk­ly bol­ma­gy, öza­ra söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň we üs­ta­şyr da­şa­ma­la­ryň yg­ty­bar­ly ul­ga­my­ny sak­la­mak üçin de­giş­li iş­le­ri ge­çir­ýär.
Ta­rap­lar se­bit we dün­ýä de­re­je­sin­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň, howp­suz­ly­gyň we dur­nuk­ly ösü­şiň sak­la­nyl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len hal­ka­ra gu­ral­la­ryň iler­le­dil­me­gi ba­ba­tyn­da nuk­daý­na­zar­la­ry­nyň ga­bat gel­ýän­di­gi­ni bel­läp geç­di­ler. Bu ugur­da hal­ka­ra ter­ror­çy­ly­ga gar­şy ne­ti­je­li gö­reş­mek glo­bal ta­lap­la­ryň bi­ri bo­lup dur­ýar. Bu me­se­lä­niň çäk­le­rin­de, aý­ra­tyn hem, Ow­ga­nys­tan­da ýag­da­ýyň düz­gün­leş­di­ril­me­gi­ne we bu ýurt­da pa­ra­hat­çy­lyk dö­re­di­ji­lik­li iş­le­re üns be­ril­di.
* * *
9-njy de­kabr­da Mej­li­siň we­kil­le­ri Par­la­men­ta­ra bi­le­le­şik ta­ra­pyn­dan wi­deo­mas­la­hat gör­nü­şin­de gu­ra­lan, dün­ýä­niň dür­li ýurt­la­ryn­dan, ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­lar­dan bo­lan par­la­men­ta­ri­ler we bi­ler­men­ler bi­len «te­ge­lek sto­luň» ba­şyn­da­ky du­şu­şy­gy­na gat­naş­dy­lar.
Tej­ri­be alyş­mak üçin mak­sat­na­ma öw­rül­jek on­laýn du­şu­şy­gyň mow­zu­gy «Par­la­ment mo­ni­to­rin­gin­de we kes­git­le­me­sin­de müm­kin­çi­lik­ler we me­se­le­ler» diý­lip at­lan­dy­ryl­dy.
Onuň çäk­le­rin­de mil­li Par­la­ment­le­riň işi­niň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak, jem­gy­ýet­de ola­ryň or­nu­ny güýç­len­dir­mek hem-de hä­zir­ki döw­rüň mö­hüm we­zi­pe­le­ri­ni çöz­mä­ge go­şan­dy­ny art­dyr­mak bi­len bag­ly me­se­le­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy.
Gel­jek ýy­lyň ýan­wa­ryn­dan äh­li­halk ara al­nyp mas­la­hat­laş­ma­dan soň ka­bul edi­len «Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­na üýt­get­me­ler we goş­ma­ça­lar gi­riz­mek ha­kyn­da» Kons­ti­tu­si­on ka­nun güý­je gir­ýär. Oňa la­ýyk­lyk­da, ýur­du­myz­da ka­nun­çy­lyk hä­ki­mi­ýe­ti­ni do­lan­dyr­ýan tä­ze we­kil­çi­lik­li eda­ra — iki pa­la­ta­dan — Halk Mas­la­ha­tyn­dan we Mej­lis­den yba­rat Mil­li Ge­ňeş iş­läp baş­lar. Şeý­le­lik­de, ýur­du­my­zyň Par­la­men­ti giň borç­la­ry we yg­ty­ýar­lyk­la­ry bo­lan umu­my­mil­li we­kil­çi­lik­li eda­ra öw­rü­ler.
In­te­rak­tiw söh­bet­deş­li­giň bar­şyn­da Par­la­me­nta­ra gat­na­şyk­la­ryň or­ny hem-de we­zi­pe­le­ri ba­ra­da pi­kir al­şyl­dy. Du­şu­şy­ga gat­na­şy­jy­lar gel­jek­de hyz­mat­daş­ly­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri­ne ýo­ka­ry ba­ha be­rip, umu­my dün­ýä ösü­şi­niň glo­bal me­se­le­le­ri­ni çöz­mä­ge gö­nük­di­ri­len bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mek ba­ra­da bir pi­ki­re gel­di­ler.
* * *
9-njy de­kabr­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň tab­şyr­ma­gy bi­len, Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry iş­ler mi­nist­ri adat­dan da­şa­ry ýag­daý­la­ra tä­sir et­me­giň mer­ke­zi gaz­na­sy­na pul ga­tanç­la­ry­ny yg­lan et­mek bo­ýun­ça ýo­ka­ry de­re­je­li çä­rä gat­naş­dy. Gaz­na 15 ýyl mun­dan ozal, BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň ýö­ri­te Ka­rar­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da dö­re­dil­di. Ol ge­çen ýyl­la­ryň do­wa­myn­da çök­gün­lik­den ejir çe­ken adam­la­ryň go­ra­gy­ny we ola­ra kö­mek be­ril­me­gi­ni üp­jün et­mek üçin ýe­ke-täk äh­lu­mu­my ne­ti­je­li gu­ral­dy­gy­ny su­but et­di. Hä­zir­ki fo­rum BMG-niň Baş sek­re­ta­ry An­to­niu Gu­ter­riş ta­ra­pyn­dan ça­gy­ryl­dy.
Ýur­du­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­sat eda­ra­sy­nyň ýol­baş­çy­sy­nyň çy­ky­şyn­da Türk­me­nis­ta­nyň mil­li Li­de­ri­mi­ziň yn­san­per­wer ýö­rel­ge­le­re da­ýa­nyp, se­bi­tiň ýurt­la­ry­nyň we dün­ýä­niň beý­le­ki döw­let­le­ri­niň te­bi­gy hem-de teh­no­gen hä­si­ýet­li adat­dan da­şa­ry ýag­daý­la­ryň tä­sir­le­ri­ni ýe­ňip geç­mek­le­ri üçin ola­ra yzy­gi­der­li kö­mek ber­ýän­di­gi nyg­tal­dy.
Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da hem-de hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­giň dün­ýä de­re­je­sin­de ama­la aşyr­ýan he­re­ket­le­ri­ne gol­daw ber­mek mak­sa­dy bi­len, bi­ziň ýur­du­myz 2020-nji ýy­lyň ba­şyn­da ýo­kar­da ag­za­lan gaz­na hoş­ni­ýet­li er­ki bi­len il­kin­ji pul ga­tan­jy­ny — ABŞ-nyň 100 müň dol­la­ry­ny ge­çir­di.
BMG hem-de onuň ýö­ri­te­leş­di­ri­len dü­züm­le­ri bi­len dün­ýä­niň döw­let­le­ri­ne we halk­la­ry­na yn­san­per­wer kö­mek­le­ri ber­mä­ge gö­nük­di­ri­len ys­ny­şyk­ly hyz­mat­daş­ly­gy do­wam edip, Türk­me­nis­tan 2021-nji ýyl­da adat­dan da­şa­ry ýag­daý­la­ra tä­sir et­me­giň mer­ke­zi gaz­na­sy­na no­bat­da­ky pul ga­tan­jy­ny ge­çir­ýän­di­gi­ni yg­lan et­di. Onuň möç­be­ri hem ABŞ-nyň 100 müň dol­la­ryn­dan yba­rat­dyr.